Chapter 1

Latest revision as of 08:14, 15 March 2025

།།ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི།
།ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས།
།ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ།
།སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌།
།དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌། ^[1] ^[2] ^[3]

།སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌།
།རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌།
།ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད།
།ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ།
།ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར།
།ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས། ^[4] ^[5] ^[6]

།ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན།
།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་ཁོར་ལོར་ཤར།
།མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན།
།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར།
།དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌།
།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར། ^[7] ^[8] ^[9]

།འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌།
།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད།
།སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌།
།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ།
།རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ།
།རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར། ^[10] ^[11] ^[12]

།ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར།
།ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས།
།ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས།
།ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌།
།བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ། ^[13] ^[14] ^[15]

།རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི།
།གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ།
།བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ། ^[16] ^[17] ^[18]

།སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས།
།སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན།
།བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད། ^[19] ^[20] ^[21]

།གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ།
།རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།
།དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས།
།སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།
།ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌། ^[22] ^[23] ^[24]

།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌།
།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌།
།མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར།
།བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད།
།ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས། ^[25] ^[26] ^[27]

།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར།
།འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌།
།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད།
།སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།
།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད།
།སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།
།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་ཤི་མེད།
།བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།
།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད། ^[28] ^[29] ^[30]

།མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས།
།རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ།
།འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ། ^[31] ^[32] ^[33]

།ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི།
།མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས།
།སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས།
།སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ།
།ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར།
།འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ། ^[34] ^[35] ^[36]

།འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད།
།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ།
།མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།
།འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌།
།གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད།
།མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ།
།འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ། ^[37] ^[38] ^[39]

།མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས།
།རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌།
།ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌།
།གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌།
།དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ།
།ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ། ^[40] ^[41] ^[42]

།ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས།
།འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།། ^[43] ^[44] ^[45]

Chos dbyings rin po che'i_mdzod Previous Chapter Next Chapter

↑ Within the expanse of spontaneous presence is the ground for all that arises.
Empty in essence, continuous by nature,
it has never existed as anything whatsoever, yet arises as anything at all.
Within the expanse of the three kayas, although samsara and nirvana arise naturally,
they do not stray from basic space一such is the blissful realm that is the true nature of phenomena.(rb)
↑
Here's the translation of this profound verse: "The ground from which everything arises is the spontaneously present expanse. Its essence is empty, yet its nature is unobstructed. Not established as anything, yet manifesting as everything. From the expanse of the three kayas, samsara and nirvana naturally arise, Yet unmoved from the basic space—this is the blissful realm of ultimate reality." In more detail:
- - Line 1**: "ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི།"
- The fundamental ground (གཞི) from which everything (ཐམས་ཅད) arises (འབྱུང་བའི) is the spontaneously accomplished (ལྷུན་གྲུབ) expanse (ཀློང)
- - Line 2**: "ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས།"
- Its essence (ངོ་བོ) is empty (སྟོང), yet its nature (རང་བཞིན) is unobstructed/unceasing (མ་འགགས་པས)
- - Line 3**: "ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ།"
- Not established (མ་གྲུབ) as anything (ཅིར་ཡང), yet appearing/manifesting (འཆར་བ) as anything/everything (ཅིར་ཡང)
- - Line 4**: "སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌།"
- From (ནས) the expanse (ཀློང) of the three kayas (སྐུ་གསུམ) - the three dimensions of buddhahood - samsara and nirvana (འཁོར་འདས) naturally arise (རང་ཤར), yet (ཀྱང)
- - Line 5**: "དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།"
- Unmoved (མ་གཡོས) from the basic space (དབྱིངས་ལས), it is the blissful (བདེ་བའི) realm (ཞིང) of dharmatā/ultimate reality (ཆོས་ཉིད) This verse describes the fundamental nature of reality according to Dzogchen teachings, emphasizing the paradoxical quality of the ground of being—empty yet manifesting, formless yet giving rise to all forms, transcending both samsara and nirvana while being the source of both. (Claude Sonnet 3.7)
↑ ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི། །ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པ། །ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ། །སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།
།འདི་ལྟར་རིག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། རང་བཞིན་གསལ་བ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། ཐུགས་རྗེའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང་གསུམ་ནི་ཡེ་ནས་མ་བཙལ་བར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་ནུབ་པ་མེད་པའི་གཏེར་ཆེན་པོ། འོད་གསལ་གཞི་གནས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཏེ། དེའི་ངང་ལས་དག་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་སྣང༌། མ་དག་པ་སེམས་ཅན་གྱི་རང་སྣང་ཅིར་ཡང་ཤར་དུས་ཉིད་ནས། དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རོལ་པ་ཙམ་ལས་གཞན་དུ་ཤར་བ་མེད་དེ། རྨི་ལམ་བཟང་ངན་ཅི་རྨིས་པ་གཉིས་ཀྱི་ངང་ལས་གཡོས་པ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །རང་ཤར་ལས། སྟོང་པའི་ངང་ལས་རིག་པའི་ཉི་ཤར་བས། །ནུབ་པ་མེད་པའི་གཏེར་ཆེན་དཀྱིལ་འཁོར་ནས། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྐུ་ལྔ་ཤར་གྱིས་བྱུང༌། །རྟོག་པ་མེད་པའི་ངང་དུ་གཉིས་མེད་རོལ། །ཡང་དག་ས་ལ་མ་བཀོད་ཕུང་པོ་ལྔ། །སྣང་བའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཅིར་ཡང་སྟོན་པར་མཛད། །ཅེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། སྐུ་གསུམ་ཀུན་བྱེད་ང་རུ་བསྡུས་པ་དེ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན། །རང་བཞིན་ངོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་མ་བཅོས་གསུམ། །སྐུ་གསུམ་ང་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བསྟན། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་སུ་སྣང་བ་དབྱིངས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དུ་བསྟན་པ་ནི།
↑ Mind itself is a vast expanse, the realm of unchanging space.
Its indeterminate display is the expanse of the magical expression of its responsiveness.
Everything is the adornment of basic space and nothing else.
Outwardly and inwardly, things proliferating and resolving are the dynamic energy of awakened mind.
Because this is nothing whatsoever yet arises as anything at all,
it is a marvelous and magical expression, amazing and superb.(rb)
↑
Here's the translation of this beautiful verse: "Within the unchanging sky-like state of the vast expanse of mind itself, The expanse of compassion's magical display manifests unpredictably. Nothing exists separate from being an ornament of basic space. The gathering and dispersing of outer and inner phenomena is the creative energy of awakened mind. Because it is not any particular thing, yet appears as everything, It is a wondrous magical display, an amazing, extraordinary phenomenon." In more detail:
- - Line 1**: "སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌།"
- Within the unchanging (འགྱུར་མེད་) sky-like (ནམ་མཁའི་) state (ངང་) of the vast expanse (ཀློང་ཆེན་) of mind itself (སེམས་ཉིད་)
- - Line 2**: "རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌།"
- The expanse (ཀློང་) of compassion's (ཐུགས་རྗེ་) magical display (ཆོ་འཕྲུལ་), an unpredictable (ངེས་མེད་) manifestation (རོལ་པ་)
- - Line 3**: "ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད།"
- Everything (ཐམས་ཅད་) does not exist (མེད) apart from (ལོགས་ན་) being an ornament (རྒྱན་) of basic space (དབྱིངས་ཀྱི་)
- - Line 4**: "ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ།"
- The gathering and dispersing (འདུ་འཕྲོ་) of outer and inner phenomena (ཕྱི་ནང་) is the creative energy (རྩལ) of awakened mind (བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་)
- - Line 5**: "ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར།"
- Because (ཕྱིར) it is not (མ་ཡིན་) any particular thing (ཅིར་ཡང་), yet appears (སྣང་བའི་) as everything (ཅིར་ཡང་)
- - Line 6**: "ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།"
- It is a wondrous (ངོ་མཚར་) magical display (ཆོ་འཕྲུལ་), an amazing (ཡ་མཚན་), extraordinary (རྨད་ཀྱི་) phenomenon (ཆོས) This verse describes the paradoxical nature of reality according to Dzogchen: the ultimate nature of mind is like unchanging space, yet manifests as the dynamic play of all phenomena. Everything is simply an ornament or expression of this basic space, neither truly existent nor non-existent. (Claude Sonnet 3.7)
↑ སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌། རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌། །ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད། །ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ། །ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་འཆར་བའི་ཕྱིར། །ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
།སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ངང་ན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་སྣོད་བཅུད་གནས་པ་ལྟ་བུའི་རོལ་པ་འདི་ནི། །སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངང་ནས་འགག་པ་མེད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དུ་ཡེ་ནས་ཤར་བས། ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས་སུ་བསྟན་པ་ནི། རང་ཤར་ལས། ཀུན་གྱིས་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་རིག་པ་ནི། །ཕྲ་ཞིང་ཤེས་དཀའ་ཀུན་གྱིས་མཐོང་བ་མེད། །འཛིན་མེད་ཀུན་ལ་སྙོམས་པ་རང་བྱུང་བདེ་བའི་ཀློང༌། །འགག་མེད་ངང་དུ་འཁོར་འདས་རོལ་པར་ཤར། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། ཆོས་ཀུན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཡིན་དེ་དཔེ་ནི། །ཀུན་དཔེ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དོན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ནམ་མཁའ་རླུང་ཆུ་ས་མེ་རྣམ་པ་ལྔ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་རྨད་བྱུང་མངོན་སངས་རྒྱས། །སྲིད་གསུམ་ལམ་ལྔ་འགྲོ་དྲུག་སྣང་བ་ཡང༌། །རྣམ་སྨིན་ལས་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་མངོན་སངས་རྒྱས། །ཁམས་གསུམ་ཡེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སྐུ་གསུང་ཐུགས། །དེ་བས་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་ཀུན། །ནམ་མཁའི་ངང་ན་མི་གནས་མེད་པ་བཞིན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཀློང་ཆེན་ཡུལ་ཆེ་བས། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་སྣོད་བཅུད་ཀུན་ཀྱང་མེད། །ཞེས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཀློང་ནས་རོལ་པའི་ཤར་ཚུལ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ནི།
↑ Throughout the entire universe, all beings and all that manifests as form
are adornments of basic space, arising as the ongoing principle of enlightened form.
What is audible, all sounds and voices without exception, as many as there may be,
are adornments of basic space, arising as the ongoing principle of enlightened speech.
All consciousness and all stirring and proliferation of thoughts, as well as the inconceivable range of nonconceptual states,
are adornments of basic space, arising as the ongoing principle of enlightened mind.(rb)
↑
Here's the translation of this verse: "All the forms appearing as outer and inner beings Are ornaments of basic space, arising as the wheel of enlightened form. All sounds and utterances that resound without exception Are ornaments of basic space, arising as the wheel of enlightened speech. Even memories, awareness, movements, and inconceivable non-conceptual thoughts Are ornaments of basic space, arising as the wheel of enlightened mind." In more detail:
- - Lines 1-2**: "ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་ཁོར་ལོར་ཤར།"
- All visible forms (གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན) of outer and inner beings (ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་) - Are ornaments of basic space (དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་), manifesting as the mandala/wheel (ཁོར་ལོར་ཤར) of enlightened form/body (སྐུ་ཡི་)
- - Lines 3-4**: "མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར།"
- All sounds and voices that resound (གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་), without exception (མ་ལུས་), however many there may be (ཇི་སྙེད་ཀུན) - Are ornaments of basic space, manifesting as the wheel of enlightened speech (གསུང་གི་འཁོར་ལོར་)
- - Lines 5-6**: "དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།"
- Even (ཀྱང་) memory and awareness (དྲན་རིག་), movements and emanations (འགྱུ་འཕྲོ་), non-conceptual (མི་རྟོག་) and inconceivable thoughts (བསམ་ཡས་) - Are ornaments of basic space, manifesting as the wheel of enlightened mind (ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་) This verse beautifully expresses how all phenomena—forms, sounds, and mental activities—are manifestations of the three aspects of enlightenment (the three kayas): body (form), speech (sound), and mind (awareness). Everything is described as an "ornament" of basic space, emphasizing that all appearances are expressions of the fundamental nature of reality. (Claude Sonnet 3.7)
↑ ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་འཁོར་ལོར་ཤར། །མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར། །དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།
།རིག་པའི་ངང་འདི་ན་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་འཁོར་འདས་སུ་སྣང་ངོ་ཅོག་རང་སྣང་རང་ཤར་རྨི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དམ། ཆུ་ཟླའི་རང་བཞིན་ཙམ་དུ་གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་ནི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའི་དཀྱིལ་འཁོར་རམ་རོལ་པ། སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་ནི་གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར། དྲན་རིག་དང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོའི་རོལ་པ་ཙམ་དུ་རང་ཤར་བ་སྟེ། དབང་པོ་དྲུག་ཡུལ་དང་བཅས་པ་བདག་དུ་འཛིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་སུ་སྣང་བའང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་གི་ངང་ལས་མ་གཡོས་པ་ནི། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། ཐམས་ཅད་འབྱུང་ཞིང་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་སེམས། །ཐམས་ཅད་གནས་པ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་ཐུགས། །ཐམས་ཅད་སྣང་བ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་སྐུ། །ཐམས་ཅད་གྲགས་པ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་གསུང༌། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་སྐུ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་སྣང་ཞིང་གནས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལ་བཀོད། །སྙིང་པོའི་དོན་ལ་བླང་དོར་མེད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡང་ཀུན་བྱེད་ང་ཡིས་བཀོད་པ་ཡིན། །ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་ཤིང་གནས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སྐྱེ་མེད་དབྱིངས་ལ་ཚིག་གིས་གསུང་དུ་བཀོད། །སྙིང་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་གསུང་ལ་འདུས། །དེ་ཡང་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོས་བཀོད་པ་ཡིན། །ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་རིག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་དྲན་རིག་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །མ་སྐྱེས་ཀུན་བྱེད་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་རིག །ཀུན་བྱེད་ང་ཡི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཉིད་ནི། །མ་བཅོས་རྣལ་དུ་གཞག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ། །མ་བཀོད་དུས་གཅིག་རྫོགས་པའི་དོན་རྟོགས་ནས། །ལྷུན་གྲུབ་སྙིང་པོའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་བྱེད། །ཅེས་སོ། །ད་ནི་དབྱིངས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གཅིག་ཏུ་དོན་བསྡུ་བ་རྟོགས་ཚུལ་དང་བཅས་པ་ནི།
↑ Beings born in the six classes through the four avenues of rebirth, moreover,
do not stray in the slightest from the basic space of phenomena.
The universe of appearances and possibilities一
the six kinds of sense objects manifesting in dualistic perception一
appears within the realm of the basic space of phenomena just as illusions do, manifest yet nonexistent.
Without underlying support, vividly apparent yet timelessly empty, supremely spacious, and naturally clear, just as it is,
the universe arises as the adornment of the basic space of phenomena.(rb)
↑
Here's the translation of this verse: "Even the six types of beings in the four places of birth Have not moved even a particle from the state of dharmadhatu. Even the appearances of subject and object in the six sense realms of apparent existence Are within the state of dharmadhatu—non-existent appearances in the manner of illusion. Without support, open and spacious, primordially empty, vast and great, Self-luminous, just as it is, arising as an ornament of dharmadhatu." In more detail:
- - Lines 1-2**: "འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད།"
- Even (ཡང་) the six classes of beings (འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་) - gods, demi-gods, humans, animals, hungry ghosts, and hell beings - in the four types of birth (སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་) - womb-born, egg-born, moisture-born, and miraculous birth - Have not moved (གཡོས་པ་མེད) even a particle (རྡུལ་ཙམ་) from the state (ངང་ལས་) of ultimate reality (ཆོས་དབྱིངས་)
- - Lines 3-4**: "སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ།"
- Even (ཡང་) the appearances (སྣང་བ་) of subject-object duality (གཟུང་འཛིན་) in the six sense objects (ཡུལ་དྲུག་) of phenomenal existence (སྣང་སྲིད་) - Within the state (ངང་ན་) of dharmadhatu are non-existent appearances (མེད་སྣང་) in the manner of illusion (སྒྱུ་མའི་ཚུལ)
- - Lines 5-6**: "རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།"
- Without support (རྟེན་མེད་), wide open (སང་སེང་), primordially empty (ཡེ་སྟོང་), vast and great (ཡངས་པ་ཆེ) - Self-luminous (རང་གསལ་), just as it is (ཇི་བཞིན་), arising (ཤར) as an ornament (རྒྱན་དུ་) of dharmadhatu (ཆོས་དབྱིངས་) This verse expresses the Dzogchen view that all beings and all phenomena, despite appearing in various forms, have never been separate from the ultimate nature of reality. All appearances are described as illusory manifestations within the vast, empty expanse of dharmadhatu. (Claude Sonnet 3.7)
↑ འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད། །སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ། །རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། །རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།
།འདི་ལྟར་འགྲོ་བ་དྲུག་ཁམས་གསུམ་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་ངང་ན། མེད་པ་གསལ་སྣང་གི་ཆོ་འཕྲུལ་ཙམ་དུ་རང་ངོར་སྣང་བ་ནི། སྒྱུ་མའི་གྲོང་དང་སྣང་བ་ཆེན་པོ་སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་སྣང་བ། །སྒྱུ་མ་མཁན་རབ་ཏུ་བཟང་པོའི་སྤྲུལ་པ་དང་འདྲ་སྟེ། སྣང་དུས་ཉིད་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བ་སྟོང་པའི་རང་གཟུགས་ཙམ་དུ་རང་ཤར་ལ། ཚོགས་དྲུག་ཡུལ་གྱི་སྣང་བ་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མའི་རོལ་པར་རིག་པའི་ངང་འདིར་རང་ཤར་བ་ནི། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། མཐོང་བ་མ་འགགས་ང་ཡི་གཟུགས་ལྟར་སྣང༌། །ཐོས་པ་མ་འགགས་ང་ཡི་སྒྲ་ལྟར་གྲག །སྣོམ་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་དྲི་ལྟར་ཚོར། །མྱོང་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་རོ་ལྟར་བདའ། །ཚོར་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་ཡིད་ལྟར་མགྱོགས། །གསང་བའི་ཉོན་མོངས་ང་ཡི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ང་ཡི་དུར་ས་ཡིན། །ཀུན་བྱེད་ང་ནི་སྣང་བ་རང་གསལ་ཆེ། །སྣང་བ་མེད་པའི་ཐོག་མའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །དཔྱོད་བྱེད་མགྱོགས་པའི་ཡིད་དྲུག་མ་འགགས་པས། །དྲན་བྱེད་མ་འགགས་ཚོགས་དྲུག་ལྷུག་པར་ཤར། །ཞེས་པ་དང༌། རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལས། རྨི་ལམ་ཇི་བཞིན་སྒྱུ་མ་བཞིན། །དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་བཞིན་དུ། །དེ་བཞིན་སྐྱེ་དང་དེ་བཞིན་གནས། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འཇིག་པ་གསུངས། །ཞེས་སོ། །ད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་སུ་འདུས་པས། ཕྱི་ནང་སྣང་བཏགས་ཀྱི་རང་སྣང་རང་ཤར་དུ་ཉིད་ནས། བྱར་མེད་མཉམ་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་བ་ནི།
↑ However things appear or sound, within the vast realm of basic space
they do not stray from their spontaneous equalness as dharmakaya, awakened mind.
Since the timeless state of utter relaxation is naturally empty and without transition or change,
whatever manifests constitutes the scope of naturally occurring timeless awareness, the true nature of phenomena,
merging in a single blissful expanse, without any effort, without anything needing to be done.(rb)
↑
Here's the translation of this verse: "In this great state of dharmadhatu, however phenomena appear and sound, The spontaneously equal, immutable dharmakaya, the awakened mind, Being primordially present, self-empty, without transition or change, Whatever appears is within the state of self-arising primordial wisdom of ultimate reality, Swirling as one in the blissful expanse without action or effort." In more detail:
- - Line 1**: "ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར།"
- In this (འདིར) great state (ངང་ཆེན) of dharmadhatu/basic space (དབྱིངས་ཀྱི་), however (ཇི་ལྟར་) things appear and sound (སྣང་གྲགས་)
- - Line 2**: "ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས།"
- The spontaneously perfected and equal (ལྷུན་མཉམ་), immutable (མི་གཡོ་) dharmakaya (ཆོས་སྐུ་), the awakened mind (བྱང་ཆུབ་སེམས་)
- - Line 3**: "ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས།"
- Being primordially present (ཡེ་བབས་), self-empty (རང་སྟོང་), without transition or change (འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས)
- - Line 4**: "ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌།"
- Whatever appears (ཅིར་སྣང་) is within the state (ངང་) of dharmata/ultimate reality (ཆོས་ཉིད་), self-arising (རང་བྱུང་) primordial wisdom (ཡེ་ཤེས་)
- - Line 5**: "བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།"
- Without action or effort (བྱ་དང་རྩོལ་མེད་), swirling/gathering (འཁྱིལ) as one (གཅིག་ཏུ་) in the blissful expanse (བདེ་ཀློང་) This verse beautifully describes the fundamental Dzogchen view that all appearances exist within the state of primordial wisdom, where there is no separation between awareness and phenomena. Everything manifests effortlessly and spontaneously within the single expanse of reality. (Claude Sonnet 3.7)
↑ ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར། །ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས། །ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌། །བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།
།གང་སྣང་བའི་དུས་ནས་རིག་པའི་ངང་ལས་གཞན་མེད་དེ། །རྨི་ལམ་ཅི་སྣང་བའི་དུས་ནས་གཉིད་ཀྱི་ངང་ལས་གཞན་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རིག་པ་ནི་བདེ་སྟོང་འཕོ་འགྱུར་མེད་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། དེའི་ངང་ལས་སྣང་བའང་མེད་སྣང་སྟོང་པའི་རོལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་མཚན་དུ་གྲུབ་པ་འགའ་ཡང་མེད་པས་སྤང་བླང་དང་རེ་དོགས་མི་དགོས་པའི་གནད་དུ་ཡེ་ནས་ཤར་ཟིན་ཏེ། ད་བསྐྱར་ནས་འབད་རྩོལ་དང་རེ་དོགས་མ་བྱེད་པར་རང་ཡལ་མཉམ་པའི་ངང་དེར་གདལ་བ་ཆེན་པོ་མ་བཅོས་རྣལ་གཞག་གཅིག་ཏུ་གདམས་པ་ནི། སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། ཁྱབ་གདལ་འུབ་ཆུབ་སྙིང་པོའི་དོན་གྱི་མཆོག །ཆ་སྙོམས་ཡུལ་འཇུག་རང་བྱུང་ངང་དུ་ཐིམ། །མཐའ་ཡས་དོན་སྤྱོད་རང་རིག་བདེ་ཆེན་ས། །ངོ་བོ་སྣང་བ་སྐུ་ཡི་ཀློང་དུ་ཐིམ། །རང་བཞིན་ཀུན་ཁྱབ་དབྱིངས་ལ་སྣང་མཐའ་ཡས། །ཟག་མེད་རང་བྱུང་སྤྲོས་པའི་མཐའ་དང་བྲལ། །དབྱིངས་རིག་གསལ་བ་རང་བཞིན་ཁྱབ་གདལ་ལོ། །བྱ་དང་བྱེད་པའི་ཆོས་མིན་ཡུལ་ལས་འདས། །ལྷུན་གྲུབ་རང་སྣང་མཐར་ཐུག་ཀུན་ལ་རོལ། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །མ་བཅོས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་ལུང་བསྟན་པ། །མ་བཅོས་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀུན་རྩ་བ་ལ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བས་གཏན་ལ་འབེབས་པར་བྱེད། །སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གཅིག་གི་དོན་རྟོགས་ན། །ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་ཀུན་བྱེད་ཉིད་དུ་འདུས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་བླང་དོར་མེད་པའི་ཆོས་སྐུ་བྱ་རྩོལ་ལས་འདས་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང༌། རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ། དེའི་རང་བཞིན་རང་གསལ་དག་པ་ནི་ལོངས་སྐུ་བཅོས་བསླད་མེད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།
↑ Sambhogakaya is unwavering natural lucidity.
Even as anything at all manifests, it is by nature spontaneously present,
uncontrived and unadulterated一a pervasive state of spontaneous equalness.(rb)
↑
Here's the translation of this verse: "The self-luminous, immovable perfect enjoyment body (sambhogakaya) Is spontaneously accomplished from within whatever appears. Without fabrication or change, it is spontaneously equal and all-pervasive." In more detail:
- - Line 1**: "རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི།"
- The self-luminous (རང་གསལ་), immovable (མི་གཡོ་) perfect enjoyment body (ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་), which is (ནི)
- - Line 2**: "གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ།"
- From within (ཉིད་ནས་) whatever appears (གང་སྣང་), naturally (རང་བཞིན་) spontaneously accomplished (ལྷུན་གྱིས་གྲུབ)
- - Line 3**: "བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།"
- Without fabrication or manipulation (བཅོས་ཤིང་) and unchangeable (བསྒྱུར་མེད་), spontaneously equal (ལྷུན་མཉམ་) and all-pervasive (གདལ་བའོ) This verse describes the sambhogakaya (enjoyment body) aspect of buddhahood, emphasizing that it is naturally present within all appearances. The sambhogakaya is depicted as self-illuminating, immutable, requiring no artificial fabrication, and permeating everything equally. This reflects the Dzogchen teaching that enlightened qualities are not created through practice but are naturally present and spontaneously manifest. (Claude Sonnet 3.7)
↑ རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི། །གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།
།རིག་པའི་ངོ་རང་གསལ་དུ་གནས་པ་ནི་ལོངས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རང་ཤར་བས། མ་བཅོས་མཉམ་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། །སྟོང་གསལ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིག་པའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་ཡེ་ནས་ཤར་ཏེ།
↑ Due to the way in which the distinct, myriad display arises,
emanations occur naturally一the amazing magic of what has ultimate meaning.
They never stray from the wholly positive state in which nothing need be done.(rb)
↑
Here's the translation of this verse: "From the way various distinct manifestations arise, The self-arising emanation, the wonderful reality of the miraculous, Has never moved from the action-free Samantabhadra." In more detail:
- - Line 1**: "སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས།"
- From (ལས) the manner of arising (འཆར་ཚུལ་) as unmixed (མ་འདྲེས་) diverse (སྣ་ཚོགས་) displays/manifestations (རོལ་པའི་)
- - Line 2**: "སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན།"
- The self-arising (རང་བྱུང་) emanation body/nirmanakaya (སྤྲུལ་པ་), the wonderful (ཡ་མཚན་) reality/meaning (དོན) of the miraculous (འཕྲུལ་གྱི་)
- - Line 3**: "བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།"
- Has not moved (གཡོས་པ་མེད) from (ལས་) the action-free (བྱ་བྲལ་) Samantabhadra/All-Good One (ཀུན་ཏུ་བཟང་) This verse describes the nirmanakaya (emanation body) aspect of buddhahood, completing the description of the three kayas (bodies of a buddha) in this section. While phenomena appear as diverse manifestations in the world, they spontaneously arise as miraculous displays that have never departed from the primordial state represented by Samantabhadra. (Claude Sonnet 3.7)
↑ སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས། །སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན། །བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།
།མེ་ལོང་གཡའ་དག་པའི་ངོ་བོ་ལས་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པར་གསལ་ཡང༌། དེ་ལ་གོས་པ་མེད་པ་ལྟར། རིག་པའི་འཆར་ཚུལ་གང་ལྟར་ཤར་ཡང༌། ངོ་བོ་ལ་གོས་པ་མེད་པ་རྩལ་མ་འགགས་པར་འཆར་བ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ། སྐུ་གསུམ་རིག་པའི་ངང་ལ་རྫོགས་པ་ནི། ཀུན་བྱེད་ལས། ཀུན་བྱེད་བྱང་ཆུབ་ང་ཡི་རང་བཞིན་ལས། །མ་བཙལ་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་སྐུ་གསུམ་སྟེ། །ང་ཡི་རང་བཞིན་མ་བཅོས་ཆོས་སྐུར་གྲུབ། །ང་ཡི་ངོ་བོ་མ་བཅོས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས། །ང་ཡི་ཐུགས་རྗེ་མངོན་བྱུང་སྤྲུལ་སྐུ་གསུམ། །བཙལ་ནས་གྲུབ་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་མིན། །སྐུ་གསུམ་ཀུན་བྱེད་ང་རུ་བསྡུས་པ་སྟེ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན། །རང་བཞིན་ངོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་མ་བཅོས་གསུམ། །སྐུ་གསུམ་ང་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བསྟན། །ཞེས་པ་དང༌། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། ང་ལ་སྐུ་ལྔ་རང་སྣང་བས། །ཞིང་ཁམས་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས། །ཞེས་སོ། དེའང་དབྱིངས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རྫོགས་པར་བཤད་དུས། རྨོངས་ལ་ཐོས་བསམ་མ་དག་པ་ཁ་ཅིག་ད་ལྟ་སེམས་ཅན་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོད་ཅིང་རྫོགས་ན་དང་རེ་ལེགས་ཏེ། མི་སྲིད་དོ་ཞེས་རྔམས་པོ་ཆེར་སྨོད་པ་ནི། སྤྲིན་རུམ་གྱིས་བསྒྲིབས་དུས་ཉི་མ་མེད་པར་འཛིན་པ་དང་འདྲ་བས། རྨོངས་པ་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་རྩོད་པར་མི་བྱའོ། །འོན་ཀྱང་ཁྱེད་དངངས་པར་མི་འོས་ཏེ། ཁམས་ལ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུངས་པ་དེ་དག་མེད་ན་སངས་རྒྱས་དུས་ཕྱོགས་གང་ཞིག་ནས་གསར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། བྱམས་པས་ཀྱང༌། འདུས་མ་བྱས་ཤིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཅེས་བཤད་པ་དང༌། བརྟག་གཉིས་ལས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །འོན་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་མས་བསྒྲིབས། །དེ་བསལ་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུང་གིས་ཤེས་ལ། ད་ལྟ་གློ་བར་རྣམ་དག་ཏུ་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་མི་འདོད་པས། རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ལ་བློ་གྲོས་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་ཆོས་སུ་འདུན་པར་རིགས་སོ། །འདི་ལྟར་ཡངས་པ་ཅན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དག་ཆོས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་འདུན་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །ད་ནི་རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་བསྟན་པ་ནི།
↑ Within awakened mind itself, which is without pitfalls,
the spontaneous perfection of the three kayas, entailing no effort,
is such that, without straying from basic space, they are spontaneously present and uncompounded.
The spontaneous perfection of the kayas, timeless awareness, and enlightened activity, moreover,
is a great amassing一the supreme expanse that is timelessly perfect, timelessly arising.(rb)
↑
Here's the translation of this verse: "In the fearless awakened mind itself, Though the three kayas are effortlessly and spontaneously complete, They remain unmoved from basic space—spontaneously present and unconditioned. Though enlightened form, primordial wisdom, and enlightened activity are spontaneously perfect, [All exists within] the expanse of the great primordially perfect, primordially manifest accumulation." In more detail:
- - Line 1**: "གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ།"
- In the fearless/without precipice (གཡང་ས་མེད་པའི་) awakened mind itself (བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་)
- - Line 2**: "རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།"
- Though (ཀྱང་) the three kayas (སྐུ་གསུམ་) are effortlessly (རྩོལ་བ་མེད་པའི་) and spontaneously perfect (ལྷུན་རྫོགས་)
- - Line 3**: "དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས།"
- Unmoved (མ་གཡོས་) from basic space (དབྱིངས་ལས་), spontaneously present (ལྷུན་གྲུབ་), unconditioned (འདུས་མ་བྱས།)
- - Line 4**: "སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།"
- Though (ཀྱང་) enlightened form (སྐུ་), primordial wisdom (ཡེ་ཤེས་), and enlightened activity (ཕྲིན་ལས་) are spontaneously perfect (ལྷུན་རྫོགས་)
- - Line 5**: "ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།"
- The expanse (ཀློང་) of the great (ཆེན་པོའི་) primordially perfect (ཡེ་རྫོགས་), primordially manifest (ཡེ་ཤར་) great accumulation (ཚོགས་ཆེན་) This verse summarizes the Dzogchen view of buddhahood: the enlightened qualities (kayas, wisdom, and activity) are already naturally present in a spontaneous, effortless way within the basic space of awareness, rather than being something to be newly created through effort. (Claude Sonnet 3.7)
↑ །གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ། །རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།
།ཡེ་གདོད་མ་ཉིད་ནས་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྱིས་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། ཉི་མ་དང་འོད་བཞིན་འཕོ་འགྱུར་མེད་པ་ནི། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་མི་ཟད་པ་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོའི་རང་བཞིན་དུ་རྫོགས་པ་ནི། སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། རིག་པ་གཅིག་ལ་དོན་བརྗོད་པས། །སྐུ་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ངོ་བོར་སྣང༌། །སྐུ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཆོ་འཕྲུལ་འབྱུང༌། །སྣང་དང་མི་སྣང་ཆོས་མ་ཡིན། །རྟོགས་དང་མ་རྟོགས་མཐའ་ལས་གྲོལ། །སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་ངོ་བོ་གནས། །འབྱུང་བ་རྐྱེན་གྱིས་མ་གོས་བདག །སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་རོལ། །མཐའ་ཡས་ལམ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ། །སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་ནས། །སྐུ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་སྣང་བར་གསལ། །སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་རབ་འབྱམས་ནས། །གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་གྲགས་པར་སྟོན། །སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་འབྱམས་ནས། །ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་རྟོགས་པར་སངས། །སྐུ་དང་གསུང་དང་རྡོ་རྗེའི་ཐུགས། །སྣང་བ་མེད་ལས་ཐམས་ཅད་སྣང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་འོད། །སྣང་བ་རང་སྣང་ཉིད་དུ་ཡོད། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རང་རིག་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་རིག་པའི་ངང་དུ་རྫོགས་པས། །རིག་པ་ཀློང་དུ་གྱུར་པའི་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་ཞིང་དང་མཁྱེན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀྱང་རིག་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ལོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།
↑ Timelessly and spontaneously present, this pure realm is without transition or change.
With the perception of the true nature of phenomena within basic space,
wisdom arises continuously as the adornment of that space.
Not created or achieved, it abides timelessly.
Like the sun in the sky, it is amazing and superb.(rb)
↑
Here's the translation of this verse: "The realm that is primordially spontaneously present, without transition or change, Even the perception of ultimate reality from the state of dharmadhatu, Arises as an ornament of basic space—unobstructed wisdom. Without being done or accomplished, it primordially abides, Like the sun and sky—a wondrous, extraordinary phenomenon." In more detail:
- - Line 1**: "ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌།"
- The realm/field (ཞིང་) that is primordially (ཡེ་ནས་) spontaneously present (ལྷུན་གྲུབ་), without transition or change (འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་)
- - Line 2**: "ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌།"
- Even (ཡང་) the perception (གཟིགས་པ་) of ultimate reality (ཆོས་ཉིད་) from the state (ངང་ལས་) of dharmadhatu (ཆོས་དབྱིངས་)
- - Line 3**: "མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར།"
- Unobstructed (མ་འགགས་) wisdom (མཁྱེན་པ་) arises (ཤར) as an ornament (རྒྱན་དུ་) of basic space (དབྱིངས་ཀྱི་)
- - Line 4**: "བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད།"
- Without being done or accomplished (བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་), it primordially (ཡེ་ནས་) abides (གནས་པ་ཉིད)
- - Line 5**: "ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།"
- Like the sun and sky (ཉི་མཁའ་བཞིན་), it is (ཏེ་) a wondrous (ངོ་མཚར་), extraordinary (རྨད་ཀྱི་) phenomenon (ཆོས) This verse describes the nature of enlightened awareness, emphasizing that even the perception of ultimate reality is itself an ornament or display of the fundamental ground. The text uses the metaphor of the sun and sky to illustrate how this enlightened state naturally abides without needing to be created or achieved. (Claude Sonnet 3.7)
↑ ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌། །མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར། །བྱས་ཤིང་བསྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད། །ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
།གང་གི་ཚེ་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་བྱང་ཆུབ་བརྙེས་པ་དེའི་ཚེ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རིག་པ་ཀློང་དུ་ཕེབས་པའི་རང་སྣང་ཙམ་ལས་གཞན་དུ་གྲུབ་པ་མེད་དེ། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་དེ་དག་རང་ལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཚོགས་གཉིས་ནི་ཡེ་ནས་སྣང་བ་དང༌། སྟོང་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་རྫོགས་ཟིན་པ་ལ་ལྷུན་གྲུབ་ཅེས་བརྗོད་དེ། གློ་བུར་དུ་བསགས་པ་དེ་ནི་དྲི་མ་སེལ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱི་ཆ་ཙམ་ལ་རྒྱུ་ཚོགས་གཉིས་ཞེས་བཏགས་པ་ཙམ་སྟེ། ནོར་བུ་དྲི་མས་གོས་པ་ཁྲུས་རས་དང་འདག་ཆལ་གྱིས་ཕྱི་བ་ལ། ནོར་བུ་མཐོང་བའི་རྒྱུར་བརྗོད་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་སྐུ་གསུམ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བར་འདུས་ལ། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་འཆར་གིའམ་སྟོན་པར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་བྱེད་ལས། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀུན་གྱི་སྟོན་པར་གཅིག །ང་ཡི་རང་བཞིན་རྣམ་གསུམ་སྣང་བ་ལས། །སྟོན་པའི་གྲངས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བྱུང༌། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སུ་རང་སྣང་རང་ཤར་དུ་འདུས་པས། གང་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ལྟར་གྲུབ་པ་མེད་པས་སྒྱུ་མའི་ལྟད་མོ་ལྟར་བསྟན་པ་ནི།
↑ Within this ultimate womb of basic space, timelessly and spontaneously present,
samsara is wholly positive, nirvana is positive.
Within the wholly positive expanse, samsara and nirvana have never existed.
Sensory appearances are wholly positive, emptiness is positive.
Within the wholly positive expanse, appearances and emptiness have never existed.
Birth and death are wholly positive, happiness and suffering are positive.
Within the wholly positive expanse, birth, death, happiness, and suffering have never existed.
Self and other are wholly positive, affirmation and negation are positive.
Within the wholly positive expanse, self, other, affirmation, and negation have never existed.(rb)
↑
1. Detailed Translation of Tibetan Dzogchen Text
1. 1. 1. Translation
"In this primordially and spontaneously perfected expanse, Samsara is excellent and nirvana is excellent. Within the vast expanse of Samantabhadra, samsara and nirvana have never existed. Appearances are excellent, emptiness is universally excellent. Within the vast expanse of Samantabhadra, appearance and emptiness have never existed. Birth and death are excellent, pleasure and pain are universally excellent. Within the vast expanse of Samantabhadra, pleasure, pain, birth, and death do not exist. Self and other are excellent, permanence and annihilation are universally excellent. Within the vast expanse of Samantabhadra, self, other, permanence, and annihilation do not exist."
1. 1. 1. Word-by-Word Analysis
1. **ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར།** - **ཡེ་ནས་** (ye nas): "primordially," "from the very beginning" - **ལྷུན་གྱིས་** (lhun gyis): "spontaneously," "effortlessly" - **གྲུབ་པའི་** (grub pa'i): "accomplished," "perfected" - **དབྱིངས་** (dbyings): "expanse," "sphere," "dimension" (often referring to dharmadhātu) - **རུམ་** (rum): "expanse," "space" - **འདིར་** ('dir): "in this," "here" 2. **འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌།** - **འཁོར་བ་** ('khor ba): "samsara," "cyclic existence" - **ཀུན་བཟང་** (kun bzang): "all good," "excellent" (referring to Samantabhadra) - **མྱ་ངན་འདས་པ་** (mya ngan 'das pa): "nirvana," "beyond suffering" - **བཟང༌** (bzang): "good," "excellent" 3. **ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད།** - **ཀུན་བཟང་** (kun bzang): "Samantabhadra" (here referring to the primordial awareness) - **ཀློང་ན་** (klong na): "within the expanse," "within the vastness" - **འཁོར་འདས་** ('khor 'das): "samsara and nirvana" - **ཡེ་ནས་** (ye nas): "primordially," "from the very beginning" - **མེད་** (med): "do not exist," "are not"
1. 1. 1. Context and Philosophical Meaning
This text appears to be from the Dzogchen (རྫོགས་ཆེན་, rdzogs chen) or "Great Perfection" tradition of Tibetan Buddhism, particularly found in the Nyingma school. The verses express the non-dual view of ultimate reality where all apparent opposites are reconciled. The term **ཀུན་བཟང་** (kun bzang) has multiple layers of meaning: 1. It can refer to Samantabhadra, the primordial Buddha in Nyingma tradition 2. It means "all-good" or "universally excellent" 3. It represents the inherently pure nature of mind and phenomena This text articulates the view of Dzogchen that: - Ultimate reality transcends all conceptual elaborations - All phenomena are intrinsically pure and perfect from the beginning - Apparent dualities (like existence/non-existence) are reconciled in primordial awareness - The nature of mind is spontaneously perfect without need for modification The recurring phrase "Within the vast expanse of Samantabhadra" (ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་) points to the state of rigpa (རིག་པ་) or intrinsic awareness where all dualistic concepts dissolve. The text employs a poetic structure of setting up pairs of apparent opposites (samsara/nirvana, appearance/emptiness, etc.) and then declaring that within the ultimate nature of awareness, these distinctions don't exist. This is characteristic of Dzogchen teachings that first acknowledge conventional distinctions and then point beyond them to their inherent unity in the ground of being. (Claude Sonnet 3.7)
↑ ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར། །འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད། །སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད། །སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྐྱེ་ཤི་བདེ་སྡུག་མེད། །བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།
།རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ངོ་བོ་ལ་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པས། འཁོར་འདས་དང༌། སྣང་སྟོང་དང༌། སྐྱེ་ཤི་དང༌། བདེ་སྡུག་དང༌། བདག་གཞན་གང་དུའང་སྣང་བ་དང་གྲུབ་པ་མེད། །དེའི་ངང་ངམ་རྩལ་ལམ་རོལ་པ་ཙམ་དུ་དེ་དག་སྣང་བ་མ་འགས་པར་རང་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། ཆུ་ཟླ་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར། འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་སྣང་བ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བ་གཞི་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་དགོངས་པ་ལས་མ་གཡོས་པ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་ལས། ང་ལས་མ་བྱུང་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ང་ནི་འབྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ནི་སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡིས་མི་སྟོན་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ང་ལས་རང་བཞིན་ཐ་དད་འབྱུང༌། །ང་ནི་རང་བཞིན་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ནི་ཐ་སྙད་ཆོས་དང་བྲལ། །ང་ནི་གཅིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ལ་འོད་ཆེན་རྣམ་ལྔ་རྫོགས། །ང་ཡི་རྒྱན་ཆེན་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡིས་དག་པའི་ཞིང་དུ་སྒྲོལ། །ང་ནི་སྒྲོལ་བྱེད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡི་སེམས་ལ་ཅིར་སྣང་རྫོགས། །ང་ནི་རྟོག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རྒྱ་ཆེན་ཀུན་ལ་རོལ། །ཀུན་བཟང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་མེད་གཅིག་གི་ཚུལ། །ཡབ་ཡུམ་གཉིས་མེད་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ། །འཛིན་མེད་བགྲོད་མེད་ཀུན་བཟང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཀུན་བཟང་ཞལ་ནི་ཕྱོགས་བཅུ་ཀུན་ཏུ་གཟིགས། །ཀུན་གཟིགས་ཀུན་བཟང་སྐུ་ལ་མདུན་རྒྱབ་མེད། །ཡུམ་གྱི་བྷ་ག་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ། །གང་དུ་མི་གནས་ཚིག་གིས་མཚོན་དུ་མེད། །དོན་དམ་ངང་ལས་ཀུན་བཟང་ཆོ་འཕྲུལ་འབྱུང༌། །ཐམས་ཅད་ཡིད་བཞིན་འབྱུང་བའི་ཀུན་བཟང་གཏེར། །ཟག་མེད་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོའི་ཀློང༌། །དོན་དང་མཐུན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟགས་མཆོག་ལྡན། །མ་བྲིས་དཀྱིལ་འཁོར་འོད་གསལ་བདེ་བའི་ཀློང༌། །ཀུན་བཟང་དཀྱིལ་འཁོར་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ། །ཅེས་པ་དང༌། སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། ཆོས་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཡུལ་ལ་སྣང༌། །རྣམ་དག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཡུལ་ལ་སྤྱོད། །ཡེ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་མཁའ་ལ་རོལ། །རིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དབྱིངས་ལ་འཇུག །རྟག་ཆད་མེད་པའི་ཡབ་ཡུམ་རྣམ་པར་དག །རང་སྣང་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་རྒྱ་མ་ཆད། །རྟོགས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས། །འབྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་བདག་ཏུ་སྣང༌། །ཤེས་རབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོས་རང་སྣང་སྟོན། །མཁའ་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་མི་གཡོ་ཞིང༌། །མཉམ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རྟོག་པ་མེད། །འདུས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ། །རིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དོན་ལ་འཇུག །ཤེས་རབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་སྣ་ཚོགས་སྡུད། །ཐབས་མཆོག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རིག་པར་སྣང༌། །གསལ་འཚེར་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་འཛིན་པ་མེད། །བཅོམ་ལྡན་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཅིག་ཅར་འཆར། །འཛིན་མེད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་རང་སར་འདུག །ཐིག་ལེ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ངོ་བོས་སྟོང༌། །ཆོས་འབྱུང་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་བྱེད་པ་མེད། །རྟོག་མེད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་གཡེང་བ་མེད། །ཀུན་རྫོབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ས་བོན་དངོས། །དོན་དམ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོས་ཆོ་འཕྲུལ་སྟོན། །རྒྱན་མཛེས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཡུལ་ལ་སྣང༌། །དབྱིངས་རིག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཆོས་སྐུ་དངོས། །རང་བཞིན་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་འགག་པ་མེད། །ངོ་བོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཅིར་ཡང་སྣང༌། །སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཉོན་མོངས་འདུལ། །སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཐ་སྙད་བྲལ། །གསལ་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ངོས་གཟུང་བྲལ། །ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀ་ཀུན་བཟང་རིག་པའི་ཀློང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ངང་ལས་འཁྲུལ་སྣང་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བའི་སྣང་བ་རང་སྣང་དུ་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་རང་ཤར་བར་བསྟན་པ་ནི།
↑ Labeling takes place in confusion, for what is nonexistent is taken to exist.
Given that the nature of things is similar to that of dream images, which have no basis,
how exceedingly strange it is to fixate on samsara and nirvana as though they existed in their own right!(rb)
↑
1. Detailed Verse-by-Verse Analysis of the Tibetan Text
1. 1. Verse 1: །མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས།།
1. 1. 1. Word-by-Word Translation:
- **མེད་ལ** (med la): To what does not exist/to the non-existent - **ཡོད་པར** (yod par): As existing/as being real - **འཛིན་པས** ('dzin pas): Through grasping/through holding onto - **འཁྲུལ་པར** ('khrul par): As delusion/as error - **བརྟགས** (brtags): Is established/is determined/is analyzed
1. 1. 1. Expanded Translation:
"Through the act of grasping at what fundamentally does not exist as if it truly exists, delusion is thereby established."
1. 1. 1. Philosophical Context:
This line articulates the fundamental error that Buddhism identifies as the root of suffering. It describes the process of mistakenly attributing inherent existence (svabhāva) to phenomena that are actually empty of such existence. In Madhyamaka philosophy, this is called the "reification of the unreal" and represents the basic cognitive error that keeps beings trapped in samsara.
1. 1. Verse 2: །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ།།
1. 1. 1. Word-by-Word Translation:
- **རྟེན་མེད** (rten med): Without support/baseless/groundless - **རྨི་ལམ** (rmi lam): Dream - **འདྲ་བའི** ('dra ba'i): Similar to/like - **རང་བཞིན** (rang bzhin): Nature/intrinsic nature - **ལ** (la): In/within/to
1. 1. 1. Expanded Translation:
"Within a nature that is like a groundless dream, lacking any foundation,"
1. 1. 1. Philosophical Context:
This verse employs the classic Buddhist metaphor of dreams to illustrate the nature of reality. Just as dream experiences appear vividly yet lack substantiality or independent foundation, all phenomena of both samsara and nirvana arise interdependently without inherent existence. This "dreamlike" quality of reality (sgyu ma lta bu) is a central teaching in Mahayana Buddhism, particularly emphasized in Yogacara, Dzogchen, and Madhyamaka traditions. The term "groundless" (རྟེན་མེད་) is significant, suggesting not only impermanence but the absence of any ultimate foundation or support for phenomena.
1. 1. Verse 3: །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།
1. 1. 1. Word-by-Word Translation:
- **འཁོར་འདས** ('khor 'das): Samsara and nirvana - **རང་མཚན** (rang mtshan): Self-characteristics/inherent defining features/own-mark - **ཞེན་པ** (zhen pa): Attachment/clinging/fixation - **མཚར་རེ་ཆེ** (mtshar re che): How very strange/how remarkably odd/how marvelous yet strange
1. 1. 1. Expanded Translation:
"How remarkably strange it is to cling to samsara and nirvana as having their own intrinsic defining characteristics!"
1. 1. 1. Philosophical Context:
This final line addresses a subtle error that even advanced practitioners might make. It points to the tendency to reify the distinction between samsara (cyclic existence) and nirvana (liberation) as if they were inherently different domains with their own defining characteristics. From the perspective of ultimate truth (don dam bden pa), both samsara and nirvana are equally empty of inherent existence. This verse reflects the Mahayana teaching of the non-duality of samsara and nirvana, expressed in the Heart Sutra as "form is emptiness, emptiness is form" and in Nagarjuna's assertion that "there is not the slightest difference between samsara and nirvana." The exclamatory tone conveys a sense of amazement at this profound irony—that even after recognizing the dreamlike, empty nature of phenomena, we still cling to these fundamental Buddhist categories as inherently real. The verse likely comes from a Madhyamaka or Dzogchen text, emphasizing the ultimate unity of all apparent dualities when viewed from the perspective of emptiness (śūnyatā). (Claude Sonnet 3.7)
↑ མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་བར་བཏགས། །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ། །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།
།དེ་ཡང་སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོ་སྟོང་གསལ་ནམ་མཁའ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་མེད་ཀྱང༌། རང་ངོ་མ་ཤེས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མ་རིག་པ་གཉིས་དུས་མཚུངས་པས། གཟུང་འཛིན་འཁྲུལ་པའི་ཆར་སོང་ནས། འཁོར་བའི་འཁྲུལ་སྣང་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་ཏེ། རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་དང་སྣང་བ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལྟར། སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འདི་དག །མེད་པ་གསལ་སྣང་གི་ཆོས་ལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར། སྒྱུ་མའི་སྣང་བ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། མཚར་ཆེའོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། འདི་ལྟར་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་རྣམས། །ཐག་པ་ལ་ནི་སྦྲུལ་མཐོང་བཞིན། །དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་བཟུང་བས། །ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་གཉིས་སུ་ཆགས། །ཞེས་པ་དང༌། གསང་སྙིང་ལས། །ཨེ་མ་ཧོ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལས། །རང་གི་རྣམ་རྟོག་ལས་ཀྱིས་སྤྲུལ། །ཞེས་པ་དང༌། སྡུད་པ་ལས། སེམས་ཅན་ཐ་མ་འབྲིང་དང་མཆོག་གྱུར་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་མ་རིག་ལས་བྱུང་བདེ་བར་གཤེགས་པས་གསུངས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་འཁྲུལ་སྣང་འཁོར་བར་སྣང་དུས་ནས། །དོན་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་མ་མྱོང་བ་རྨི་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་ནི།
↑ Everything is wholly positive, a supreme state of spontaneous presence.
Since there never has been confusion, is no confusion, and never will be confusion,
conditioned existence is merely a label.
It is beyond the extremes of existence and nonexistence.
Since no one has ever been confused at all in the past,
no one is confused at present and no one will be confused later on.
This is the enlightened intent of the original purity of the three planes of conditioned existence.(rb)
↑
I'll analyze this Buddhist text for you with a detailed breakdown as requested.
1. Complete Translation
"All is primordially perfect and spontaneously complete. Being neither mistaken, nor erring, nor subject to error, existence is merely a name, beyond the extremes of existence and non-existence. No one has ever been mistaken anywhere before, is not mistaken now, and will not become mistaken in the future. This is the primordially pure wisdom-mind of the three realms."
1. Verse-by-Verse Analysis
1. 1. 1. Verse 1: ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི།
- **Word-by-word**: - ཐམས་ཅད (thamché) - all, everything - ཀུན་བཟང (künzang) - all-good, primordially perfect (referring to Samantabhadra) - ལྷུན་གྲུབ (lhündrub) - spontaneously accomplished/complete - ཆེན་པོ (chenpo) - great - ནི (ni) - emphatic particle - **Expanded translation**: "All phenomena are primordially perfect and spontaneously accomplished in their great completeness." - **Philosophical context**: This verse introduces the Dzogchen view that reality in its fundamental nature is already perfect and complete. The term ཀུན་བཟང (künzang) refers to Samantabhadra, the primordial Buddha in Dzogchen tradition, representing the unconditioned nature of mind. ལྷུན་གྲུབ (lhündrub) is a crucial Dzogchen term indicating spontaneous perfection without effort or causation.
1. 1. 1. Verse 2: མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས།
- **Word-by-word**: - མ་འཁྲུལ (ma trül) - has not been mistaken/confused - མི་འཁྲུལ (mi trül) - is not mistaken/confused - འཁྲུལ་པར (trülpar) - into confusion/delusion - མི་འགྱུར་བས (mi gyurwé) - will not change/transform - **Expanded translation**: "Since it has never been confused, is not confused, and will never transform into confusion..." - **Philosophical context**: This verse establishes the unchanging nature of primordial awareness, free from the three times (past, present, future). It negates the very possibility of fundamental error or delusion within the ultimate nature of mind.
1. 1. 1. Verse 3: སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས།
- **Word-by-word**: - སྲིད་པ (sidpa) - existence, becoming, samsara - མིང་ཙམ (ming tsam) - merely a name - ཡོད་མེད (yöd med) - existence and non-existence - མཐའ་ལས་འདས (tha lé dé) - beyond extremes/limits - **Expanded translation**: "Existence is merely a name, transcending the extremes of existence and non-existence." - **Philosophical context**: This introduces the Middle Way (Madhyamaka) view that reality transcends conceptual extremes. It suggests that conventional existence is merely nominal (name-only) and that ultimate reality transcends the binary framework of existence vs. non-existence.
1. 1. 1. Verse 4-5: སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ།།ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར།
- **Word-by-word**: - སུ་ཡང (su yang) - anyone, whoever - གང་དུ (gang du) - wherever, anywhere - སྔར་ཡང (ngar yang) - even before, in the past - མ་འཁྲུལ་ལ (ma trül la) - has not been confused - ད་ལྟ (danta) - now, present - མི་འཁྲུལ (mi trül) - is not confused - སླད་ཀྱིས (led kyi) - later, in the future - འཁྲུལ་མི་འགྱུར (trül mi gyur) - will not become confused - **Expanded translation**: "No one has ever been mistaken anywhere before, is not mistaken now, and will not become mistaken in the future." - **Philosophical context**: This elaborates on the timeless quality of primordial awareness, emphasizing that confusion is not an inherent quality of mind but rather a temporary obscuration. From the ultimate perspective, there has never been any real confusion.
1. 1. 1. Verse 6: འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
- **Word-by-word**: - འདི་ནི (di ni) - this is - སྲིད་གསུམ (sid sum) - three realms of existence - ཀ་དག (ka dag) - primordially pure - དགོངས་པའོ (gong pa'o) - wisdom-mind, realization - **Expanded translation**: "This is the primordially pure wisdom-mind of the three realms." - **Philosophical context**: This conclusive verse introduces the Dzogchen concept of ཀ་དག (ka dag) or primordial purity, indicating that the three realms of samsara are intrinsically pure in their fundamental nature. དགོངས་པ (gongpa) refers to the enlightened mind's wisdom or realization.
1. Key Terms Explained
1. **ཀུན་བཟང (künzang)** - The "all-good" or primordially perfect, often referring to Samantabhadra, the primordial Buddha in Dzogchen tradition, representing the unconditioned nature of mind. 2. **ལྷུན་གྲུབ (lhündrub)** - "Spontaneously accomplished" or "naturally perfected." A key Dzogchen term indicating spontaneous presence without effort or causation. 3. **འཁྲུལ་པ (trülpa)** - "Confusion" or "delusion." In Buddhist philosophy, this refers to the mistaken perception of reality that leads to suffering. 4. **མཐའ་ལས་འདས (tha lé dé)** - "Beyond extremes." This reflects the Madhyamaka approach of avoiding philosophical extremes (such as eternalism and nihilism). 5. **ཀ་དག (ka dag)** - "Primordially pure." A central Dzogchen term indicating the original, uncontaminated purity of mind and phenomena. 6. **དགོངས་པ (gongpa)** - "Wisdom-mind" or "realization." Refers to enlightened understanding or the mind of enlightenment.
1. Tradition Placement
This text is clearly from the **Dzogchen** (Great Perfection) tradition within Tibetan Buddhism. Specifically, it reflects the view of the **Semde** (Mind Section) or possibly the **Longde** (Space Section) teachings of Dzogchen. The terminology (künzang, lhündrub, ka dag) is distinctively Dzogchen, while the philosophical approach also incorporates elements of Madhyamaka (Middle Way) philosophy in its discussion of transcending extremes.
1. Contemporary Relevance
This text has significant contemporary relevance: 1. **Non-dual awareness**: The text's emphasis on primordial perfection resonates with modern contemplative approaches that focus on recognizing innate awareness rather than achieving it through effort. 2. **Beyond conceptual thinking**: The teaching that reality transcends conceptual frameworks (existence/non-existence) speaks to contemporary philosophical discussions about the limitations of binary thinking. 3. **Present moment awareness**: The emphasis that confusion has never truly existed points to the direct experience of present awareness, which aligns with modern mindfulness practices. 4. **Psychological perspective**: From a psychological standpoint, the text suggests that our fundamental nature is unconditioned and whole, a perspective that resonates with certain humanistic and transpersonal approaches to psychology. 5. **Environmental ethics**: The view that all phenomena are primordially perfect could inform ecological perspectives that recognize the inherent value of the natural world beyond utilitarian considerations. The text provides a profound contemplative view that, despite its ancient origins, offers valuable insights for understanding consciousness, perception, and the nature of reality in contemporary contexts. (Claude Sonnet 3.7)
↑ ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཡིན། །མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་བར་མི་འགྱུར་བས། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས། །སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ། །ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར། །འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
།གང་གི་ཚེ་སྐད་ཅིག་ཉིད་དུ་སོང་བ་ལས་རྨི་ལམ་ན་འགྲོ་བ་དང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་དུས་གཅིག་ལ་ཤར་བ་ཞིག་རྨིས་ན། རང་དུས་དེ་ཉིད་ན་སེམས་ལ་སྣང་སེམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་སེམས་ལ་ཞེན་ཡང༌། དོན་ལ་ཡོད་མ་མྱོང་སྟེ་རང་མལ་དུ་གཉིད་དུ་སོང་བ་ལས་མ་གཡོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་འཁྲུལ་སྣང་ཅི་སྣང་ཅི་ཤར་ཅི་འཛིན་ཡང་རང་དུས་འདི་ཉིད་ནས། རིག་པའི་ངང་ལས་མ་གཡོས་པས། གང་དུའང་མ་གྲུབ་ཅིང་སྣང་བ་ཙམ་དེ་ཡང༌། དང་པོ་ཡོད་མ་མྱོང་སྟེ་མེད་པ་གསལ་སྣང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མེད་པ་ལ་འཁྲུལ་མི་སྲིད་པས་དང་པོ་འཁྲུལ་མ་མྱོང༌། དང་པོ་ལ་མ་འཁྲུལ་ན་ད་ལྟ་འཁྲུལ་པ་དང༌། ཕྱིས་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་མི་སྲིད་དེ། མོ་གཤམ་ལ་བུ་སྐྱེ་བས་སྟོང་པའི་ཕྱིར། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང་པོ་སྐྱེ་མ་མྱོང་བས། ད་ལྟ་དར་ལ་བབ་པ་དང་གནས་པ་མི་སྲིད་ལ། མཐར་རྒས་པ་དང་འཆི་བ་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་ལྟར་སྣོད་བཅུད་དུ་སྣང་ཙམ་འདི་ཡང་ཡོད་མི་སྲིད་དེ། དཔེར་ན་ཐག་པ་ལ་སྦྲུལ་དུ་འཁྲུལ་དུས་འཇིགས་དངངས་སྐྱེད་པའི་ཐག་པ་དེ་ཡང་འཁྲུལ་ངོར་སྦྲུལ་དུ་བདེན་བདེན་ལྟར་མཐོང་བས་ཀུན་རྫོབས་བསླུ་བའི་རང་བཞིན་ཉིད། ཁ་ཅིག་གིས་ཐག་པར་བསྟན་དུས་སྦྲུལ་འཛིན་ལོག་ནས། ཐག་པར་བདེན་པས་འདྲ་བ་དེ་ཡང༌། བརྟགས་ན་སྤུ་ཉག་མ་རེ་རེ་བ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་པས་སྟོང་པ་ལྟར། འཁྲུལ་སྣང་ལས་འཁྲུལ་འཛིན་གྱི་བློ་སྐྱེ་བ་ལས། དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པར་བསྟན་པས་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་དུས་སྦྲུལ་འཛིན་ལོག་པ་ལྟར་བདེན་པ་ལོག་ལ། ཟློག་བྱེད་དང་བཟློག་བྱ་དང་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་བརྟགས་ན་ཅི་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་པ་ནི་ཐག་པ་ཉིད་ཀྱང་མེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཐར་ཟད་མིང་མེད་ཆེན་པོར་ལ་བཟླ་བ་ནི། སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་གི་དགོངས་པ་སྟེ། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། ཐག་པ་ལ་ནི་སྦྲུལ་མཐོང་བཞིན། །དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་བཟུང་བས། །ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་གཉིས་སུ་ཆགས། །དེ་ཡང་བརྟགས་ན་ཐག་པ་ཉིད། །སྣོད་བཅུད་ཡེ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད། །དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་ཅན་ནོ། །སྦྲུལ་མཐོང་དེ་ཉིད་མཐོང་བས་བདེན། །ཐག་མཐོང་ཡང་དག་ཉིད་དུ་བདེན། །དཔེར་ན་མཐོ་ལ་བྱ་གནས་བཞིན། །བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་སྟེ། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་འབྲེལ་བ་མེད། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ནི། །དེ་ཡི་ངོ་བོར་ཐམས་ཅད་གྲོལ། །ཞེས་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་སྤུངས་པ་ལས། །འཁྲུལ་མ་མྱོང་བའི་མ་རིག་རྩད། །མ་བརྟགས་ཡེ་ནས་ཆོད་ནས་འདུག །གོང་དུ་འདི་ཀུན་སུས་མ་ཚོར། །རགས་པའི་འབྱུང་བ་འདི་ཀུན་ཡང༌། །ཐོག་མ་ཉིད་ནས་རང་དེངས་པར། །འགྲོ་བའི་གནས་མེད་རང་སངས་པས། །རང་ལུས་ཡེ་ནས་མེད་པར་ནི། །སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདིར་ཡང་རིག །ཅེས་སོ། །སྤྱིར་ཕྱི་སྣང་གི་ཆོས་ལ་དབང་པོའི་རིམ་པས་འཛིན་སྟངས་དང་མཇལ་ལུགས་ཐ་དད་དེ། ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གཟུགས་ལྟ་བུ་ལ། རགས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཆ་མེད་དོན་དམ་དུ་འཛིན་ལ། སེམས་ཙམ་དྲི་བཅས་རྣམ་བདེན་པས་རང་གི་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་འདོད་ལ། དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པས་ཀུན་རྫོབ་རྟེན་འབྲེལ་རྒྱུ་འབྲས་ཕྱི་རོལ་ན་སྣང་ཙམ་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བར་འདོད་ལ། ཐལ་འགྱུར་བས། མེད་པ་གསལ་སྣང་ཆུ་ཟླ་དང་སྐྲ་ཤད་ལྟར་འདོད་ར། རྫོགས་ཆེན་སེམས་ཕྱོགས་པས། །རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རོལ་པའི་རྩལ་ཤར་བ་ཙམ་དུ་འདོད་ལ། ཀློང་སྡེ་པས་རིག་པའི་ཀློང་ན་རང་སྣང་བའི་རྒྱན་བཀོད་པ་ལས་རིག་པ་ཉི་ཤར་བར་མི་འདོད་པས་རང་སྣང་ཙམ་དུ་འདོད་ལ། མན་ངག་གི་སྡེས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་རང་སྣང་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྒོ་ལས་རང་ཤར་བས། ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་གང་ནའང་མེད་པའི་རང་སྣང་བ་འདིར་ཡེ་ཤར་དུ་སྣང་བ་ཙམ་དུ་འདོད་པས། སྣང་སྲིད་རིག་པའི་ངང་ན་རང་གསལ་མེད་སྣང་སྒྱུ་མ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ཙམ་དུ་འཇོག་པས། སྣང་བ་འདི་དག་སེམས་དང་དོན་གཞན་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པ་རང་སྣང་འཁྲུལ་པ་ཙམ་དུ་འཇོག་པས། ཁམས་གསུམ་ཡོད་མ་མྱོང་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བར་ཡེ་ནས་དག་པའི་རང་བཞིན། རང་སར་ཡེ་གྲོལ་དུ་གནས་པས། རང་བཞིན་རྟོགས་ནས་ངང་ལ་གོམས་དུས་ཡིན་ཐོག་ཏུ་གྲོལ་བས། འཁྲུལ་པ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་སངས་ནས། རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་རང་མལ་ཀ་དག་གི་ཆོས་སྐུར་བཞུགས་ཏེ། དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པའི་ངང་ལས། གཟུགས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འཆར་བས་དོན་མཛད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་འཁྲུལ་པ་མིང་མེད་པས་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་མ་འཁྲུལ་བ་ཙམ་དུའང་གྲུབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།
↑ Since there is no confusion, nothing exists as some unconfused state.
Supreme, naturally occurring awareness is timelessly and spontaneously present.
Since there never has been freedom, is no freedom, and never will be freedom,
nirvana is just a label and there is no one who has ever known freedom.
There never will be freedom, for there never has been bondage.
Complete purity, like space, is free of being restricted or localized.
This is the enlightened intent of the original purity of total freedom.(rb)
↑
1. Buddhist Philosophical Text Analysis
1. 1. Complete Translation
"Since there is no delusion, there is no non-deluded dharma. The great self-arising awareness has been spontaneously present from the beginning. It neither becomes liberated nor fails to be liberated, nor does it transform into liberation. Liberation is merely a name; no one has ever experienced liberation. It will not become liberated because there has never been any bondage. Like space, it is completely pure, free from limitations and bias. This is the view of total liberation, primordial purity."
1. 1. Verse-by-Verse Analysis
1. 1. 1. Verse 1: ༼འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད།༽
- **Word-by-word translation:**
* འཁྲུལ་པ་ (khrul pa) - delusion, confusion * མེད་པས་ (med pas) - because there is not/since there is no * མ་འཁྲུལ་ (ma khrul) - non-deluded, not confused * ཆོས་སུ་ (chos su) - as dharma/phenomenon * མེད (med) - does not exist
- **Expanded translation:** "Since there is no delusion, there is no such thing as a non-deluded state or dharma."
- **Philosophical context:** This verse points to the non-dual nature of reality where conventional distinctions between delusion and non-delusion collapse. In the ultimate view, the very categories we use to distinguish states of mind are themselves conceptual constructs.
1. 1. 1. Verse 2: ༼ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ།༽
- **Word-by-word translation:**
* ཡེ་ནས་ (ye nas) - primordially, from the beginning * ལྷུན་གྲུབ་ (lhun grub) - spontaneously present, naturally accomplished * རང་བྱུང་ (rang byung) - self-arising, self-originating * རིག་པ་ (rig pa) - awareness, knowing * ཆེ (che) - great
- **Expanded translation:** "The great self-arising awareness has been spontaneously present from the very beginning."
- **Philosophical context:** This describes the nature of mind (rig pa) as being uncreated, ever-present, and spontaneously manifesting without cause or condition – a central concept in Dzogchen.
1. 1. 1. Verse 3: ༼མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།༽
- **Word-by-word translation:**
* མ་གྲོལ་ (ma grol) - not liberated * མི་གྲོལ་ (mi grol) - will not be liberated * གྲོལ་བར་ (grol bar) - into liberation * མི་འགྱུར་ (mi 'gyur) - does not transform * ལ (la) - and, moreover
- **Expanded translation:** "It neither becomes liberated nor fails to be liberated, nor does it transform into a state of liberation."
- **Philosophical context:** This verse refutes the notion that rigpa (pure awareness) undergoes any process of liberation. Since it is primordially pure, it cannot be said to become liberated or to remain unliberated.
1. 1. 1. Verse 4: ༼འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌།༽
- **Word-by-word translation:**
* འདས་པ་ ('das pa) - transcendence, liberation * མིང་ཙམ་ (ming tsam) - merely a name * སུ་ཡང་ (su yang) - anyone, whoever * གྲོལ་ (grol) - liberated * མ་མྱོང༌ (ma myong) - has not experienced
- **Expanded translation:** "Liberation is merely a name; no one has ever experienced liberation."
- **Philosophical context:** This emphasizes that conceptual designations like "liberation" are merely conventional labels without ultimate reality. The idea of someone attaining liberation is contradicted by the understanding that there is no separate self to be liberated.
1. 1. 1. Verse 5: ༼གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད།༽
- **Word-by-word translation:**
* གྲོལ་བར་ (grol bar) - liberation, becoming liberated * མི་འགྱུར་ (mi 'gyur) - will not become * བཅིངས་པ་ (bcings pa) - bondage, being bound * ཡེ་ནས་ (ye nas) - from the beginning, primordially * མེད (med) - does not exist
- **Expanded translation:** "It will not become liberated because there has never been any bondage."
- **Philosophical context:** This verse points to the paradox that if there was never any real bondage to begin with, then the concept of liberation is meaningless. This is a key insight in both Madhyamaka and Dzogchen traditions.
1. 1. 1. Verse 6: ༼མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ།༽
- **Word-by-word translation:**
* མཁའ་བཞིན་ (mkha' bzhin) - like space * རྣམ་དག་ (rnam dag) - completely pure * རྒྱ་ཆད་ (rgya chad) - limitation, constraint * ཕྱོགས་ལྷུང་ (phyogs lhung) - bias, partiality * བྲལ (bral) - free from
- **Expanded translation:** "Like space, it is completely pure, free from limitations and bias."
- **Philosophical context:** The nature of mind is compared to space – unbounded, unobstructed, and impartial. This space-like quality is a common metaphor in Tibetan Buddhist traditions for the open, expansive quality of awareness.
1. 1. 1. Verse 7: ༼འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།༽
- **Word-by-word translation:**
* འདི་ནི་ ('di ni) - this is * ཡོངས་གྲོལ་ (yongs grol) - total liberation * ཀ་དག་ (ka dag) - primordial purity * དགོངས་པའོ (dgongs pa'o) - view, realization, understanding
- **Expanded translation:** "This is the view of total liberation, primordial purity."
- **Philosophical context:** This concluding verse identifies the preceding exposition as representing the ultimate view of Dzogchen, specifically the principle of primordial purity (ka dag), which holds that awareness is pure from the very beginning.
1. 1. Key Terms Explained
1. **རིག་པ་** (rig pa) - Often translated as "awareness," this term refers to the primordial, non-dual cognizance that is the nature of mind. Unlike ordinary consciousness (rnam shes), rigpa is non-conceptual, self-illuminating awareness. 2. **ལྷུན་གྲུབ་** (lhun grub) - "Spontaneous presence" or "natural perfection," referring to the quality of reality that manifests effortlessly without depending on causes and conditions. 3. **ཀ་དག་** (ka dag) - "Primordial purity," a fundamental Dzogchen concept referring to the original, uncontaminated nature of mind that has never been tainted by confusion or defilement. 4. **གྲོལ་བ་** (grol ba) - "Liberation," conventionally referring to freedom from samsara, but here deconstructed as a mere conceptual designation without ultimate reality. 5. **འཁྲུལ་པ་** (khrul pa) - "Delusion" or "confusion," the mistaken perception of reality that creates the appearance of samsara.
1. 1. Tradition Placement
This text is clearly from the **Dzogchen** (རྫོགས་ཆེན་, Great Perfection) tradition of Tibetan Buddhism. Specifically, it represents the view of the **ཀ་དག་** (ka dag, primordial purity) aspect of Dzogchen philosophy. The language, terminology, and philosophical approach are characteristic of Dzogchen texts from the Nyingma lineage, particularly those dealing with the nature of mind. The paradoxical statements that transcend dualistic concepts and the emphasis on the already-present nature of enlightenment are hallmarks of this tradition. The text also shows influence from **Madhyamaka** philosophy in its deconstruction of conceptual categories (like liberation and bondage) and emphasis on the ultimate emptiness of such designations.
1. 1. Contemporary Relevance
This text has several points of relevance to contemporary understanding: 1. **Beyond Dualistic Thinking**: The text's transcendence of binary oppositions (delusion/non-delusion, liberation/bondage) speaks to modern interests in non-dual awareness and moving beyond rigid categorical thinking. 2. **Present-Moment Awareness**: The emphasis on the ever-present nature of pure awareness resonates with contemporary mindfulness practices that focus on recognizing what is already here rather than seeking something outside current experience. 3. **Freedom from Striving**: By undermining the very concept of liberation as something to be achieved, the text offers a perspective that can relieve the anxiety of spiritual materialism and goal-oriented practice. 4. **Radical Acceptance**: The view that there is nothing to be liberated from suggests a path of radical acceptance of what is, which connects with contemporary therapeutic approaches that emphasize acceptance rather than transformation. 5. **Non-Meditation**: This philosophy underlies the Dzogchen approach of "non-meditation," where practice involves resting in natural awareness rather than cultivating particular states, which has influenced modern simplified meditation approaches. These Dzogchen teachings offer a compelling alternative to progressive models of spiritual development, suggesting instead a direct recognition of what has been present all along—an approach that continues to attract interest in contemporary spiritual circles seeking immediate rather than gradual awakening. (Claude Sonnet 3.7)
↑ འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་མེད་དེ། །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ། །མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བས། །འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌། །གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད། །མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ། །འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
།དེ་ལ་ལྟོས་གཞི་ལོག་པས་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་ཆོས་ལོག་པ་དང༌། །ལྟོས་ཆོས་ཕན་ཚུན་པ་ལོག་པས་ཀྱང་དེ་ལྟོས་པའི་ཆོས་ལྡོག་པ་ལས། འདིར་མ་འཁྲུལ་པའི་ལྟོས་ཆོས་འཁྲུལ་པ་ལོག་པས། མ་འཁྲུལ་ཉིད་དུའང་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མིང་ཙམ་སྟེ། འཁོར་འདས་བཅིངས་གྲོལ་ལས་འདས་པར་བསྟན་པ་ནི། ཀུན་བྱེད་ལས། དོན་དམ་ཆོས་ཞེས་ལྷག་པའི་གནས་ཞེས་བཤད་པའང་མེད། །འཁྲུལ་དང་བྱང་ཆུབ་ལམ་དེ་རྟོགས་པས་ཐོབ་པའང་མེད། །རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱང་ཚིག་གི་མཐའ་དང་བྲལ། །ཞེས་པ་དང༌། ཁྱུང་ཆེན་ལས། སངས་རྒྱས་མེད་ཅིང་སུ་ཡིས་བཅིངས་པའི་རྒྱ། །འཁྲུལ་དང་མ་རིག་སེམས་ཅན་སུ་ལ་སྲིད་མིང་མེད། །དེ་ཕྱིར་ཡེ་ནས་མ་བཀྲོལ་ཕྱིར་གྲོལ་མེད་སྣང་བའོ། །གཞི་མེད་ལམ་ཞེས་འབྲས་བུ་སུ་འདོད་པ། །འདོད་ཕྱིར་ཐར་པའི་གནས་ལ་འདི་ཡིས་སྒྲིབ། །སྟོང་མུ་གསལ་དང་ཡོད་དང་མེད་པ་ཉིད། །རྟག་ཆད་རྒྱུ་འབྲས་བཞི་སྟེ་བརྒྱད་རྣམས་ལ། །མཐའ་བྲལ་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་དང་མཚུངས་པ་ཉིད། །ཅེས་པ་དང༌། གསང་སྙིང་ལས། སུས་ཀྱང་མ་བཅིངས་བཅིངས་མེད་དེ། །བཅིང་བར་བྱ་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །བཅིངས་མེད་རྣམ་པ་བཀྲོལ་མེད་པ། །ཡེ་ནས་ལྷུན་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཆོས། །བསྟན་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་མཛད། །ཅེས་སོ། །ད་ནི་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང་བས་དབྱིངས་ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་དོན་བསྡུ་བ་ནི།
↑ In brief, within the ultimate womb of basic space, spacious and spontaneously present,
whatever arises as the dynamic energy of its display一as samsara or nirvana一
in the very moment of simply arising has never known existence as samsara or nirvana.
Whatever arises in a dream due to the dynamic energy of sleep does not actually exist.
There is only self-knowing awareness, the blissful place of rest,
extending infinitely as the supremely spacious state of spontaneous equalness.(rb)
↑
1. Buddhist Philosophical Text Analysis
1. 1. Complete Translation
"In brief, from within the vast expanse of spontaneous presence, whatever appears as the display of samsara and nirvana through the creative energy, from the very moment of arising, samsara and nirvana have never existed. Just as whatever dream appears from the energy of sleep does not actually exist, so self-awareness rests in the bed of bliss, evenly and spontaneously spread out in the great vast expanse."
1. 1. Verse-by-Verse Analysis
1. 1. 1. Verse 1: ༼མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས།༽
- **Word-by-word translation:**
* མདོར་ན་ (mdor na) - in brief, in summary * ལྷུན་གྲུབ་ (lhun grub) - spontaneously present, naturally perfected * ཡངས་པའི་ (yangs pa'i) - vast, spacious * དབྱིངས་ (dbyings) - expanse, space, realm, dimension * རུམ་ནས་ (rum nas) - from within
- **Expanded translation:** "In brief, from within the vast expanse of spontaneous presence..."
- **Philosophical context:** This verse establishes the fundamental ground or basis of reality as the spontaneously present (lhun grub) expanse. This refers to the natural state that doesn't need to be created or achieved but is already perfectly present. The vastness (yangs pa) emphasizes its unlimited, open quality.
1. 1. 1. Verse 2: ༼རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽
- **Word-by-word translation:**
* རོལ་པའི་ (rol pa'i) - display, play, manifestation * རྩལ་གྱི་ (rtsal gyi) - energy, power, creative force * འཁོར་འདས་ ('khor 'das) - samsara and nirvana * ཅི་ཤར་ (ci shar) - whatever appears/arises * ཡང༌ (yang) - even, also, though
- **Expanded translation:** "Whatever appears as samsara and nirvana through the creative energy of display..."
- **Philosophical context:** This describes how all appearances of both cyclic existence (samsara) and enlightenment (nirvana) are merely the dynamic expression or creative energy (rtsal) of the fundamental ground. Both conditioned and unconditioned states are seen as manifestations or "play" of the same underlying reality.
1. 1. 1. Verse 3: ༼ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌།༽
- **Word-by-word translation:**
* ཤར་ཙམ་ (shar tsam) - merely arising, just appearing * ཉིད་ནས་ (nyid nas) - from the very moment, from itself * འཁོར་འདས་ ('khor 'das) - samsara and nirvana * ཡོད་མ་མྱོང༌ (yod ma myong) - have never existed
- **Expanded translation:** "From the very moment of their arising, samsara and nirvana have never existed."
- **Philosophical context:** This verse points to the emptiness of all phenomena, including the most fundamental Buddhist categories of samsara and nirvana. It suggests that even as these experiences appear, they lack inherent existence. This echoes the Madhyamaka view that emptiness applies to both worldly and transcendent phenomena.
1. 1. 1. Verse 4: ༼གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽
- **Word-by-word translation:**
* གཉིད་ཀྱི་ (gnyid kyi) - of sleep * རྩལ་ལས་ (rtsal las) - from the energy/power * རྨི་ལམ་ (rmi lam) - dream * ཅི་ཤར་ (ci shar) - whatever appears * ཡང༌ (yang) - even, also, though
- **Expanded translation:** "Just as whatever dream appears from the energy of sleep..."
- **Philosophical context:** This introduces a common metaphor in Buddhist philosophy: the relationship between sleep and dreams parallels that between the ground of being and phenomenal appearances. Just as dreams emerge from the state of sleep but remain insubstantial, so too do all experiences arise from the ground of awareness while lacking inherent existence.
1. 1. 1. Verse 5: ༼དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ།༽
- **Word-by-word translation:**
* དོན་ལ་ (don la) - in reality, actually * མེད་དེ་ (med de) - does not exist * རང་རིག་ (rang rig) - self-awareness, self-knowing * བདེ་བའི་ (bde ba'i) - of bliss, blissful * མལ (mal) - bed, resting place
- **Expanded translation:** "Does not actually exist, so self-awareness rests in the bed of bliss."
- **Philosophical context:** This verse continues the dream analogy, stating that just as dream appearances lack true existence, so too does self-awareness (rang rig) simply rest in its natural state of bliss. The metaphor of a "bed" (mal) suggests comfort, naturalness, and ease – qualities emphasized in Dzogchen practice.
1. 1. 1. Verse 6: ༼ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།༽
- **Word-by-word translation:**
* ལྷུན་མཉམ་ (lhun mnyam) - spontaneously equal, naturally even * ཡངས་པ་ (yangs pa) - vast, spacious * ཆེན་པོར་ (chen por) - great, in the great * ཕྱམ་གདལ་ལོ (phyam gdal lo) - spread out evenly, pervasive
- **Expanded translation:** "Evenly and spontaneously spread out in the great vast expanse."
- **Philosophical context:** The concluding verse describes the ultimate nature as being characterized by evenness or equality (mnyam), vastness (yangs pa), and pervasiveness (phyam gdal). These terms describe the quality of awareness when recognized in its natural state – without center or boundary, without preference or partiality, and all-encompassing.
1. 1. Key Terms Explained
1. **ལྷུན་གྲུབ་** (lhun grub) - "Spontaneous presence" or "natural perfection" is a central concept in Dzogchen referring to the quality of reality that is already perfect and complete without needing to be created or achieved. It is the self-perfected aspect of the nature of mind. 2. **དབྱིངས་** (dbyings) - Usually translated as "expanse" or "space," this term refers to the fundamental dimension or field of reality. In tantric contexts, it often indicates the feminine principle of emptiness. 3. **རོལ་པ་** (rol pa) - "Display" or "play" describes the dynamic, expressive quality of awareness as it manifests as all phenomena. This term carries the connotation that appearances are the playful expression of emptiness rather than substantial entities. 4. **རྩལ་** (rtsal) - "Energy" or "creative potency" refers to the dynamic power through which the ground of being manifests as appearances. In Dzogchen, it is one of the three aspects of the base (gzhi) along with essence (ngo bo) and nature (rang bzhin). 5. **འཁོར་འདས་** ('khor 'das) - "Samsara and nirvana" represent the totality of conditioned existence (cyclic existence) and unconditioned freedom (enlightenment), the two fundamental categories in Buddhist soteriology. 6. **རང་རིག་** (rang rig) - "Self-awareness" or "self-knowing awareness" refers to awareness that knows itself without subject-object duality. It is not self-consciousness in the ordinary sense but non-dual cognizance.
1. 1. Tradition Placement
This text is clearly from the **Dzogchen** (རྫོགས་ཆེན་, Great Perfection) tradition within Tibetan Buddhism, particularly emphasizing the **ལྷུན་གྲུབ་** (lhun grub, spontaneous presence) aspect of Dzogchen teaching. The language, concepts, and approach are typical of Dzogchen texts found in the Nyingma lineage, particularly those dealing with the ground (gzhi) and its expression. The text also shows influence from **Madhyamaka** philosophy in its emphasis on the emptiness of both samsara and nirvana, and from **tantric** traditions in its use of terms like rolpa (display) and tsal (energy) to describe the manifestation of appearances. The dream analogy is common in various Buddhist traditions but is particularly emphasized in Dzogchen to illustrate the illusory nature of all experience while acknowledging its vividness.
1. 1. Contemporary Relevance
This text offers several insights relevant to contemporary understanding and practice: 1. **Non-Duality in Daily Life**: The teaching that samsara and nirvana are both expressions of the same ground suggests that enlightenment is not separate from ordinary experience but is found in recognizing the nature of that experience. 2. **Dream Yoga Connection**: The text's dream analogy connects to contemporary interest in lucid dreaming and dream yoga practices, suggesting that recognizing the dreamlike nature of waking experience leads to liberation. 3. **Effortlessness in Practice**: The emphasis on "spontaneous presence" and natural perfection challenges achievement-oriented approaches to spiritual practice, suggesting instead a recognition of what's already present rather than striving to create something new. 4. **Beyond Conceptual Frameworks**: By stating that both samsara and nirvana "have never existed," the text points to a perspective beyond conceptual frameworks – relevant to modern approaches that emphasize direct experience over theoretical understanding. 5. **Natural Bliss**: The description of awareness resting in "the bed of bliss" suggests that well-being and contentment are natural qualities of mind when it rests in its own nature – connecting with contemporary interest in authentic happiness rather than conditioned pleasure. This Dzogchen perspective offers a radical approach to spiritual practice that doesn't require extensive modification of experience but rather a recognition of its fundamental nature – an approach that resonates with many contemporary seekers who are drawn to direct and immediate paths to realization rather than gradual or developmental approaches. (Claude Sonnet 3.7)
↑ མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌། །ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌། །གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌། །དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ། །ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།
།ལེའུ་འདིའི་གནས་ནི་དབྱིངས་དང་དེའི་ངང་ནས་ཤར་བའི་འཁོར་འདས་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བས་གཞི་མེད་མཉམ་པ་ཆེན་པོ་མཇལ་བ་ལས། དེ་དག་གི་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བ་སྟེ། རིག་པའི་ངང་ནས་འཁོར་འདས་སྣང་སྲིད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅི་ཤར་ཡང༌། ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྒོ་ལ་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པར་རང་ཤར་བ་ཙམ་ལས། དོན་ལ་གང་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་པར་བསྟན་པ་ནི། རྨི་ལམ་བཟང་ངན་ཅི་ཤར་ཡང་རང་གི་རིག་པ་མལ་ན་ཉལ་བ་ལས་གུད་དུ་སོང་བ་མེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྒྱ་ཆད་དང་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་རང་སྣང་བདེན་མེད་དུ་རང་ཤར་བ་ནི། ཁྱུང་ཆེན་ལས། ཡེ་ནས་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་མེད་པའི་སེམས། །འཁོར་དང་ངན་སོང་སུ་ལ་གྲུབ་སྣང་བ། །མི་བདེན་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་བཞིན། །རྫུན་སྣང་བདེན་པའི་ནུས་པ་འདི་ལ་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། སངས་རྒྱས་མེད་པས་སངས་རྒྱས་མིང་ཡང་མེད། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་བཏགས་པའི་ཆོས་ལས་འདས། །ཞེས་སོ།
↑ This is the first section of The Precious Treasury of the Basic Space of Phenomena, demonstrating that samsara and nirvana by nature do not stray from basic space.(rb)
↑
1. Buddhist Philosophical Text Analysis
1. 1. Complete Translation
"From the Precious Treasury of the Dharmadhatu, this is the first chapter: showing how samsara and nirvana do not stir from the basic space."
1. 1. Verse-by-Verse Analysis
1. 1. 1. ༼ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས།༽
- **Word-by-word translation:**
* ཆོས་དབྱིངས་ (chos dbyings) - dharmadhatu, ultimate sphere of reality * རིན་པོ་ཆེའི་ (rin po che'i) - precious, jewel-like * མཛོད་ (mdzod) - treasury, collection * ལས (las) - from
- **Expanded translation:** "From the Precious Treasury of the Dharmadhatu..."
- **Philosophical context:** This identifies the text as an excerpt from the "Chos dbyings rin po che'i mdzod" (Precious Treasury of the Dharmadhatu), one of the Seven Treasuries (མཛོད་བདུན། mdzod bdun) attributed to Longchenpa (1308-1364), the great Nyingma master and systematizer of Dzogchen teachings.
1. 1. 1. ༼འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།༽
- **Word-by-word translation:**
* འཁོར་འདས་ ('khor 'das) - samsara and nirvana * དབྱིངས་ (dbyings) - basic space, expanse * ལས (las) - from * མ་གཡོས་པར་ (ma g.yos par) - not stirring, not moving * བསྟན་པའི་ (bstan pa'i) - showing, teaching * ལེའུ་ (le'u) - chapter * སྟེ་ (ste) - is, being * དང་པོའོ (dang po'o) - the first
- **Expanded translation:** "This is the first chapter: showing how samsara and nirvana do not stir from the basic space."
- **Philosophical context:** This chapter title introduces a fundamental paradox in Dzogchen philosophy. While appearances seem to arise and change, from the ultimate perspective, nothing ever actually moves or stirs from the primordial ground. This non-stirring (ma g.yos pa) is a crucial concept indicating that all apparent movement or change is simply the display of the unchanging ground itself.
1. 1. Key Terms Explained
1. **ཆོས་དབྱིངས་** (chos dbyings) - "Dharmadhatu" literally means "the sphere/expanse of phenomena" or "the basic space of phenomena." In Dzogchen and Mahamudra traditions, it refers to the ultimate nature of reality, the all-encompassing space that is the source and nature of all phenomena. 2. **མཛོད་** (mdzod) - "Treasury" refers to a comprehensive collection of teachings. In this case, it is one of Longchenpa's Seven Treasuries, which are major works systematizing the Dzogchen teachings. 3. **འཁོར་འདས་** ('khor 'das) - "Samsara and nirvana" represent the totality of conditioned existence (cyclic existence) and unconditioned freedom (enlightenment). 4. **མ་གཡོས་པ་** (ma g.yos pa) - "Not stirring" or "not moving" is critical to understanding the Dzogchen view. It points to the fact that while appearances seem to arise, change, and cease, from the perspective of the absolute, nothing actually ever moves from the primordial state. This concept of non-movement is paradoxical yet central to Dzogchen understanding.
1. 1. Tradition Placement
This text is clearly identified as part of the **Dzogchen** (རྫོགས་ཆེན་, Great Perfection) tradition within Tibetan Buddhism, specifically from the **རྙིང་མ་** (Nyingma) school. It is from the **Chos dbyings rin po che'i mdzod** (Precious Treasury of the Dharmadhatu), one of the most important Dzogchen texts composed by **ཀློང་ཆེན་པ་** (Longchenpa, 1308-1364). The text represents the mature philosophical expression of Dzogchen thought as systematized by Longchenpa in the 14th century. The concept of "not stirring" (ma g.yos pa) is part of the advanced view of Dzogchen that transcends apparent contradictions through understanding the paradoxical nature of reality. What's particularly interesting here is that this title differs from your previous submission by just one syllable - the negation marker "མ་" (ma) - which completely transforms the meaning from "stirring from the basic space" to "not stirring from the basic space." This reflects the paradoxical nature of Dzogchen teachings, which often explore seemingly contradictory truths from different perspectives.
1. 1. Contemporary Relevance
This paradoxical teaching offers several insights relevant to contemporary understanding: 1. **Unity of Appearance and Emptiness**: The teaching that phenomena appear yet do not actually stir from their ground resonates with contemporary interest in understanding the relationship between form and emptiness, appearance and reality. 2. **Beyond Conceptual Thinking**: This paradoxical view challenges conceptual thinking and points to a mode of understanding that transcends logical oppositions, relevant to contemporary explorations of non-conceptual awareness. 3. **Non-Duality in Action**: The idea that movement is simultaneously occurring and not occurring offers a perspective on how to engage in the world while recognizing its ultimate nature—a challenge for contemporary practitioners seeking to integrate spiritual insight with active living. 4. **Time and Timelessness**: This teaching implies a perspective where change happens within changelessness, relevant to contemporary explorations of the nature of time and consciousness. 5. **Quantum Parallels**: Some find parallels between Dzogchen paradoxes and quantum physics concepts, where particles can be understood as both waves and particles simultaneously. The "not stirring" perspective has interesting resonance with quantum non-locality and wave-particle duality. By understanding both this chapter title and the previous one (which stated the opposite), we gain insight into the sophisticated philosophical approach of Dzogchen, which employs apparent contradictions to point to a truth beyond conceptual understanding. This dual perspective continues to offer profound insights for contemporary practitioners seeking to reconcile the dynamic appearance of phenomena with their unchanging essence. (Claude Sonnet 3.7)
↑ །ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས། འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པ་སྟེ། ལེའུ་དང་པོའི་འགྲེལ་པའོ།། ༈

[1] Within the expanse of spontaneous presence is the ground for all that arises.
Empty in essence, continuous by nature,
it has never existed as anything whatsoever, yet arises as anything at all.
Within the expanse of the three kayas, although samsara and nirvana arise naturally,
they do not stray from basic space一such is the blissful realm that is the true nature of phenomena.(rb)

[2] Here's the translation of this profound verse: "The ground from which everything arises is the spontaneously present expanse. Its essence is empty, yet its nature is unobstructed. Not established as anything, yet manifesting as everything. From the expanse of the three kayas, samsara and nirvana naturally arise, Yet unmoved from the basic space—this is the blissful realm of ultimate reality." In more detail:
Line 1**: "ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི།"
- The fundamental ground (གཞི) from which everything (ཐམས་ཅད) arises (འབྱུང་བའི) is the spontaneously accomplished (ལྷུན་གྲུབ) expanse (ཀློང)
Line 2**: "ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས།"
- Its essence (ངོ་བོ) is empty (སྟོང), yet its nature (རང་བཞིན) is unobstructed/unceasing (མ་འགགས་པས)
Line 3**: "ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ།"
- Not established (མ་གྲུབ) as anything (ཅིར་ཡང), yet appearing/manifesting (འཆར་བ) as anything/everything (ཅིར་ཡང)
Line 4**: "སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌།"
- From (ནས) the expanse (ཀློང) of the three kayas (སྐུ་གསུམ) - the three dimensions of buddhahood - samsara and nirvana (འཁོར་འདས) naturally arise (རང་ཤར), yet (ཀྱང)
Line 5**: "དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།"
- Unmoved (མ་གཡོས) from the basic space (དབྱིངས་ལས), it is the blissful (བདེ་བའི) realm (ཞིང) of dharmatā/ultimate reality (ཆོས་ཉིད) This verse describes the fundamental nature of reality according to Dzogchen teachings, emphasizing the paradoxical quality of the ground of being—empty yet manifesting, formless yet giving rise to all forms, transcending both samsara and nirvana while being the source of both. (Claude Sonnet 3.7)

[3] Line 1**: "ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི།"

[4] Line 1**: "ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི།"

[5] Line 2**: "ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས།"

[6] Line 2**: "ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས།"

[7] Line 3**: "ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ།"

[8] Line 3**: "ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ།"

[9] Line 4**: "སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌།"

[10] Line 4**: "སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌།"

[11] Line 5**: "དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།"

[12] Line 5**: "དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།"

[3] ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི། །ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པ། །ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ། །སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།
།འདི་ལྟར་རིག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། རང་བཞིན་གསལ་བ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། ཐུགས་རྗེའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང་གསུམ་ནི་ཡེ་ནས་མ་བཙལ་བར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་ནུབ་པ་མེད་པའི་གཏེར་ཆེན་པོ། འོད་གསལ་གཞི་གནས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཏེ། དེའི་ངང་ལས་དག་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་སྣང༌། མ་དག་པ་སེམས་ཅན་གྱི་རང་སྣང་ཅིར་ཡང་ཤར་དུས་ཉིད་ནས། དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རོལ་པ་ཙམ་ལས་གཞན་དུ་ཤར་བ་མེད་དེ། རྨི་ལམ་བཟང་ངན་ཅི་རྨིས་པ་གཉིས་ཀྱི་ངང་ལས་གཡོས་པ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །རང་ཤར་ལས། སྟོང་པའི་ངང་ལས་རིག་པའི་ཉི་ཤར་བས། །ནུབ་པ་མེད་པའི་གཏེར་ཆེན་དཀྱིལ་འཁོར་ནས། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྐུ་ལྔ་ཤར་གྱིས་བྱུང༌། །རྟོག་པ་མེད་པའི་ངང་དུ་གཉིས་མེད་རོལ། །ཡང་དག་ས་ལ་མ་བཀོད་ཕུང་པོ་ལྔ། །སྣང་བའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཅིར་ཡང་སྟོན་པར་མཛད། །ཅེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། སྐུ་གསུམ་ཀུན་བྱེད་ང་རུ་བསྡུས་པ་དེ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན། །རང་བཞིན་ངོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་མ་བཅོས་གསུམ། །སྐུ་གསུམ་ང་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བསྟན། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་སུ་སྣང་བ་དབྱིངས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དུ་བསྟན་པ་ནི།

[4] Mind itself is a vast expanse, the realm of unchanging space.
Its indeterminate display is the expanse of the magical expression of its responsiveness.
Everything is the adornment of basic space and nothing else.
Outwardly and inwardly, things proliferating and resolving are the dynamic energy of awakened mind.
Because this is nothing whatsoever yet arises as anything at all,
it is a marvelous and magical expression, amazing and superb.(rb)

[5] Here's the translation of this beautiful verse: "Within the unchanging sky-like state of the vast expanse of mind itself, The expanse of compassion's magical display manifests unpredictably. Nothing exists separate from being an ornament of basic space. The gathering and dispersing of outer and inner phenomena is the creative energy of awakened mind. Because it is not any particular thing, yet appears as everything, It is a wondrous magical display, an amazing, extraordinary phenomenon." In more detail:
Line 1**: "སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌།"
- Within the unchanging (འགྱུར་མེད་) sky-like (ནམ་མཁའི་) state (ངང་) of the vast expanse (ཀློང་ཆེན་) of mind itself (སེམས་ཉིད་)
Line 2**: "རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌།"
- The expanse (ཀློང་) of compassion's (ཐུགས་རྗེ་) magical display (ཆོ་འཕྲུལ་), an unpredictable (ངེས་མེད་) manifestation (རོལ་པ་)
Line 3**: "ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད།"
- Everything (ཐམས་ཅད་) does not exist (མེད) apart from (ལོགས་ན་) being an ornament (རྒྱན་) of basic space (དབྱིངས་ཀྱི་)
Line 4**: "ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ།"
- The gathering and dispersing (འདུ་འཕྲོ་) of outer and inner phenomena (ཕྱི་ནང་) is the creative energy (རྩལ) of awakened mind (བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་)
Line 5**: "ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར།"
- Because (ཕྱིར) it is not (མ་ཡིན་) any particular thing (ཅིར་ཡང་), yet appears (སྣང་བའི་) as everything (ཅིར་ཡང་)
Line 6**: "ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།"
- It is a wondrous (ངོ་མཚར་) magical display (ཆོ་འཕྲུལ་), an amazing (ཡ་མཚན་), extraordinary (རྨད་ཀྱི་) phenomenon (ཆོས) This verse describes the paradoxical nature of reality according to Dzogchen: the ultimate nature of mind is like unchanging space, yet manifests as the dynamic play of all phenomena. Everything is simply an ornament or expression of this basic space, neither truly existent nor non-existent. (Claude Sonnet 3.7)

[16] Line 1**: "སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌།"

[17] Line 1**: "སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌།"

[18] Line 2**: "རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌།"

[19] Line 2**: "རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌།"

[20] Line 3**: "ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད།"

[21] Line 3**: "ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད།"

[22] Line 4**: "ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ།"

[23] Line 4**: "ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ།"

[24] Line 5**: "ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར།"

[25] Line 5**: "ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར།"

[26] Line 6**: "ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།"

[27] Line 6**: "ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།"

[6] སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌། རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌། །ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད། །ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ། །ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་འཆར་བའི་ཕྱིར། །ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
།སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ངང་ན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་སྣོད་བཅུད་གནས་པ་ལྟ་བུའི་རོལ་པ་འདི་ནི། །སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངང་ནས་འགག་པ་མེད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དུ་ཡེ་ནས་ཤར་བས། ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས་སུ་བསྟན་པ་ནི། རང་ཤར་ལས། ཀུན་གྱིས་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་རིག་པ་ནི། །ཕྲ་ཞིང་ཤེས་དཀའ་ཀུན་གྱིས་མཐོང་བ་མེད། །འཛིན་མེད་ཀུན་ལ་སྙོམས་པ་རང་བྱུང་བདེ་བའི་ཀློང༌། །འགག་མེད་ངང་དུ་འཁོར་འདས་རོལ་པར་ཤར། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། ཆོས་ཀུན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཡིན་དེ་དཔེ་ནི། །ཀུན་དཔེ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དོན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ནམ་མཁའ་རླུང་ཆུ་ས་མེ་རྣམ་པ་ལྔ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་རྨད་བྱུང་མངོན་སངས་རྒྱས། །སྲིད་གསུམ་ལམ་ལྔ་འགྲོ་དྲུག་སྣང་བ་ཡང༌། །རྣམ་སྨིན་ལས་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་མངོན་སངས་རྒྱས། །ཁམས་གསུམ་ཡེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སྐུ་གསུང་ཐུགས། །དེ་བས་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་ཀུན། །ནམ་མཁའི་ངང་ན་མི་གནས་མེད་པ་བཞིན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཀློང་ཆེན་ཡུལ་ཆེ་བས། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་སྣོད་བཅུད་ཀུན་ཀྱང་མེད། །ཞེས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཀློང་ནས་རོལ་པའི་ཤར་ཚུལ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ནི།

[7] Throughout the entire universe, all beings and all that manifests as form
are adornments of basic space, arising as the ongoing principle of enlightened form.
What is audible, all sounds and voices without exception, as many as there may be,
are adornments of basic space, arising as the ongoing principle of enlightened speech.
All consciousness and all stirring and proliferation of thoughts, as well as the inconceivable range of nonconceptual states,
are adornments of basic space, arising as the ongoing principle of enlightened mind.(rb)

[8] Here's the translation of this verse: "All the forms appearing as outer and inner beings Are ornaments of basic space, arising as the wheel of enlightened form. All sounds and utterances that resound without exception Are ornaments of basic space, arising as the wheel of enlightened speech. Even memories, awareness, movements, and inconceivable non-conceptual thoughts Are ornaments of basic space, arising as the wheel of enlightened mind." In more detail:
Lines 1-2**: "ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་ཁོར་ལོར་ཤར།"
- All visible forms (གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན) of outer and inner beings (ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་) - Are ornaments of basic space (དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་), manifesting as the mandala/wheel (ཁོར་ལོར་ཤར) of enlightened form/body (སྐུ་ཡི་)
Lines 3-4**: "མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར།"
- All sounds and voices that resound (གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་), without exception (མ་ལུས་), however many there may be (ཇི་སྙེད་ཀུན) - Are ornaments of basic space, manifesting as the wheel of enlightened speech (གསུང་གི་འཁོར་ལོར་)
Lines 5-6**: "དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།"
- Even (ཀྱང་) memory and awareness (དྲན་རིག་), movements and emanations (འགྱུ་འཕྲོ་), non-conceptual (མི་རྟོག་) and inconceivable thoughts (བསམ་ཡས་) - Are ornaments of basic space, manifesting as the wheel of enlightened mind (ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་) This verse beautifully expresses how all phenomena—forms, sounds, and mental activities—are manifestations of the three aspects of enlightenment (the three kayas): body (form), speech (sound), and mind (awareness). Everything is described as an "ornament" of basic space, emphasizing that all appearances are expressions of the fundamental nature of reality. (Claude Sonnet 3.7)

[31] Lines 1-2**: "ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་ཁོར་ལོར་ཤར།"

[32] Lines 1-2**: "ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་ཁོར་ལོར་ཤར།"

[33] Lines 3-4**: "མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར།"

[34] Lines 3-4**: "མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར།"

[35] Lines 5-6**: "དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།"

[36] Lines 5-6**: "དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།"

[9] ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་འཁོར་ལོར་ཤར། །མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར། །དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།
།རིག་པའི་ངང་འདི་ན་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་འཁོར་འདས་སུ་སྣང་ངོ་ཅོག་རང་སྣང་རང་ཤར་རྨི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དམ། ཆུ་ཟླའི་རང་བཞིན་ཙམ་དུ་གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་ནི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའི་དཀྱིལ་འཁོར་རམ་རོལ་པ། སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་ནི་གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར། དྲན་རིག་དང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོའི་རོལ་པ་ཙམ་དུ་རང་ཤར་བ་སྟེ། དབང་པོ་དྲུག་ཡུལ་དང་བཅས་པ་བདག་དུ་འཛིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་སུ་སྣང་བའང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་གི་ངང་ལས་མ་གཡོས་པ་ནི། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། ཐམས་ཅད་འབྱུང་ཞིང་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་སེམས། །ཐམས་ཅད་གནས་པ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་ཐུགས། །ཐམས་ཅད་སྣང་བ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་སྐུ། །ཐམས་ཅད་གྲགས་པ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་གསུང༌། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་སྐུ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་སྣང་ཞིང་གནས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལ་བཀོད། །སྙིང་པོའི་དོན་ལ་བླང་དོར་མེད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡང་ཀུན་བྱེད་ང་ཡིས་བཀོད་པ་ཡིན། །ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་ཤིང་གནས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སྐྱེ་མེད་དབྱིངས་ལ་ཚིག་གིས་གསུང་དུ་བཀོད། །སྙིང་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་གསུང་ལ་འདུས། །དེ་ཡང་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོས་བཀོད་པ་ཡིན། །ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་རིག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་དྲན་རིག་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །མ་སྐྱེས་ཀུན་བྱེད་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་རིག །ཀུན་བྱེད་ང་ཡི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཉིད་ནི། །མ་བཅོས་རྣལ་དུ་གཞག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ། །མ་བཀོད་དུས་གཅིག་རྫོགས་པའི་དོན་རྟོགས་ནས། །ལྷུན་གྲུབ་སྙིང་པོའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་བྱེད། །ཅེས་སོ། །ད་ནི་དབྱིངས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གཅིག་ཏུ་དོན་བསྡུ་བ་རྟོགས་ཚུལ་དང་བཅས་པ་ནི།

[10] Beings born in the six classes through the four avenues of rebirth, moreover,
do not stray in the slightest from the basic space of phenomena.
The universe of appearances and possibilities一
the six kinds of sense objects manifesting in dualistic perception一
appears within the realm of the basic space of phenomena just as illusions do, manifest yet nonexistent.
Without underlying support, vividly apparent yet timelessly empty, supremely spacious, and naturally clear, just as it is,
the universe arises as the adornment of the basic space of phenomena.(rb)

[11] Here's the translation of this verse: "Even the six types of beings in the four places of birth Have not moved even a particle from the state of dharmadhatu. Even the appearances of subject and object in the six sense realms of apparent existence Are within the state of dharmadhatu—non-existent appearances in the manner of illusion. Without support, open and spacious, primordially empty, vast and great, Self-luminous, just as it is, arising as an ornament of dharmadhatu." In more detail:
Lines 1-2**: "འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད།"
- Even (ཡང་) the six classes of beings (འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་) - gods, demi-gods, humans, animals, hungry ghosts, and hell beings - in the four types of birth (སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་) - womb-born, egg-born, moisture-born, and miraculous birth - Have not moved (གཡོས་པ་མེད) even a particle (རྡུལ་ཙམ་) from the state (ངང་ལས་) of ultimate reality (ཆོས་དབྱིངས་)
Lines 3-4**: "སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ།"
- Even (ཡང་) the appearances (སྣང་བ་) of subject-object duality (གཟུང་འཛིན་) in the six sense objects (ཡུལ་དྲུག་) of phenomenal existence (སྣང་སྲིད་) - Within the state (ངང་ན་) of dharmadhatu are non-existent appearances (མེད་སྣང་) in the manner of illusion (སྒྱུ་མའི་ཚུལ)
Lines 5-6**: "རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།"
- Without support (རྟེན་མེད་), wide open (སང་སེང་), primordially empty (ཡེ་སྟོང་), vast and great (ཡངས་པ་ཆེ) - Self-luminous (རང་གསལ་), just as it is (ཇི་བཞིན་), arising (ཤར) as an ornament (རྒྱན་དུ་) of dharmadhatu (ཆོས་དབྱིངས་) This verse expresses the Dzogchen view that all beings and all phenomena, despite appearing in various forms, have never been separate from the ultimate nature of reality. All appearances are described as illusory manifestations within the vast, empty expanse of dharmadhatu. (Claude Sonnet 3.7)

[40] Lines 1-2**: "འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད།"

[41] Lines 1-2**: "འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད།"

[42] Lines 3-4**: "སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ།"

[43] Lines 3-4**: "སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ།"

[44] Lines 5-6**: "རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།"

[45] Lines 5-6**: "རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།"

[12] འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད། །སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ། །རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། །རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།
།འདི་ལྟར་འགྲོ་བ་དྲུག་ཁམས་གསུམ་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་ངང་ན། མེད་པ་གསལ་སྣང་གི་ཆོ་འཕྲུལ་ཙམ་དུ་རང་ངོར་སྣང་བ་ནི། སྒྱུ་མའི་གྲོང་དང་སྣང་བ་ཆེན་པོ་སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་སྣང་བ། །སྒྱུ་མ་མཁན་རབ་ཏུ་བཟང་པོའི་སྤྲུལ་པ་དང་འདྲ་སྟེ། སྣང་དུས་ཉིད་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བ་སྟོང་པའི་རང་གཟུགས་ཙམ་དུ་རང་ཤར་ལ། ཚོགས་དྲུག་ཡུལ་གྱི་སྣང་བ་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མའི་རོལ་པར་རིག་པའི་ངང་འདིར་རང་ཤར་བ་ནི། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། མཐོང་བ་མ་འགགས་ང་ཡི་གཟུགས་ལྟར་སྣང༌། །ཐོས་པ་མ་འགགས་ང་ཡི་སྒྲ་ལྟར་གྲག །སྣོམ་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་དྲི་ལྟར་ཚོར། །མྱོང་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་རོ་ལྟར་བདའ། །ཚོར་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་ཡིད་ལྟར་མགྱོགས། །གསང་བའི་ཉོན་མོངས་ང་ཡི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ང་ཡི་དུར་ས་ཡིན། །ཀུན་བྱེད་ང་ནི་སྣང་བ་རང་གསལ་ཆེ། །སྣང་བ་མེད་པའི་ཐོག་མའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །དཔྱོད་བྱེད་མགྱོགས་པའི་ཡིད་དྲུག་མ་འགགས་པས། །དྲན་བྱེད་མ་འགགས་ཚོགས་དྲུག་ལྷུག་པར་ཤར། །ཞེས་པ་དང༌། རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལས། རྨི་ལམ་ཇི་བཞིན་སྒྱུ་མ་བཞིན། །དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་བཞིན་དུ། །དེ་བཞིན་སྐྱེ་དང་དེ་བཞིན་གནས། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འཇིག་པ་གསུངས། །ཞེས་སོ། །ད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་སུ་འདུས་པས། ཕྱི་ནང་སྣང་བཏགས་ཀྱི་རང་སྣང་རང་ཤར་དུ་ཉིད་ནས། བྱར་མེད་མཉམ་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་བ་ནི།

[13] However things appear or sound, within the vast realm of basic space
they do not stray from their spontaneous equalness as dharmakaya, awakened mind.
Since the timeless state of utter relaxation is naturally empty and without transition or change,
whatever manifests constitutes the scope of naturally occurring timeless awareness, the true nature of phenomena,
merging in a single blissful expanse, without any effort, without anything needing to be done.(rb)

[14] Here's the translation of this verse: "In this great state of dharmadhatu, however phenomena appear and sound, The spontaneously equal, immutable dharmakaya, the awakened mind, Being primordially present, self-empty, without transition or change, Whatever appears is within the state of self-arising primordial wisdom of ultimate reality, Swirling as one in the blissful expanse without action or effort." In more detail:
Line 1**: "ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར།"
- In this (འདིར) great state (ངང་ཆེན) of dharmadhatu/basic space (དབྱིངས་ཀྱི་), however (ཇི་ལྟར་) things appear and sound (སྣང་གྲགས་)
Line 2**: "ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས།"
- The spontaneously perfected and equal (ལྷུན་མཉམ་), immutable (མི་གཡོ་) dharmakaya (ཆོས་སྐུ་), the awakened mind (བྱང་ཆུབ་སེམས་)
Line 3**: "ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས།"
- Being primordially present (ཡེ་བབས་), self-empty (རང་སྟོང་), without transition or change (འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས)
Line 4**: "ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌།"
- Whatever appears (ཅིར་སྣང་) is within the state (ངང་) of dharmata/ultimate reality (ཆོས་ཉིད་), self-arising (རང་བྱུང་) primordial wisdom (ཡེ་ཤེས་)
Line 5**: "བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།"
- Without action or effort (བྱ་དང་རྩོལ་མེད་), swirling/gathering (འཁྱིལ) as one (གཅིག་ཏུ་) in the blissful expanse (བདེ་ཀློང་) This verse beautifully describes the fundamental Dzogchen view that all appearances exist within the state of primordial wisdom, where there is no separation between awareness and phenomena. Everything manifests effortlessly and spontaneously within the single expanse of reality. (Claude Sonnet 3.7)

[49] Line 1**: "ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར།"

[50] Line 1**: "ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར།"

[51] Line 2**: "ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས།"

[52] Line 2**: "ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས།"

[53] Line 3**: "ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས།"

[54] Line 3**: "ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས།"

[55] Line 4**: "ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌།"

[56] Line 4**: "ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌།"

[57] Line 5**: "བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།"

[58] Line 5**: "བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།"

[15] ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར། །ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས། །ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌། །བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།
།གང་སྣང་བའི་དུས་ནས་རིག་པའི་ངང་ལས་གཞན་མེད་དེ། །རྨི་ལམ་ཅི་སྣང་བའི་དུས་ནས་གཉིད་ཀྱི་ངང་ལས་གཞན་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རིག་པ་ནི་བདེ་སྟོང་འཕོ་འགྱུར་མེད་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། དེའི་ངང་ལས་སྣང་བའང་མེད་སྣང་སྟོང་པའི་རོལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་མཚན་དུ་གྲུབ་པ་འགའ་ཡང་མེད་པས་སྤང་བླང་དང་རེ་དོགས་མི་དགོས་པའི་གནད་དུ་ཡེ་ནས་ཤར་ཟིན་ཏེ། ད་བསྐྱར་ནས་འབད་རྩོལ་དང་རེ་དོགས་མ་བྱེད་པར་རང་ཡལ་མཉམ་པའི་ངང་དེར་གདལ་བ་ཆེན་པོ་མ་བཅོས་རྣལ་གཞག་གཅིག་ཏུ་གདམས་པ་ནི། སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། ཁྱབ་གདལ་འུབ་ཆུབ་སྙིང་པོའི་དོན་གྱི་མཆོག །ཆ་སྙོམས་ཡུལ་འཇུག་རང་བྱུང་ངང་དུ་ཐིམ། །མཐའ་ཡས་དོན་སྤྱོད་རང་རིག་བདེ་ཆེན་ས། །ངོ་བོ་སྣང་བ་སྐུ་ཡི་ཀློང་དུ་ཐིམ། །རང་བཞིན་ཀུན་ཁྱབ་དབྱིངས་ལ་སྣང་མཐའ་ཡས། །ཟག་མེད་རང་བྱུང་སྤྲོས་པའི་མཐའ་དང་བྲལ། །དབྱིངས་རིག་གསལ་བ་རང་བཞིན་ཁྱབ་གདལ་ལོ། །བྱ་དང་བྱེད་པའི་ཆོས་མིན་ཡུལ་ལས་འདས། །ལྷུན་གྲུབ་རང་སྣང་མཐར་ཐུག་ཀུན་ལ་རོལ། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །མ་བཅོས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་ལུང་བསྟན་པ། །མ་བཅོས་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀུན་རྩ་བ་ལ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བས་གཏན་ལ་འབེབས་པར་བྱེད། །སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གཅིག་གི་དོན་རྟོགས་ན། །ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་ཀུན་བྱེད་ཉིད་དུ་འདུས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་བླང་དོར་མེད་པའི་ཆོས་སྐུ་བྱ་རྩོལ་ལས་འདས་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང༌། རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ། དེའི་རང་བཞིན་རང་གསལ་དག་པ་ནི་ལོངས་སྐུ་བཅོས་བསླད་མེད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།

[16] Sambhogakaya is unwavering natural lucidity.
Even as anything at all manifests, it is by nature spontaneously present,
uncontrived and unadulterated一a pervasive state of spontaneous equalness.(rb)

[17] Here's the translation of this verse: "The self-luminous, immovable perfect enjoyment body (sambhogakaya) Is spontaneously accomplished from within whatever appears. Without fabrication or change, it is spontaneously equal and all-pervasive." In more detail:
Line 1**: "རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི།"
- The self-luminous (རང་གསལ་), immovable (མི་གཡོ་) perfect enjoyment body (ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་), which is (ནི)
Line 2**: "གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ།"
- From within (ཉིད་ནས་) whatever appears (གང་སྣང་), naturally (རང་བཞིན་) spontaneously accomplished (ལྷུན་གྱིས་གྲུབ)
Line 3**: "བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།"
- Without fabrication or manipulation (བཅོས་ཤིང་) and unchangeable (བསྒྱུར་མེད་), spontaneously equal (ལྷུན་མཉམ་) and all-pervasive (གདལ་བའོ) This verse describes the sambhogakaya (enjoyment body) aspect of buddhahood, emphasizing that it is naturally present within all appearances. The sambhogakaya is depicted as self-illuminating, immutable, requiring no artificial fabrication, and permeating everything equally. This reflects the Dzogchen teaching that enlightened qualities are not created through practice but are naturally present and spontaneously manifest. (Claude Sonnet 3.7)

[62] Line 1**: "རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི།"

[63] Line 1**: "རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི།"

[64] Line 2**: "གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ།"

[65] Line 2**: "གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ།"

[66] Line 3**: "བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།"

[67] Line 3**: "བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།"

[18] རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི། །གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།
།རིག་པའི་ངོ་རང་གསལ་དུ་གནས་པ་ནི་ལོངས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རང་ཤར་བས། མ་བཅོས་མཉམ་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། །སྟོང་གསལ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིག་པའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་ཡེ་ནས་ཤར་ཏེ།

[19] Due to the way in which the distinct, myriad display arises,
emanations occur naturally一the amazing magic of what has ultimate meaning.
They never stray from the wholly positive state in which nothing need be done.(rb)

[20] Here's the translation of this verse: "From the way various distinct manifestations arise, The self-arising emanation, the wonderful reality of the miraculous, Has never moved from the action-free Samantabhadra." In more detail:
Line 1**: "སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས།"
- From (ལས) the manner of arising (འཆར་ཚུལ་) as unmixed (མ་འདྲེས་) diverse (སྣ་ཚོགས་) displays/manifestations (རོལ་པའི་)
Line 2**: "སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན།"
- The self-arising (རང་བྱུང་) emanation body/nirmanakaya (སྤྲུལ་པ་), the wonderful (ཡ་མཚན་) reality/meaning (དོན) of the miraculous (འཕྲུལ་གྱི་)
Line 3**: "བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།"
- Has not moved (གཡོས་པ་མེད) from (ལས་) the action-free (བྱ་བྲལ་) Samantabhadra/All-Good One (ཀུན་ཏུ་བཟང་) This verse describes the nirmanakaya (emanation body) aspect of buddhahood, completing the description of the three kayas (bodies of a buddha) in this section. While phenomena appear as diverse manifestations in the world, they spontaneously arise as miraculous displays that have never departed from the primordial state represented by Samantabhadra. (Claude Sonnet 3.7)

[71] Line 1**: "སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས།"

[72] Line 1**: "སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས།"

[73] Line 2**: "སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན།"

[74] Line 2**: "སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན།"

[75] Line 3**: "བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།"

[76] Line 3**: "བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།"

[21] སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས། །སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན། །བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།
།མེ་ལོང་གཡའ་དག་པའི་ངོ་བོ་ལས་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པར་གསལ་ཡང༌། དེ་ལ་གོས་པ་མེད་པ་ལྟར། རིག་པའི་འཆར་ཚུལ་གང་ལྟར་ཤར་ཡང༌། ངོ་བོ་ལ་གོས་པ་མེད་པ་རྩལ་མ་འགགས་པར་འཆར་བ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ། སྐུ་གསུམ་རིག་པའི་ངང་ལ་རྫོགས་པ་ནི། ཀུན་བྱེད་ལས། ཀུན་བྱེད་བྱང་ཆུབ་ང་ཡི་རང་བཞིན་ལས། །མ་བཙལ་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་སྐུ་གསུམ་སྟེ། །ང་ཡི་རང་བཞིན་མ་བཅོས་ཆོས་སྐུར་གྲུབ། །ང་ཡི་ངོ་བོ་མ་བཅོས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས། །ང་ཡི་ཐུགས་རྗེ་མངོན་བྱུང་སྤྲུལ་སྐུ་གསུམ། །བཙལ་ནས་གྲུབ་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་མིན། །སྐུ་གསུམ་ཀུན་བྱེད་ང་རུ་བསྡུས་པ་སྟེ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན། །རང་བཞིན་ངོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་མ་བཅོས་གསུམ། །སྐུ་གསུམ་ང་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བསྟན། །ཞེས་པ་དང༌། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། ང་ལ་སྐུ་ལྔ་རང་སྣང་བས། །ཞིང་ཁམས་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས། །ཞེས་སོ། དེའང་དབྱིངས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རྫོགས་པར་བཤད་དུས། རྨོངས་ལ་ཐོས་བསམ་མ་དག་པ་ཁ་ཅིག་ད་ལྟ་སེམས་ཅན་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོད་ཅིང་རྫོགས་ན་དང་རེ་ལེགས་ཏེ། མི་སྲིད་དོ་ཞེས་རྔམས་པོ་ཆེར་སྨོད་པ་ནི། སྤྲིན་རུམ་གྱིས་བསྒྲིབས་དུས་ཉི་མ་མེད་པར་འཛིན་པ་དང་འདྲ་བས། རྨོངས་པ་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་རྩོད་པར་མི་བྱའོ། །འོན་ཀྱང་ཁྱེད་དངངས་པར་མི་འོས་ཏེ། ཁམས་ལ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུངས་པ་དེ་དག་མེད་ན་སངས་རྒྱས་དུས་ཕྱོགས་གང་ཞིག་ནས་གསར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། བྱམས་པས་ཀྱང༌། འདུས་མ་བྱས་ཤིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཅེས་བཤད་པ་དང༌། བརྟག་གཉིས་ལས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །འོན་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་མས་བསྒྲིབས། །དེ་བསལ་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུང་གིས་ཤེས་ལ། ད་ལྟ་གློ་བར་རྣམ་དག་ཏུ་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་མི་འདོད་པས། རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ལ་བློ་གྲོས་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་ཆོས་སུ་འདུན་པར་རིགས་སོ། །འདི་ལྟར་ཡངས་པ་ཅན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དག་ཆོས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་འདུན་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །ད་ནི་རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་བསྟན་པ་ནི།

[22] Within awakened mind itself, which is without pitfalls,
the spontaneous perfection of the three kayas, entailing no effort,
is such that, without straying from basic space, they are spontaneously present and uncompounded.
The spontaneous perfection of the kayas, timeless awareness, and enlightened activity, moreover,
is a great amassing一the supreme expanse that is timelessly perfect, timelessly arising.(rb)

[23] Here's the translation of this verse: "In the fearless awakened mind itself, Though the three kayas are effortlessly and spontaneously complete, They remain unmoved from basic space—spontaneously present and unconditioned. Though enlightened form, primordial wisdom, and enlightened activity are spontaneously perfect, [All exists within] the expanse of the great primordially perfect, primordially manifest accumulation." In more detail:
Line 1**: "གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ།"
- In the fearless/without precipice (གཡང་ས་མེད་པའི་) awakened mind itself (བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་)
Line 2**: "རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།"
- Though (ཀྱང་) the three kayas (སྐུ་གསུམ་) are effortlessly (རྩོལ་བ་མེད་པའི་) and spontaneously perfect (ལྷུན་རྫོགས་)
Line 3**: "དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས།"
- Unmoved (མ་གཡོས་) from basic space (དབྱིངས་ལས་), spontaneously present (ལྷུན་གྲུབ་), unconditioned (འདུས་མ་བྱས།)
Line 4**: "སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།"
- Though (ཀྱང་) enlightened form (སྐུ་), primordial wisdom (ཡེ་ཤེས་), and enlightened activity (ཕྲིན་ལས་) are spontaneously perfect (ལྷུན་རྫོགས་)
Line 5**: "ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།"
- The expanse (ཀློང་) of the great (ཆེན་པོའི་) primordially perfect (ཡེ་རྫོགས་), primordially manifest (ཡེ་ཤར་) great accumulation (ཚོགས་ཆེན་) This verse summarizes the Dzogchen view of buddhahood: the enlightened qualities (kayas, wisdom, and activity) are already naturally present in a spontaneous, effortless way within the basic space of awareness, rather than being something to be newly created through effort. (Claude Sonnet 3.7)

[80] Line 1**: "གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ།"

[81] Line 1**: "གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ།"

[82] Line 2**: "རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།"

[83] Line 2**: "རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།"

[84] Line 3**: "དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས།"

[85] Line 3**: "དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས།"

[86] Line 4**: "སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།"

[87] Line 4**: "སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།"

[88] Line 5**: "ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།"

[89] Line 5**: "ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།"

[24] །གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ། །རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།
།ཡེ་གདོད་མ་ཉིད་ནས་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྱིས་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། ཉི་མ་དང་འོད་བཞིན་འཕོ་འགྱུར་མེད་པ་ནི། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་མི་ཟད་པ་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོའི་རང་བཞིན་དུ་རྫོགས་པ་ནི། སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། རིག་པ་གཅིག་ལ་དོན་བརྗོད་པས། །སྐུ་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ངོ་བོར་སྣང༌། །སྐུ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཆོ་འཕྲུལ་འབྱུང༌། །སྣང་དང་མི་སྣང་ཆོས་མ་ཡིན། །རྟོགས་དང་མ་རྟོགས་མཐའ་ལས་གྲོལ། །སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་ངོ་བོ་གནས། །འབྱུང་བ་རྐྱེན་གྱིས་མ་གོས་བདག །སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་རོལ། །མཐའ་ཡས་ལམ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ། །སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་ནས། །སྐུ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་སྣང་བར་གསལ། །སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་རབ་འབྱམས་ནས། །གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་གྲགས་པར་སྟོན། །སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་འབྱམས་ནས། །ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་རྟོགས་པར་སངས། །སྐུ་དང་གསུང་དང་རྡོ་རྗེའི་ཐུགས། །སྣང་བ་མེད་ལས་ཐམས་ཅད་སྣང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་འོད། །སྣང་བ་རང་སྣང་ཉིད་དུ་ཡོད། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རང་རིག་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་རིག་པའི་ངང་དུ་རྫོགས་པས། །རིག་པ་ཀློང་དུ་གྱུར་པའི་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་ཞིང་དང་མཁྱེན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀྱང་རིག་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ལོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།

[25] Timelessly and spontaneously present, this pure realm is without transition or change.
With the perception of the true nature of phenomena within basic space,
wisdom arises continuously as the adornment of that space.
Not created or achieved, it abides timelessly.
Like the sun in the sky, it is amazing and superb.(rb)

[26] Here's the translation of this verse: "The realm that is primordially spontaneously present, without transition or change, Even the perception of ultimate reality from the state of dharmadhatu, Arises as an ornament of basic space—unobstructed wisdom. Without being done or accomplished, it primordially abides, Like the sun and sky—a wondrous, extraordinary phenomenon." In more detail:
Line 1**: "ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌།"
- The realm/field (ཞིང་) that is primordially (ཡེ་ནས་) spontaneously present (ལྷུན་གྲུབ་), without transition or change (འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་)
Line 2**: "ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌།"
- Even (ཡང་) the perception (གཟིགས་པ་) of ultimate reality (ཆོས་ཉིད་) from the state (ངང་ལས་) of dharmadhatu (ཆོས་དབྱིངས་)
Line 3**: "མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར།"
- Unobstructed (མ་འགགས་) wisdom (མཁྱེན་པ་) arises (ཤར) as an ornament (རྒྱན་དུ་) of basic space (དབྱིངས་ཀྱི་)
Line 4**: "བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད།"
- Without being done or accomplished (བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་), it primordially (ཡེ་ནས་) abides (གནས་པ་ཉིད)
Line 5**: "ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།"
- Like the sun and sky (ཉི་མཁའ་བཞིན་), it is (ཏེ་) a wondrous (ངོ་མཚར་), extraordinary (རྨད་ཀྱི་) phenomenon (ཆོས) This verse describes the nature of enlightened awareness, emphasizing that even the perception of ultimate reality is itself an ornament or display of the fundamental ground. The text uses the metaphor of the sun and sky to illustrate how this enlightened state naturally abides without needing to be created or achieved. (Claude Sonnet 3.7)

[93] Line 1**: "ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌།"

[94] Line 1**: "ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌།"

[95] Line 2**: "ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌།"

[96] Line 2**: "ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌།"

[97] Line 3**: "མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར།"

[98] Line 3**: "མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར།"

[99] Line 4**: "བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད།"

[100] Line 4**: "བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད།"

[101] Line 5**: "ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།"

[102] Line 5**: "ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།"

[27] ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌། །མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར། །བྱས་ཤིང་བསྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད། །ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
།གང་གི་ཚེ་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་བྱང་ཆུབ་བརྙེས་པ་དེའི་ཚེ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རིག་པ་ཀློང་དུ་ཕེབས་པའི་རང་སྣང་ཙམ་ལས་གཞན་དུ་གྲུབ་པ་མེད་དེ། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་དེ་དག་རང་ལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཚོགས་གཉིས་ནི་ཡེ་ནས་སྣང་བ་དང༌། སྟོང་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་རྫོགས་ཟིན་པ་ལ་ལྷུན་གྲུབ་ཅེས་བརྗོད་དེ། གློ་བུར་དུ་བསགས་པ་དེ་ནི་དྲི་མ་སེལ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱི་ཆ་ཙམ་ལ་རྒྱུ་ཚོགས་གཉིས་ཞེས་བཏགས་པ་ཙམ་སྟེ། ནོར་བུ་དྲི་མས་གོས་པ་ཁྲུས་རས་དང་འདག་ཆལ་གྱིས་ཕྱི་བ་ལ། ནོར་བུ་མཐོང་བའི་རྒྱུར་བརྗོད་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་སྐུ་གསུམ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བར་འདུས་ལ། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་འཆར་གིའམ་སྟོན་པར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་བྱེད་ལས། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀུན་གྱི་སྟོན་པར་གཅིག །ང་ཡི་རང་བཞིན་རྣམ་གསུམ་སྣང་བ་ལས། །སྟོན་པའི་གྲངས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བྱུང༌། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སུ་རང་སྣང་རང་ཤར་དུ་འདུས་པས། གང་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ལྟར་གྲུབ་པ་མེད་པས་སྒྱུ་མའི་ལྟད་མོ་ལྟར་བསྟན་པ་ནི།

[28] Within this ultimate womb of basic space, timelessly and spontaneously present,
samsara is wholly positive, nirvana is positive.
Within the wholly positive expanse, samsara and nirvana have never existed.
Sensory appearances are wholly positive, emptiness is positive.
Within the wholly positive expanse, appearances and emptiness have never existed.
Birth and death are wholly positive, happiness and suffering are positive.
Within the wholly positive expanse, birth, death, happiness, and suffering have never existed.
Self and other are wholly positive, affirmation and negation are positive.
Within the wholly positive expanse, self, other, affirmation, and negation have never existed.(rb)

[29] 
Detailed Translation of Tibetan Dzogchen Text

Translation
"In this primordially and spontaneously perfected expanse, Samsara is excellent and nirvana is excellent. Within the vast expanse of Samantabhadra, samsara and nirvana have never existed. Appearances are excellent, emptiness is universally excellent. Within the vast expanse of Samantabhadra, appearance and emptiness have never existed. Birth and death are excellent, pleasure and pain are universally excellent. Within the vast expanse of Samantabhadra, pleasure, pain, birth, and death do not exist. Self and other are excellent, permanence and annihilation are universally excellent. Within the vast expanse of Samantabhadra, self, other, permanence, and annihilation do not exist."
Word-by-Word Analysis
1. **ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར།** - **ཡེ་ནས་** (ye nas): "primordially," "from the very beginning" - **ལྷུན་གྱིས་** (lhun gyis): "spontaneously," "effortlessly" - **གྲུབ་པའི་** (grub pa'i): "accomplished," "perfected" - **དབྱིངས་** (dbyings): "expanse," "sphere," "dimension" (often referring to dharmadhātu) - **རུམ་** (rum): "expanse," "space" - **འདིར་** ('dir): "in this," "here" 2. **འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌།** - **འཁོར་བ་** ('khor ba): "samsara," "cyclic existence" - **ཀུན་བཟང་** (kun bzang): "all good," "excellent" (referring to Samantabhadra) - **མྱ་ངན་འདས་པ་** (mya ngan 'das pa): "nirvana," "beyond suffering" - **བཟང༌** (bzang): "good," "excellent" 3. **ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད།** - **ཀུན་བཟང་** (kun bzang): "Samantabhadra" (here referring to the primordial awareness) - **ཀློང་ན་** (klong na): "within the expanse," "within the vastness" - **འཁོར་འདས་** ('khor 'das): "samsara and nirvana" - **ཡེ་ནས་** (ye nas): "primordially," "from the very beginning" - **མེད་** (med): "do not exist," "are not"
Context and Philosophical Meaning
This text appears to be from the Dzogchen (རྫོགས་ཆེན་, rdzogs chen) or "Great Perfection" tradition of Tibetan Buddhism, particularly found in the Nyingma school. The verses express the non-dual view of ultimate reality where all apparent opposites are reconciled. The term **ཀུན་བཟང་** (kun bzang) has multiple layers of meaning: 1. It can refer to Samantabhadra, the primordial Buddha in Nyingma tradition 2. It means "all-good" or "universally excellent" 3. It represents the inherently pure nature of mind and phenomena This text articulates the view of Dzogchen that: - Ultimate reality transcends all conceptual elaborations - All phenomena are intrinsically pure and perfect from the beginning - Apparent dualities (like existence/non-existence) are reconciled in primordial awareness - The nature of mind is spontaneously perfect without need for modification The recurring phrase "Within the vast expanse of Samantabhadra" (ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་) points to the state of rigpa (རིག་པ་) or intrinsic awareness where all dualistic concepts dissolve. The text employs a poetic structure of setting up pairs of apparent opposites (samsara/nirvana, appearance/emptiness, etc.) and then declaring that within the ultimate nature of awareness, these distinctions don't exist. This is characteristic of Dzogchen teachings that first acknowledge conventional distinctions and then point beyond them to their inherent unity in the ground of being. (Claude Sonnet 3.7)

[106] Detailed Translation of Tibetan Dzogchen Text

[107] Translation

[108] Translation

[109] Translation

[110] Word-by-Word Analysis

[111] Word-by-Word Analysis

[112] Word-by-Word Analysis

[113] Context and Philosophical Meaning

[114] Context and Philosophical Meaning

[115] Context and Philosophical Meaning

[30] ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར། །འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད། །སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད། །སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྐྱེ་ཤི་བདེ་སྡུག་མེད། །བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།
།རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ངོ་བོ་ལ་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པས། འཁོར་འདས་དང༌། སྣང་སྟོང་དང༌། སྐྱེ་ཤི་དང༌། བདེ་སྡུག་དང༌། བདག་གཞན་གང་དུའང་སྣང་བ་དང་གྲུབ་པ་མེད། །དེའི་ངང་ངམ་རྩལ་ལམ་རོལ་པ་ཙམ་དུ་དེ་དག་སྣང་བ་མ་འགས་པར་རང་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། ཆུ་ཟླ་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར། འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་སྣང་བ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བ་གཞི་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་དགོངས་པ་ལས་མ་གཡོས་པ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་ལས། ང་ལས་མ་བྱུང་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ང་ནི་འབྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ནི་སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡིས་མི་སྟོན་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ང་ལས་རང་བཞིན་ཐ་དད་འབྱུང༌། །ང་ནི་རང་བཞིན་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ནི་ཐ་སྙད་ཆོས་དང་བྲལ། །ང་ནི་གཅིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ལ་འོད་ཆེན་རྣམ་ལྔ་རྫོགས། །ང་ཡི་རྒྱན་ཆེན་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡིས་དག་པའི་ཞིང་དུ་སྒྲོལ། །ང་ནི་སྒྲོལ་བྱེད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡི་སེམས་ལ་ཅིར་སྣང་རྫོགས། །ང་ནི་རྟོག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རྒྱ་ཆེན་ཀུན་ལ་རོལ། །ཀུན་བཟང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་མེད་གཅིག་གི་ཚུལ། །ཡབ་ཡུམ་གཉིས་མེད་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ། །འཛིན་མེད་བགྲོད་མེད་ཀུན་བཟང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཀུན་བཟང་ཞལ་ནི་ཕྱོགས་བཅུ་ཀུན་ཏུ་གཟིགས། །ཀུན་གཟིགས་ཀུན་བཟང་སྐུ་ལ་མདུན་རྒྱབ་མེད། །ཡུམ་གྱི་བྷ་ག་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ། །གང་དུ་མི་གནས་ཚིག་གིས་མཚོན་དུ་མེད། །དོན་དམ་ངང་ལས་ཀུན་བཟང་ཆོ་འཕྲུལ་འབྱུང༌། །ཐམས་ཅད་ཡིད་བཞིན་འབྱུང་བའི་ཀུན་བཟང་གཏེར། །ཟག་མེད་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོའི་ཀློང༌། །དོན་དང་མཐུན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟགས་མཆོག་ལྡན། །མ་བྲིས་དཀྱིལ་འཁོར་འོད་གསལ་བདེ་བའི་ཀློང༌། །ཀུན་བཟང་དཀྱིལ་འཁོར་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ། །ཅེས་པ་དང༌། སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། ཆོས་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཡུལ་ལ་སྣང༌། །རྣམ་དག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཡུལ་ལ་སྤྱོད། །ཡེ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་མཁའ་ལ་རོལ། །རིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དབྱིངས་ལ་འཇུག །རྟག་ཆད་མེད་པའི་ཡབ་ཡུམ་རྣམ་པར་དག །རང་སྣང་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་རྒྱ་མ་ཆད། །རྟོགས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས། །འབྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་བདག་ཏུ་སྣང༌། །ཤེས་རབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོས་རང་སྣང་སྟོན། །མཁའ་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་མི་གཡོ་ཞིང༌། །མཉམ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རྟོག་པ་མེད། །འདུས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ། །རིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དོན་ལ་འཇུག །ཤེས་རབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་སྣ་ཚོགས་སྡུད། །ཐབས་མཆོག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རིག་པར་སྣང༌། །གསལ་འཚེར་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་འཛིན་པ་མེད། །བཅོམ་ལྡན་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཅིག་ཅར་འཆར། །འཛིན་མེད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་རང་སར་འདུག །ཐིག་ལེ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ངོ་བོས་སྟོང༌། །ཆོས་འབྱུང་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་བྱེད་པ་མེད། །རྟོག་མེད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་གཡེང་བ་མེད། །ཀུན་རྫོབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ས་བོན་དངོས། །དོན་དམ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོས་ཆོ་འཕྲུལ་སྟོན། །རྒྱན་མཛེས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཡུལ་ལ་སྣང༌། །དབྱིངས་རིག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཆོས་སྐུ་དངོས། །རང་བཞིན་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་འགག་པ་མེད། །ངོ་བོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཅིར་ཡང་སྣང༌། །སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཉོན་མོངས་འདུལ། །སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཐ་སྙད་བྲལ། །གསལ་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ངོས་གཟུང་བྲལ། །ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀ་ཀུན་བཟང་རིག་པའི་ཀློང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ངང་ལས་འཁྲུལ་སྣང་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བའི་སྣང་བ་རང་སྣང་དུ་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་རང་ཤར་བར་བསྟན་པ་ནི།

[31] Labeling takes place in confusion, for what is nonexistent is taken to exist.
Given that the nature of things is similar to that of dream images, which have no basis,
how exceedingly strange it is to fixate on samsara and nirvana as though they existed in their own right!(rb)

[32] 
Detailed Verse-by-Verse Analysis of the Tibetan Text

Verse 1: །མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས།།

Word-by-Word Translation:
- **མེད་ལ** (med la): To what does not exist/to the non-existent - **ཡོད་པར** (yod par): As existing/as being real - **འཛིན་པས** ('dzin pas): Through grasping/through holding onto - **འཁྲུལ་པར** ('khrul par): As delusion/as error - **བརྟགས** (brtags): Is established/is determined/is analyzed
Expanded Translation:
"Through the act of grasping at what fundamentally does not exist as if it truly exists, delusion is thereby established."
Philosophical Context:
This line articulates the fundamental error that Buddhism identifies as the root of suffering. It describes the process of mistakenly attributing inherent existence (svabhāva) to phenomena that are actually empty of such existence. In Madhyamaka philosophy, this is called the "reification of the unreal" and represents the basic cognitive error that keeps beings trapped in samsara.
Verse 2: །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ།།

Word-by-Word Translation:
- **རྟེན་མེད** (rten med): Without support/baseless/groundless - **རྨི་ལམ** (rmi lam): Dream - **འདྲ་བའི** ('dra ba'i): Similar to/like - **རང་བཞིན** (rang bzhin): Nature/intrinsic nature - **ལ** (la): In/within/to
Expanded Translation:
"Within a nature that is like a groundless dream, lacking any foundation,"
Philosophical Context:
This verse employs the classic Buddhist metaphor of dreams to illustrate the nature of reality. Just as dream experiences appear vividly yet lack substantiality or independent foundation, all phenomena of both samsara and nirvana arise interdependently without inherent existence. This "dreamlike" quality of reality (sgyu ma lta bu) is a central teaching in Mahayana Buddhism, particularly emphasized in Yogacara, Dzogchen, and Madhyamaka traditions. The term "groundless" (རྟེན་མེད་) is significant, suggesting not only impermanence but the absence of any ultimate foundation or support for phenomena.
Verse 3: །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།

Word-by-Word Translation:
- **འཁོར་འདས** ('khor 'das): Samsara and nirvana - **རང་མཚན** (rang mtshan): Self-characteristics/inherent defining features/own-mark - **ཞེན་པ** (zhen pa): Attachment/clinging/fixation - **མཚར་རེ་ཆེ** (mtshar re che): How very strange/how remarkably odd/how marvelous yet strange
Expanded Translation:
"How remarkably strange it is to cling to samsara and nirvana as having their own intrinsic defining characteristics!"
Philosophical Context:
This final line addresses a subtle error that even advanced practitioners might make. It points to the tendency to reify the distinction between samsara (cyclic existence) and nirvana (liberation) as if they were inherently different domains with their own defining characteristics. From the perspective of ultimate truth (don dam bden pa), both samsara and nirvana are equally empty of inherent existence. This verse reflects the Mahayana teaching of the non-duality of samsara and nirvana, expressed in the Heart Sutra as "form is emptiness, emptiness is form" and in Nagarjuna's assertion that "there is not the slightest difference between samsara and nirvana." The exclamatory tone conveys a sense of amazement at this profound irony—that even after recognizing the dreamlike, empty nature of phenomena, we still cling to these fundamental Buddhist categories as inherently real. The verse likely comes from a Madhyamaka or Dzogchen text, emphasizing the ultimate unity of all apparent dualities when viewed from the perspective of emptiness (śūnyatā). (Claude Sonnet 3.7)

[119] Detailed Verse-by-Verse Analysis of the Tibetan Text

[120] Verse 1: །མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས།།

[121] Verse 1: །མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས།།

[122] Word-by-Word Translation:

[123] Word-by-Word Translation:

[124] Word-by-Word Translation:

[125] Expanded Translation:

[126] Expanded Translation:

[127] Expanded Translation:

[128] Philosophical Context:

[129] Philosophical Context:

[130] Philosophical Context:

[131] Verse 2: །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ།།

[132] Verse 2: །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ།།

[133] Word-by-Word Translation:

[134] Word-by-Word Translation:

[135] Word-by-Word Translation:

[136] Expanded Translation:

[137] Expanded Translation:

[138] Expanded Translation:

[139] Philosophical Context:

[140] Philosophical Context:

[141] Philosophical Context:

[142] Verse 3: །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།

[143] Verse 3: །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།

[144] Word-by-Word Translation:

[145] Word-by-Word Translation:

[146] Word-by-Word Translation:

[147] Expanded Translation:

[148] Expanded Translation:

[149] Expanded Translation:

[150] Philosophical Context:

[151] Philosophical Context:

[152] Philosophical Context:

[33] མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་བར་བཏགས། །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ། །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།
།དེ་ཡང་སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོ་སྟོང་གསལ་ནམ་མཁའ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་མེད་ཀྱང༌། རང་ངོ་མ་ཤེས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མ་རིག་པ་གཉིས་དུས་མཚུངས་པས། གཟུང་འཛིན་འཁྲུལ་པའི་ཆར་སོང་ནས། འཁོར་བའི་འཁྲུལ་སྣང་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་ཏེ། རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་དང་སྣང་བ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལྟར། སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འདི་དག །མེད་པ་གསལ་སྣང་གི་ཆོས་ལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར། སྒྱུ་མའི་སྣང་བ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། མཚར་ཆེའོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། འདི་ལྟར་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་རྣམས། །ཐག་པ་ལ་ནི་སྦྲུལ་མཐོང་བཞིན། །དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་བཟུང་བས། །ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་གཉིས་སུ་ཆགས། །ཞེས་པ་དང༌། གསང་སྙིང་ལས། །ཨེ་མ་ཧོ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལས། །རང་གི་རྣམ་རྟོག་ལས་ཀྱིས་སྤྲུལ། །ཞེས་པ་དང༌། སྡུད་པ་ལས། སེམས་ཅན་ཐ་མ་འབྲིང་དང་མཆོག་གྱུར་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་མ་རིག་ལས་བྱུང་བདེ་བར་གཤེགས་པས་གསུངས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་འཁྲུལ་སྣང་འཁོར་བར་སྣང་དུས་ནས། །དོན་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་མ་མྱོང་བ་རྨི་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་ནི།

[34] Everything is wholly positive, a supreme state of spontaneous presence.
Since there never has been confusion, is no confusion, and never will be confusion,
conditioned existence is merely a label.
It is beyond the extremes of existence and nonexistence.
Since no one has ever been confused at all in the past,
no one is confused at present and no one will be confused later on.
This is the enlightened intent of the original purity of the three planes of conditioned existence.(rb)

[35] I'll analyze this Buddhist text for you with a detailed breakdown as requested.
Complete Translation
"All is primordially perfect and spontaneously complete. Being neither mistaken, nor erring, nor subject to error, existence is merely a name, beyond the extremes of existence and non-existence. No one has ever been mistaken anywhere before, is not mistaken now, and will not become mistaken in the future. This is the primordially pure wisdom-mind of the three realms."
Verse-by-Verse Analysis

Verse 1: ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི།
- **Word-by-word**: - ཐམས་ཅད (thamché) - all, everything - ཀུན་བཟང (künzang) - all-good, primordially perfect (referring to Samantabhadra) - ལྷུན་གྲུབ (lhündrub) - spontaneously accomplished/complete - ཆེན་པོ (chenpo) - great - ནི (ni) - emphatic particle - **Expanded translation**: "All phenomena are primordially perfect and spontaneously accomplished in their great completeness." - **Philosophical context**: This verse introduces the Dzogchen view that reality in its fundamental nature is already perfect and complete. The term ཀུན་བཟང (künzang) refers to Samantabhadra, the primordial Buddha in Dzogchen tradition, representing the unconditioned nature of mind. ལྷུན་གྲུབ (lhündrub) is a crucial Dzogchen term indicating spontaneous perfection without effort or causation.
Verse 2: མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས།
- **Word-by-word**: - མ་འཁྲུལ (ma trül) - has not been mistaken/confused - མི་འཁྲུལ (mi trül) - is not mistaken/confused - འཁྲུལ་པར (trülpar) - into confusion/delusion - མི་འགྱུར་བས (mi gyurwé) - will not change/transform - **Expanded translation**: "Since it has never been confused, is not confused, and will never transform into confusion..." - **Philosophical context**: This verse establishes the unchanging nature of primordial awareness, free from the three times (past, present, future). It negates the very possibility of fundamental error or delusion within the ultimate nature of mind.
Verse 3: སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས།
- **Word-by-word**: - སྲིད་པ (sidpa) - existence, becoming, samsara - མིང་ཙམ (ming tsam) - merely a name - ཡོད་མེད (yöd med) - existence and non-existence - མཐའ་ལས་འདས (tha lé dé) - beyond extremes/limits - **Expanded translation**: "Existence is merely a name, transcending the extremes of existence and non-existence." - **Philosophical context**: This introduces the Middle Way (Madhyamaka) view that reality transcends conceptual extremes. It suggests that conventional existence is merely nominal (name-only) and that ultimate reality transcends the binary framework of existence vs. non-existence.
Verse 4-5: སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ།།ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར།
- **Word-by-word**: - སུ་ཡང (su yang) - anyone, whoever - གང་དུ (gang du) - wherever, anywhere - སྔར་ཡང (ngar yang) - even before, in the past - མ་འཁྲུལ་ལ (ma trül la) - has not been confused - ད་ལྟ (danta) - now, present - མི་འཁྲུལ (mi trül) - is not confused - སླད་ཀྱིས (led kyi) - later, in the future - འཁྲུལ་མི་འགྱུར (trül mi gyur) - will not become confused - **Expanded translation**: "No one has ever been mistaken anywhere before, is not mistaken now, and will not become mistaken in the future." - **Philosophical context**: This elaborates on the timeless quality of primordial awareness, emphasizing that confusion is not an inherent quality of mind but rather a temporary obscuration. From the ultimate perspective, there has never been any real confusion.
Verse 6: འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
- **Word-by-word**: - འདི་ནི (di ni) - this is - སྲིད་གསུམ (sid sum) - three realms of existence - ཀ་དག (ka dag) - primordially pure - དགོངས་པའོ (gong pa'o) - wisdom-mind, realization - **Expanded translation**: "This is the primordially pure wisdom-mind of the three realms." - **Philosophical context**: This conclusive verse introduces the Dzogchen concept of ཀ་དག (ka dag) or primordial purity, indicating that the three realms of samsara are intrinsically pure in their fundamental nature. དགོངས་པ (gongpa) refers to the enlightened mind's wisdom or realization.
Key Terms Explained
1. **ཀུན་བཟང (künzang)** - The "all-good" or primordially perfect, often referring to Samantabhadra, the primordial Buddha in Dzogchen tradition, representing the unconditioned nature of mind. 2. **ལྷུན་གྲུབ (lhündrub)** - "Spontaneously accomplished" or "naturally perfected." A key Dzogchen term indicating spontaneous presence without effort or causation. 3. **འཁྲུལ་པ (trülpa)** - "Confusion" or "delusion." In Buddhist philosophy, this refers to the mistaken perception of reality that leads to suffering. 4. **མཐའ་ལས་འདས (tha lé dé)** - "Beyond extremes." This reflects the Madhyamaka approach of avoiding philosophical extremes (such as eternalism and nihilism). 5. **ཀ་དག (ka dag)** - "Primordially pure." A central Dzogchen term indicating the original, uncontaminated purity of mind and phenomena. 6. **དགོངས་པ (gongpa)** - "Wisdom-mind" or "realization." Refers to enlightened understanding or the mind of enlightenment.
Tradition Placement
This text is clearly from the **Dzogchen** (Great Perfection) tradition within Tibetan Buddhism. Specifically, it reflects the view of the **Semde** (Mind Section) or possibly the **Longde** (Space Section) teachings of Dzogchen. The terminology (künzang, lhündrub, ka dag) is distinctively Dzogchen, while the philosophical approach also incorporates elements of Madhyamaka (Middle Way) philosophy in its discussion of transcending extremes.
Contemporary Relevance
This text has significant contemporary relevance: 1. **Non-dual awareness**: The text's emphasis on primordial perfection resonates with modern contemplative approaches that focus on recognizing innate awareness rather than achieving it through effort. 2. **Beyond conceptual thinking**: The teaching that reality transcends conceptual frameworks (existence/non-existence) speaks to contemporary philosophical discussions about the limitations of binary thinking. 3. **Present moment awareness**: The emphasis that confusion has never truly existed points to the direct experience of present awareness, which aligns with modern mindfulness practices. 4. **Psychological perspective**: From a psychological standpoint, the text suggests that our fundamental nature is unconditioned and whole, a perspective that resonates with certain humanistic and transpersonal approaches to psychology. 5. **Environmental ethics**: The view that all phenomena are primordially perfect could inform ecological perspectives that recognize the inherent value of the natural world beyond utilitarian considerations. The text provides a profound contemplative view that, despite its ancient origins, offers valuable insights for understanding consciousness, perception, and the nature of reality in contemporary contexts. (Claude Sonnet 3.7)

[156] Complete Translation

[157] Verse-by-Verse Analysis

[158] Verse 1: ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི།

[159] Verse 1: ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི།

[160] Verse 1: ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི།

[161] Verse 2: མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས།

[162] Verse 2: མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས།

[163] Verse 2: མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས།

[164] Verse 3: སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས།

[165] Verse 3: སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས།

[166] Verse 3: སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས།

[167] Verse 4-5: སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ།།ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར།

[168] Verse 4-5: སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ།།ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར།

[169] Verse 4-5: སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ།།ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར།

[170] Verse 6: འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།

[171] Verse 6: འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།

[172] Verse 6: འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།

[173] Key Terms Explained

[174] Tradition Placement

[175] Contemporary Relevance

[36] ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཡིན། །མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་བར་མི་འགྱུར་བས། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས། །སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ། །ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར། །འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
།གང་གི་ཚེ་སྐད་ཅིག་ཉིད་དུ་སོང་བ་ལས་རྨི་ལམ་ན་འགྲོ་བ་དང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་དུས་གཅིག་ལ་ཤར་བ་ཞིག་རྨིས་ན། རང་དུས་དེ་ཉིད་ན་སེམས་ལ་སྣང་སེམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་སེམས་ལ་ཞེན་ཡང༌། དོན་ལ་ཡོད་མ་མྱོང་སྟེ་རང་མལ་དུ་གཉིད་དུ་སོང་བ་ལས་མ་གཡོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་འཁྲུལ་སྣང་ཅི་སྣང་ཅི་ཤར་ཅི་འཛིན་ཡང་རང་དུས་འདི་ཉིད་ནས། རིག་པའི་ངང་ལས་མ་གཡོས་པས། གང་དུའང་མ་གྲུབ་ཅིང་སྣང་བ་ཙམ་དེ་ཡང༌། དང་པོ་ཡོད་མ་མྱོང་སྟེ་མེད་པ་གསལ་སྣང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མེད་པ་ལ་འཁྲུལ་མི་སྲིད་པས་དང་པོ་འཁྲུལ་མ་མྱོང༌། དང་པོ་ལ་མ་འཁྲུལ་ན་ད་ལྟ་འཁྲུལ་པ་དང༌། ཕྱིས་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་མི་སྲིད་དེ། མོ་གཤམ་ལ་བུ་སྐྱེ་བས་སྟོང་པའི་ཕྱིར། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང་པོ་སྐྱེ་མ་མྱོང་བས། ད་ལྟ་དར་ལ་བབ་པ་དང་གནས་པ་མི་སྲིད་ལ། མཐར་རྒས་པ་དང་འཆི་བ་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་ལྟར་སྣོད་བཅུད་དུ་སྣང་ཙམ་འདི་ཡང་ཡོད་མི་སྲིད་དེ། དཔེར་ན་ཐག་པ་ལ་སྦྲུལ་དུ་འཁྲུལ་དུས་འཇིགས་དངངས་སྐྱེད་པའི་ཐག་པ་དེ་ཡང་འཁྲུལ་ངོར་སྦྲུལ་དུ་བདེན་བདེན་ལྟར་མཐོང་བས་ཀུན་རྫོབས་བསླུ་བའི་རང་བཞིན་ཉིད། ཁ་ཅིག་གིས་ཐག་པར་བསྟན་དུས་སྦྲུལ་འཛིན་ལོག་ནས། ཐག་པར་བདེན་པས་འདྲ་བ་དེ་ཡང༌། བརྟགས་ན་སྤུ་ཉག་མ་རེ་རེ་བ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་པས་སྟོང་པ་ལྟར། འཁྲུལ་སྣང་ལས་འཁྲུལ་འཛིན་གྱི་བློ་སྐྱེ་བ་ལས། དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པར་བསྟན་པས་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་དུས་སྦྲུལ་འཛིན་ལོག་པ་ལྟར་བདེན་པ་ལོག་ལ། ཟློག་བྱེད་དང་བཟློག་བྱ་དང་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་བརྟགས་ན་ཅི་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་པ་ནི་ཐག་པ་ཉིད་ཀྱང་མེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཐར་ཟད་མིང་མེད་ཆེན་པོར་ལ་བཟླ་བ་ནི། སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་གི་དགོངས་པ་སྟེ། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། ཐག་པ་ལ་ནི་སྦྲུལ་མཐོང་བཞིན། །དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་བཟུང་བས། །ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་གཉིས་སུ་ཆགས། །དེ་ཡང་བརྟགས་ན་ཐག་པ་ཉིད། །སྣོད་བཅུད་ཡེ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད། །དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་ཅན་ནོ། །སྦྲུལ་མཐོང་དེ་ཉིད་མཐོང་བས་བདེན། །ཐག་མཐོང་ཡང་དག་ཉིད་དུ་བདེན། །དཔེར་ན་མཐོ་ལ་བྱ་གནས་བཞིན། །བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་སྟེ། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་འབྲེལ་བ་མེད། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ནི། །དེ་ཡི་ངོ་བོར་ཐམས་ཅད་གྲོལ། །ཞེས་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་སྤུངས་པ་ལས། །འཁྲུལ་མ་མྱོང་བའི་མ་རིག་རྩད། །མ་བརྟགས་ཡེ་ནས་ཆོད་ནས་འདུག །གོང་དུ་འདི་ཀུན་སུས་མ་ཚོར། །རགས་པའི་འབྱུང་བ་འདི་ཀུན་ཡང༌། །ཐོག་མ་ཉིད་ནས་རང་དེངས་པར། །འགྲོ་བའི་གནས་མེད་རང་སངས་པས། །རང་ལུས་ཡེ་ནས་མེད་པར་ནི། །སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདིར་ཡང་རིག །ཅེས་སོ། །སྤྱིར་ཕྱི་སྣང་གི་ཆོས་ལ་དབང་པོའི་རིམ་པས་འཛིན་སྟངས་དང་མཇལ་ལུགས་ཐ་དད་དེ། ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གཟུགས་ལྟ་བུ་ལ། རགས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཆ་མེད་དོན་དམ་དུ་འཛིན་ལ། སེམས་ཙམ་དྲི་བཅས་རྣམ་བདེན་པས་རང་གི་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་འདོད་ལ། དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པས་ཀུན་རྫོབ་རྟེན་འབྲེལ་རྒྱུ་འབྲས་ཕྱི་རོལ་ན་སྣང་ཙམ་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བར་འདོད་ལ། ཐལ་འགྱུར་བས། མེད་པ་གསལ་སྣང་ཆུ་ཟླ་དང་སྐྲ་ཤད་ལྟར་འདོད་ར། རྫོགས་ཆེན་སེམས་ཕྱོགས་པས། །རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རོལ་པའི་རྩལ་ཤར་བ་ཙམ་དུ་འདོད་ལ། ཀློང་སྡེ་པས་རིག་པའི་ཀློང་ན་རང་སྣང་བའི་རྒྱན་བཀོད་པ་ལས་རིག་པ་ཉི་ཤར་བར་མི་འདོད་པས་རང་སྣང་ཙམ་དུ་འདོད་ལ། མན་ངག་གི་སྡེས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་རང་སྣང་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྒོ་ལས་རང་ཤར་བས། ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་གང་ནའང་མེད་པའི་རང་སྣང་བ་འདིར་ཡེ་ཤར་དུ་སྣང་བ་ཙམ་དུ་འདོད་པས། སྣང་སྲིད་རིག་པའི་ངང་ན་རང་གསལ་མེད་སྣང་སྒྱུ་མ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ཙམ་དུ་འཇོག་པས། སྣང་བ་འདི་དག་སེམས་དང་དོན་གཞན་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པ་རང་སྣང་འཁྲུལ་པ་ཙམ་དུ་འཇོག་པས། ཁམས་གསུམ་ཡོད་མ་མྱོང་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བར་ཡེ་ནས་དག་པའི་རང་བཞིན། རང་སར་ཡེ་གྲོལ་དུ་གནས་པས། རང་བཞིན་རྟོགས་ནས་ངང་ལ་གོམས་དུས་ཡིན་ཐོག་ཏུ་གྲོལ་བས། འཁྲུལ་པ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་སངས་ནས། རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་རང་མལ་ཀ་དག་གི་ཆོས་སྐུར་བཞུགས་ཏེ། དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པའི་ངང་ལས། གཟུགས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འཆར་བས་དོན་མཛད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་འཁྲུལ་པ་མིང་མེད་པས་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་མ་འཁྲུལ་བ་ཙམ་དུའང་གྲུབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།

[37] Since there is no confusion, nothing exists as some unconfused state.
Supreme, naturally occurring awareness is timelessly and spontaneously present.
Since there never has been freedom, is no freedom, and never will be freedom,
nirvana is just a label and there is no one who has ever known freedom.
There never will be freedom, for there never has been bondage.
Complete purity, like space, is free of being restricted or localized.
This is the enlightened intent of the original purity of total freedom.(rb)

[38] 
Buddhist Philosophical Text Analysis

Complete Translation
"Since there is no delusion, there is no non-deluded dharma. The great self-arising awareness has been spontaneously present from the beginning. It neither becomes liberated nor fails to be liberated, nor does it transform into liberation. Liberation is merely a name; no one has ever experienced liberation. It will not become liberated because there has never been any bondage. Like space, it is completely pure, free from limitations and bias. This is the view of total liberation, primordial purity."
Verse-by-Verse Analysis

Verse 1: ༼འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད།༽

**Word-by-word translation:**
* འཁྲུལ་པ་ (khrul pa) - delusion, confusion * མེད་པས་ (med pas) - because there is not/since there is no * མ་འཁྲུལ་ (ma khrul) - non-deluded, not confused * ཆོས་སུ་ (chos su) - as dharma/phenomenon * མེད (med) - does not exist
**Expanded translation:** "Since there is no delusion, there is no such thing as a non-deluded state or dharma."

**Philosophical context:** This verse points to the non-dual nature of reality where conventional distinctions between delusion and non-delusion collapse. In the ultimate view, the very categories we use to distinguish states of mind are themselves conceptual constructs.

Verse 2: ༼ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ།༽

**Word-by-word translation:**
* ཡེ་ནས་ (ye nas) - primordially, from the beginning * ལྷུན་གྲུབ་ (lhun grub) - spontaneously present, naturally accomplished * རང་བྱུང་ (rang byung) - self-arising, self-originating * རིག་པ་ (rig pa) - awareness, knowing * ཆེ (che) - great
**Expanded translation:** "The great self-arising awareness has been spontaneously present from the very beginning."

**Philosophical context:** This describes the nature of mind (rig pa) as being uncreated, ever-present, and spontaneously manifesting without cause or condition – a central concept in Dzogchen.

Verse 3: ༼མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།༽

**Word-by-word translation:**
* མ་གྲོལ་ (ma grol) - not liberated * མི་གྲོལ་ (mi grol) - will not be liberated * གྲོལ་བར་ (grol bar) - into liberation * མི་འགྱུར་ (mi 'gyur) - does not transform * ལ (la) - and, moreover
**Expanded translation:** "It neither becomes liberated nor fails to be liberated, nor does it transform into a state of liberation."

**Philosophical context:** This verse refutes the notion that rigpa (pure awareness) undergoes any process of liberation. Since it is primordially pure, it cannot be said to become liberated or to remain unliberated.

Verse 4: ༼འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌།༽

**Word-by-word translation:**
* འདས་པ་ ('das pa) - transcendence, liberation * མིང་ཙམ་ (ming tsam) - merely a name * སུ་ཡང་ (su yang) - anyone, whoever * གྲོལ་ (grol) - liberated * མ་མྱོང༌ (ma myong) - has not experienced
**Expanded translation:** "Liberation is merely a name; no one has ever experienced liberation."

**Philosophical context:** This emphasizes that conceptual designations like "liberation" are merely conventional labels without ultimate reality. The idea of someone attaining liberation is contradicted by the understanding that there is no separate self to be liberated.

Verse 5: ༼གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད།༽

**Word-by-word translation:**
* གྲོལ་བར་ (grol bar) - liberation, becoming liberated * མི་འགྱུར་ (mi 'gyur) - will not become * བཅིངས་པ་ (bcings pa) - bondage, being bound * ཡེ་ནས་ (ye nas) - from the beginning, primordially * མེད (med) - does not exist
**Expanded translation:** "It will not become liberated because there has never been any bondage."

**Philosophical context:** This verse points to the paradox that if there was never any real bondage to begin with, then the concept of liberation is meaningless. This is a key insight in both Madhyamaka and Dzogchen traditions.

Verse 6: ༼མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ།༽

**Word-by-word translation:**
* མཁའ་བཞིན་ (mkha' bzhin) - like space * རྣམ་དག་ (rnam dag) - completely pure * རྒྱ་ཆད་ (rgya chad) - limitation, constraint * ཕྱོགས་ལྷུང་ (phyogs lhung) - bias, partiality * བྲལ (bral) - free from
**Expanded translation:** "Like space, it is completely pure, free from limitations and bias."

**Philosophical context:** The nature of mind is compared to space – unbounded, unobstructed, and impartial. This space-like quality is a common metaphor in Tibetan Buddhist traditions for the open, expansive quality of awareness.

Verse 7: ༼འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།༽

**Word-by-word translation:**
* འདི་ནི་ ('di ni) - this is * ཡོངས་གྲོལ་ (yongs grol) - total liberation * ཀ་དག་ (ka dag) - primordial purity * དགོངས་པའོ (dgongs pa'o) - view, realization, understanding
**Expanded translation:** "This is the view of total liberation, primordial purity."

**Philosophical context:** This concluding verse identifies the preceding exposition as representing the ultimate view of Dzogchen, specifically the principle of primordial purity (ka dag), which holds that awareness is pure from the very beginning.

Key Terms Explained
1. **རིག་པ་** (rig pa) - Often translated as "awareness," this term refers to the primordial, non-dual cognizance that is the nature of mind. Unlike ordinary consciousness (rnam shes), rigpa is non-conceptual, self-illuminating awareness. 2. **ལྷུན་གྲུབ་** (lhun grub) - "Spontaneous presence" or "natural perfection," referring to the quality of reality that manifests effortlessly without depending on causes and conditions. 3. **ཀ་དག་** (ka dag) - "Primordial purity," a fundamental Dzogchen concept referring to the original, uncontaminated nature of mind that has never been tainted by confusion or defilement. 4. **གྲོལ་བ་** (grol ba) - "Liberation," conventionally referring to freedom from samsara, but here deconstructed as a mere conceptual designation without ultimate reality. 5. **འཁྲུལ་པ་** (khrul pa) - "Delusion" or "confusion," the mistaken perception of reality that creates the appearance of samsara.
Tradition Placement
This text is clearly from the **Dzogchen** (རྫོགས་ཆེན་, Great Perfection) tradition of Tibetan Buddhism. Specifically, it represents the view of the **ཀ་དག་** (ka dag, primordial purity) aspect of Dzogchen philosophy. The language, terminology, and philosophical approach are characteristic of Dzogchen texts from the Nyingma lineage, particularly those dealing with the nature of mind. The paradoxical statements that transcend dualistic concepts and the emphasis on the already-present nature of enlightenment are hallmarks of this tradition. The text also shows influence from **Madhyamaka** philosophy in its deconstruction of conceptual categories (like liberation and bondage) and emphasis on the ultimate emptiness of such designations.
Contemporary Relevance
This text has several points of relevance to contemporary understanding: 1. **Beyond Dualistic Thinking**: The text's transcendence of binary oppositions (delusion/non-delusion, liberation/bondage) speaks to modern interests in non-dual awareness and moving beyond rigid categorical thinking. 2. **Present-Moment Awareness**: The emphasis on the ever-present nature of pure awareness resonates with contemporary mindfulness practices that focus on recognizing what is already here rather than seeking something outside current experience. 3. **Freedom from Striving**: By undermining the very concept of liberation as something to be achieved, the text offers a perspective that can relieve the anxiety of spiritual materialism and goal-oriented practice. 4. **Radical Acceptance**: The view that there is nothing to be liberated from suggests a path of radical acceptance of what is, which connects with contemporary therapeutic approaches that emphasize acceptance rather than transformation. 5. **Non-Meditation**: This philosophy underlies the Dzogchen approach of "non-meditation," where practice involves resting in natural awareness rather than cultivating particular states, which has influenced modern simplified meditation approaches. These Dzogchen teachings offer a compelling alternative to progressive models of spiritual development, suggesting instead a direct recognition of what has been present all along—an approach that continues to attract interest in contemporary spiritual circles seeking immediate rather than gradual awakening. (Claude Sonnet 3.7)

[179] Buddhist Philosophical Text Analysis

[180] Complete Translation

[181] Complete Translation

[182] Verse-by-Verse Analysis

[183] Verse-by-Verse Analysis

[184] Verse 1: ༼འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད།༽

[185] Verse 1: ༼འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད།༽

[186] Verse 1: ༼འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད།༽

[187] **Word-by-word translation:**

[188] **Expanded translation:** "Since there is no delusion, there is no such thing as a non-deluded state or dharma."

[189] **Philosophical context:** This verse points to the non-dual nature of reality where conventional distinctions between delusion and non-delusion collapse. In the ultimate view, the very categories we use to distinguish states of mind are themselves conceptual constructs.

[190] Verse 2: ༼ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ།༽

[191] Verse 2: ༼ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ།༽

[192] Verse 2: ༼ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ།༽

[193] **Word-by-word translation:**

[194] **Expanded translation:** "The great self-arising awareness has been spontaneously present from the very beginning."

[195] **Philosophical context:** This describes the nature of mind (rig pa) as being uncreated, ever-present, and spontaneously manifesting without cause or condition – a central concept in Dzogchen.

[196] Verse 3: ༼མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།༽

[197] Verse 3: ༼མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།༽

[198] Verse 3: ༼མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།༽

[199] **Word-by-word translation:**

[200] **Expanded translation:** "It neither becomes liberated nor fails to be liberated, nor does it transform into a state of liberation."

[201] **Philosophical context:** This verse refutes the notion that rigpa (pure awareness) undergoes any process of liberation. Since it is primordially pure, it cannot be said to become liberated or to remain unliberated.

[202] Verse 4: ༼འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌།༽

[203] Verse 4: ༼འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌།༽

[204] Verse 4: ༼འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌།༽

[205] **Word-by-word translation:**

[206] **Expanded translation:** "Liberation is merely a name; no one has ever experienced liberation."

[207] **Philosophical context:** This emphasizes that conceptual designations like "liberation" are merely conventional labels without ultimate reality. The idea of someone attaining liberation is contradicted by the understanding that there is no separate self to be liberated.

[208] Verse 5: ༼གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད།༽

[209] Verse 5: ༼གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད།༽

[210] Verse 5: ༼གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད།༽

[211] **Word-by-word translation:**

[212] **Expanded translation:** "It will not become liberated because there has never been any bondage."

[213] **Philosophical context:** This verse points to the paradox that if there was never any real bondage to begin with, then the concept of liberation is meaningless. This is a key insight in both Madhyamaka and Dzogchen traditions.

[214] Verse 6: ༼མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ།༽

[215] Verse 6: ༼མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ།༽

[216] Verse 6: ༼མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ།༽

[217] **Word-by-word translation:**

[218] **Expanded translation:** "Like space, it is completely pure, free from limitations and bias."

[219] **Philosophical context:** The nature of mind is compared to space – unbounded, unobstructed, and impartial. This space-like quality is a common metaphor in Tibetan Buddhist traditions for the open, expansive quality of awareness.

[220] Verse 7: ༼འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།༽

[221] Verse 7: ༼འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།༽

[222] Verse 7: ༼འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།༽

[223] **Word-by-word translation:**

[224] **Expanded translation:** "This is the view of total liberation, primordial purity."

[225] **Philosophical context:** This concluding verse identifies the preceding exposition as representing the ultimate view of Dzogchen, specifically the principle of primordial purity (ka dag), which holds that awareness is pure from the very beginning.

[226] Key Terms Explained

[227] Key Terms Explained

[228] Tradition Placement

[229] Tradition Placement

[230] Contemporary Relevance

[231] Contemporary Relevance

[39] འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་མེད་དེ། །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ། །མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བས། །འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌། །གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད། །མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ། །འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
།དེ་ལ་ལྟོས་གཞི་ལོག་པས་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་ཆོས་ལོག་པ་དང༌། །ལྟོས་ཆོས་ཕན་ཚུན་པ་ལོག་པས་ཀྱང་དེ་ལྟོས་པའི་ཆོས་ལྡོག་པ་ལས། འདིར་མ་འཁྲུལ་པའི་ལྟོས་ཆོས་འཁྲུལ་པ་ལོག་པས། མ་འཁྲུལ་ཉིད་དུའང་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མིང་ཙམ་སྟེ། འཁོར་འདས་བཅིངས་གྲོལ་ལས་འདས་པར་བསྟན་པ་ནི། ཀུན་བྱེད་ལས། དོན་དམ་ཆོས་ཞེས་ལྷག་པའི་གནས་ཞེས་བཤད་པའང་མེད། །འཁྲུལ་དང་བྱང་ཆུབ་ལམ་དེ་རྟོགས་པས་ཐོབ་པའང་མེད། །རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱང་ཚིག་གི་མཐའ་དང་བྲལ། །ཞེས་པ་དང༌། ཁྱུང་ཆེན་ལས། སངས་རྒྱས་མེད་ཅིང་སུ་ཡིས་བཅིངས་པའི་རྒྱ། །འཁྲུལ་དང་མ་རིག་སེམས་ཅན་སུ་ལ་སྲིད་མིང་མེད། །དེ་ཕྱིར་ཡེ་ནས་མ་བཀྲོལ་ཕྱིར་གྲོལ་མེད་སྣང་བའོ། །གཞི་མེད་ལམ་ཞེས་འབྲས་བུ་སུ་འདོད་པ། །འདོད་ཕྱིར་ཐར་པའི་གནས་ལ་འདི་ཡིས་སྒྲིབ། །སྟོང་མུ་གསལ་དང་ཡོད་དང་མེད་པ་ཉིད། །རྟག་ཆད་རྒྱུ་འབྲས་བཞི་སྟེ་བརྒྱད་རྣམས་ལ། །མཐའ་བྲལ་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་དང་མཚུངས་པ་ཉིད། །ཅེས་པ་དང༌། གསང་སྙིང་ལས། སུས་ཀྱང་མ་བཅིངས་བཅིངས་མེད་དེ། །བཅིང་བར་བྱ་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །བཅིངས་མེད་རྣམ་པ་བཀྲོལ་མེད་པ། །ཡེ་ནས་ལྷུན་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཆོས། །བསྟན་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་མཛད། །ཅེས་སོ། །ད་ནི་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང་བས་དབྱིངས་ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་དོན་བསྡུ་བ་ནི།

[40] In brief, within the ultimate womb of basic space, spacious and spontaneously present,
whatever arises as the dynamic energy of its display一as samsara or nirvana一
in the very moment of simply arising has never known existence as samsara or nirvana.
Whatever arises in a dream due to the dynamic energy of sleep does not actually exist.
There is only self-knowing awareness, the blissful place of rest,
extending infinitely as the supremely spacious state of spontaneous equalness.(rb)

[41] 
Buddhist Philosophical Text Analysis

Complete Translation
"In brief, from within the vast expanse of spontaneous presence, whatever appears as the display of samsara and nirvana through the creative energy, from the very moment of arising, samsara and nirvana have never existed. Just as whatever dream appears from the energy of sleep does not actually exist, so self-awareness rests in the bed of bliss, evenly and spontaneously spread out in the great vast expanse."
Verse-by-Verse Analysis

Verse 1: ༼མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས།༽

**Word-by-word translation:**
* མདོར་ན་ (mdor na) - in brief, in summary * ལྷུན་གྲུབ་ (lhun grub) - spontaneously present, naturally perfected * ཡངས་པའི་ (yangs pa'i) - vast, spacious * དབྱིངས་ (dbyings) - expanse, space, realm, dimension * རུམ་ནས་ (rum nas) - from within
**Expanded translation:** "In brief, from within the vast expanse of spontaneous presence..."

**Philosophical context:** This verse establishes the fundamental ground or basis of reality as the spontaneously present (lhun grub) expanse. This refers to the natural state that doesn't need to be created or achieved but is already perfectly present. The vastness (yangs pa) emphasizes its unlimited, open quality.

Verse 2: ༼རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽

**Word-by-word translation:**
* རོལ་པའི་ (rol pa'i) - display, play, manifestation * རྩལ་གྱི་ (rtsal gyi) - energy, power, creative force * འཁོར་འདས་ ('khor 'das) - samsara and nirvana * ཅི་ཤར་ (ci shar) - whatever appears/arises * ཡང༌ (yang) - even, also, though
**Expanded translation:** "Whatever appears as samsara and nirvana through the creative energy of display..."

**Philosophical context:** This describes how all appearances of both cyclic existence (samsara) and enlightenment (nirvana) are merely the dynamic expression or creative energy (rtsal) of the fundamental ground. Both conditioned and unconditioned states are seen as manifestations or "play" of the same underlying reality.

Verse 3: ༼ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌།༽

**Word-by-word translation:**
* ཤར་ཙམ་ (shar tsam) - merely arising, just appearing * ཉིད་ནས་ (nyid nas) - from the very moment, from itself * འཁོར་འདས་ ('khor 'das) - samsara and nirvana * ཡོད་མ་མྱོང༌ (yod ma myong) - have never existed
**Expanded translation:** "From the very moment of their arising, samsara and nirvana have never existed."

**Philosophical context:** This verse points to the emptiness of all phenomena, including the most fundamental Buddhist categories of samsara and nirvana. It suggests that even as these experiences appear, they lack inherent existence. This echoes the Madhyamaka view that emptiness applies to both worldly and transcendent phenomena.

Verse 4: ༼གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽

**Word-by-word translation:**
* གཉིད་ཀྱི་ (gnyid kyi) - of sleep * རྩལ་ལས་ (rtsal las) - from the energy/power * རྨི་ལམ་ (rmi lam) - dream * ཅི་ཤར་ (ci shar) - whatever appears * ཡང༌ (yang) - even, also, though
**Expanded translation:** "Just as whatever dream appears from the energy of sleep..."

**Philosophical context:** This introduces a common metaphor in Buddhist philosophy: the relationship between sleep and dreams parallels that between the ground of being and phenomenal appearances. Just as dreams emerge from the state of sleep but remain insubstantial, so too do all experiences arise from the ground of awareness while lacking inherent existence.

Verse 5: ༼དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ།༽

**Word-by-word translation:**
* དོན་ལ་ (don la) - in reality, actually * མེད་དེ་ (med de) - does not exist * རང་རིག་ (rang rig) - self-awareness, self-knowing * བདེ་བའི་ (bde ba'i) - of bliss, blissful * མལ (mal) - bed, resting place
**Expanded translation:** "Does not actually exist, so self-awareness rests in the bed of bliss."

**Philosophical context:** This verse continues the dream analogy, stating that just as dream appearances lack true existence, so too does self-awareness (rang rig) simply rest in its natural state of bliss. The metaphor of a "bed" (mal) suggests comfort, naturalness, and ease – qualities emphasized in Dzogchen practice.

Verse 6: ༼ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།༽

**Word-by-word translation:**
* ལྷུན་མཉམ་ (lhun mnyam) - spontaneously equal, naturally even * ཡངས་པ་ (yangs pa) - vast, spacious * ཆེན་པོར་ (chen por) - great, in the great * ཕྱམ་གདལ་ལོ (phyam gdal lo) - spread out evenly, pervasive
**Expanded translation:** "Evenly and spontaneously spread out in the great vast expanse."

**Philosophical context:** The concluding verse describes the ultimate nature as being characterized by evenness or equality (mnyam), vastness (yangs pa), and pervasiveness (phyam gdal). These terms describe the quality of awareness when recognized in its natural state – without center or boundary, without preference or partiality, and all-encompassing.

Key Terms Explained
1. **ལྷུན་གྲུབ་** (lhun grub) - "Spontaneous presence" or "natural perfection" is a central concept in Dzogchen referring to the quality of reality that is already perfect and complete without needing to be created or achieved. It is the self-perfected aspect of the nature of mind. 2. **དབྱིངས་** (dbyings) - Usually translated as "expanse" or "space," this term refers to the fundamental dimension or field of reality. In tantric contexts, it often indicates the feminine principle of emptiness. 3. **རོལ་པ་** (rol pa) - "Display" or "play" describes the dynamic, expressive quality of awareness as it manifests as all phenomena. This term carries the connotation that appearances are the playful expression of emptiness rather than substantial entities. 4. **རྩལ་** (rtsal) - "Energy" or "creative potency" refers to the dynamic power through which the ground of being manifests as appearances. In Dzogchen, it is one of the three aspects of the base (gzhi) along with essence (ngo bo) and nature (rang bzhin). 5. **འཁོར་འདས་** ('khor 'das) - "Samsara and nirvana" represent the totality of conditioned existence (cyclic existence) and unconditioned freedom (enlightenment), the two fundamental categories in Buddhist soteriology. 6. **རང་རིག་** (rang rig) - "Self-awareness" or "self-knowing awareness" refers to awareness that knows itself without subject-object duality. It is not self-consciousness in the ordinary sense but non-dual cognizance.
Tradition Placement
This text is clearly from the **Dzogchen** (རྫོགས་ཆེན་, Great Perfection) tradition within Tibetan Buddhism, particularly emphasizing the **ལྷུན་གྲུབ་** (lhun grub, spontaneous presence) aspect of Dzogchen teaching. The language, concepts, and approach are typical of Dzogchen texts found in the Nyingma lineage, particularly those dealing with the ground (gzhi) and its expression. The text also shows influence from **Madhyamaka** philosophy in its emphasis on the emptiness of both samsara and nirvana, and from **tantric** traditions in its use of terms like rolpa (display) and tsal (energy) to describe the manifestation of appearances. The dream analogy is common in various Buddhist traditions but is particularly emphasized in Dzogchen to illustrate the illusory nature of all experience while acknowledging its vividness.
Contemporary Relevance
This text offers several insights relevant to contemporary understanding and practice: 1. **Non-Duality in Daily Life**: The teaching that samsara and nirvana are both expressions of the same ground suggests that enlightenment is not separate from ordinary experience but is found in recognizing the nature of that experience. 2. **Dream Yoga Connection**: The text's dream analogy connects to contemporary interest in lucid dreaming and dream yoga practices, suggesting that recognizing the dreamlike nature of waking experience leads to liberation. 3. **Effortlessness in Practice**: The emphasis on "spontaneous presence" and natural perfection challenges achievement-oriented approaches to spiritual practice, suggesting instead a recognition of what's already present rather than striving to create something new. 4. **Beyond Conceptual Frameworks**: By stating that both samsara and nirvana "have never existed," the text points to a perspective beyond conceptual frameworks – relevant to modern approaches that emphasize direct experience over theoretical understanding. 5. **Natural Bliss**: The description of awareness resting in "the bed of bliss" suggests that well-being and contentment are natural qualities of mind when it rests in its own nature – connecting with contemporary interest in authentic happiness rather than conditioned pleasure. This Dzogchen perspective offers a radical approach to spiritual practice that doesn't require extensive modification of experience but rather a recognition of its fundamental nature – an approach that resonates with many contemporary seekers who are drawn to direct and immediate paths to realization rather than gradual or developmental approaches. (Claude Sonnet 3.7)

[235] Buddhist Philosophical Text Analysis

[236] Complete Translation

[237] Complete Translation

[238] Verse-by-Verse Analysis

[239] Verse-by-Verse Analysis

[240] Verse 1: ༼མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས།༽

[241] Verse 1: ༼མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས།༽

[242] Verse 1: ༼མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས།༽

[243] **Word-by-word translation:**

[244] **Expanded translation:** "In brief, from within the vast expanse of spontaneous presence..."

[245] **Philosophical context:** This verse establishes the fundamental ground or basis of reality as the spontaneously present (lhun grub) expanse. This refers to the natural state that doesn't need to be created or achieved but is already perfectly present. The vastness (yangs pa) emphasizes its unlimited, open quality.

[246] Verse 2: ༼རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽

[247] Verse 2: ༼རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽

[248] Verse 2: ༼རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽

[249] **Word-by-word translation:**

[250] **Expanded translation:** "Whatever appears as samsara and nirvana through the creative energy of display..."

[251] **Philosophical context:** This describes how all appearances of both cyclic existence (samsara) and enlightenment (nirvana) are merely the dynamic expression or creative energy (rtsal) of the fundamental ground. Both conditioned and unconditioned states are seen as manifestations or "play" of the same underlying reality.

[252] Verse 3: ༼ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌།༽

[253] Verse 3: ༼ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌།༽

[254] Verse 3: ༼ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌།༽

[255] **Word-by-word translation:**

[256] **Expanded translation:** "From the very moment of their arising, samsara and nirvana have never existed."

[257] **Philosophical context:** This verse points to the emptiness of all phenomena, including the most fundamental Buddhist categories of samsara and nirvana. It suggests that even as these experiences appear, they lack inherent existence. This echoes the Madhyamaka view that emptiness applies to both worldly and transcendent phenomena.

[258] Verse 4: ༼གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽

[259] Verse 4: ༼གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽

[260] Verse 4: ༼གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌།༽

[261] **Word-by-word translation:**

[262] **Expanded translation:** "Just as whatever dream appears from the energy of sleep..."

[263] **Philosophical context:** This introduces a common metaphor in Buddhist philosophy: the relationship between sleep and dreams parallels that between the ground of being and phenomenal appearances. Just as dreams emerge from the state of sleep but remain insubstantial, so too do all experiences arise from the ground of awareness while lacking inherent existence.

[264] Verse 5: ༼དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ།༽

[265] Verse 5: ༼དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ།༽

[266] Verse 5: ༼དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ།༽

[267] **Word-by-word translation:**

[268] **Expanded translation:** "Does not actually exist, so self-awareness rests in the bed of bliss."

[269] **Philosophical context:** This verse continues the dream analogy, stating that just as dream appearances lack true existence, so too does self-awareness (rang rig) simply rest in its natural state of bliss. The metaphor of a "bed" (mal) suggests comfort, naturalness, and ease – qualities emphasized in Dzogchen practice.

[270] Verse 6: ༼ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།༽

[271] Verse 6: ༼ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།༽

[272] Verse 6: ༼ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།༽

[273] **Word-by-word translation:**

[274] **Expanded translation:** "Evenly and spontaneously spread out in the great vast expanse."

[275] **Philosophical context:** The concluding verse describes the ultimate nature as being characterized by evenness or equality (mnyam), vastness (yangs pa), and pervasiveness (phyam gdal). These terms describe the quality of awareness when recognized in its natural state – without center or boundary, without preference or partiality, and all-encompassing.

[276] Key Terms Explained

[277] Key Terms Explained

[278] Tradition Placement

[279] Tradition Placement

[280] Contemporary Relevance

[281] Contemporary Relevance

[42] མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌། །ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌། །གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌། །དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ། །ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།
།ལེའུ་འདིའི་གནས་ནི་དབྱིངས་དང་དེའི་ངང་ནས་ཤར་བའི་འཁོར་འདས་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བས་གཞི་མེད་མཉམ་པ་ཆེན་པོ་མཇལ་བ་ལས། དེ་དག་གི་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བ་སྟེ། རིག་པའི་ངང་ནས་འཁོར་འདས་སྣང་སྲིད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅི་ཤར་ཡང༌། ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྒོ་ལ་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པར་རང་ཤར་བ་ཙམ་ལས། དོན་ལ་གང་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་པར་བསྟན་པ་ནི། རྨི་ལམ་བཟང་ངན་ཅི་ཤར་ཡང་རང་གི་རིག་པ་མལ་ན་ཉལ་བ་ལས་གུད་དུ་སོང་བ་མེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྒྱ་ཆད་དང་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་རང་སྣང་བདེན་མེད་དུ་རང་ཤར་བ་ནི། ཁྱུང་ཆེན་ལས། ཡེ་ནས་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་མེད་པའི་སེམས། །འཁོར་དང་ངན་སོང་སུ་ལ་གྲུབ་སྣང་བ། །མི་བདེན་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་བཞིན། །རྫུན་སྣང་བདེན་པའི་ནུས་པ་འདི་ལ་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་བྱེད་ལས། སངས་རྒྱས་མེད་པས་སངས་རྒྱས་མིང་ཡང་མེད། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་བཏགས་པའི་ཆོས་ལས་འདས། །ཞེས་སོ།

[43] This is the first section of The Precious Treasury of the Basic Space of Phenomena, demonstrating that samsara and nirvana by nature do not stray from basic space.(rb)

[44] 
Buddhist Philosophical Text Analysis

Complete Translation
"From the Precious Treasury of the Dharmadhatu, this is the first chapter: showing how samsara and nirvana do not stir from the basic space."
Verse-by-Verse Analysis

༼ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས།༽

**Word-by-word translation:**
* ཆོས་དབྱིངས་ (chos dbyings) - dharmadhatu, ultimate sphere of reality * རིན་པོ་ཆེའི་ (rin po che'i) - precious, jewel-like * མཛོད་ (mdzod) - treasury, collection * ལས (las) - from
**Expanded translation:** "From the Precious Treasury of the Dharmadhatu..."

**Philosophical context:** This identifies the text as an excerpt from the "Chos dbyings rin po che'i mdzod" (Precious Treasury of the Dharmadhatu), one of the Seven Treasuries (མཛོད་བདུན། mdzod bdun) attributed to Longchenpa (1308-1364), the great Nyingma master and systematizer of Dzogchen teachings.

༼འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།༽

**Word-by-word translation:**
* འཁོར་འདས་ ('khor 'das) - samsara and nirvana * དབྱིངས་ (dbyings) - basic space, expanse * ལས (las) - from * མ་གཡོས་པར་ (ma g.yos par) - not stirring, not moving * བསྟན་པའི་ (bstan pa'i) - showing, teaching * ལེའུ་ (le'u) - chapter * སྟེ་ (ste) - is, being * དང་པོའོ (dang po'o) - the first
**Expanded translation:** "This is the first chapter: showing how samsara and nirvana do not stir from the basic space."

**Philosophical context:** This chapter title introduces a fundamental paradox in Dzogchen philosophy. While appearances seem to arise and change, from the ultimate perspective, nothing ever actually moves or stirs from the primordial ground. This non-stirring (ma g.yos pa) is a crucial concept indicating that all apparent movement or change is simply the display of the unchanging ground itself.

Key Terms Explained
1. **ཆོས་དབྱིངས་** (chos dbyings) - "Dharmadhatu" literally means "the sphere/expanse of phenomena" or "the basic space of phenomena." In Dzogchen and Mahamudra traditions, it refers to the ultimate nature of reality, the all-encompassing space that is the source and nature of all phenomena. 2. **མཛོད་** (mdzod) - "Treasury" refers to a comprehensive collection of teachings. In this case, it is one of Longchenpa's Seven Treasuries, which are major works systematizing the Dzogchen teachings. 3. **འཁོར་འདས་** ('khor 'das) - "Samsara and nirvana" represent the totality of conditioned existence (cyclic existence) and unconditioned freedom (enlightenment). 4. **མ་གཡོས་པ་** (ma g.yos pa) - "Not stirring" or "not moving" is critical to understanding the Dzogchen view. It points to the fact that while appearances seem to arise, change, and cease, from the perspective of the absolute, nothing actually ever moves from the primordial state. This concept of non-movement is paradoxical yet central to Dzogchen understanding.
Tradition Placement
This text is clearly identified as part of the **Dzogchen** (རྫོགས་ཆེན་, Great Perfection) tradition within Tibetan Buddhism, specifically from the **རྙིང་མ་** (Nyingma) school. It is from the **Chos dbyings rin po che'i mdzod** (Precious Treasury of the Dharmadhatu), one of the most important Dzogchen texts composed by **ཀློང་ཆེན་པ་** (Longchenpa, 1308-1364). The text represents the mature philosophical expression of Dzogchen thought as systematized by Longchenpa in the 14th century. The concept of "not stirring" (ma g.yos pa) is part of the advanced view of Dzogchen that transcends apparent contradictions through understanding the paradoxical nature of reality. What's particularly interesting here is that this title differs from your previous submission by just one syllable - the negation marker "མ་" (ma) - which completely transforms the meaning from "stirring from the basic space" to "not stirring from the basic space." This reflects the paradoxical nature of Dzogchen teachings, which often explore seemingly contradictory truths from different perspectives.
Contemporary Relevance
This paradoxical teaching offers several insights relevant to contemporary understanding: 1. **Unity of Appearance and Emptiness**: The teaching that phenomena appear yet do not actually stir from their ground resonates with contemporary interest in understanding the relationship between form and emptiness, appearance and reality. 2. **Beyond Conceptual Thinking**: This paradoxical view challenges conceptual thinking and points to a mode of understanding that transcends logical oppositions, relevant to contemporary explorations of non-conceptual awareness. 3. **Non-Duality in Action**: The idea that movement is simultaneously occurring and not occurring offers a perspective on how to engage in the world while recognizing its ultimate nature—a challenge for contemporary practitioners seeking to integrate spiritual insight with active living. 4. **Time and Timelessness**: This teaching implies a perspective where change happens within changelessness, relevant to contemporary explorations of the nature of time and consciousness. 5. **Quantum Parallels**: Some find parallels between Dzogchen paradoxes and quantum physics concepts, where particles can be understood as both waves and particles simultaneously. The "not stirring" perspective has interesting resonance with quantum non-locality and wave-particle duality. By understanding both this chapter title and the previous one (which stated the opposite), we gain insight into the sophisticated philosophical approach of Dzogchen, which employs apparent contradictions to point to a truth beyond conceptual understanding. This dual perspective continues to offer profound insights for contemporary practitioners seeking to reconcile the dynamic appearance of phenomena with their unchanging essence. (Claude Sonnet 3.7)

[285] Buddhist Philosophical Text Analysis

[286] Complete Translation

[287] Complete Translation

[288] Verse-by-Verse Analysis

[289] Verse-by-Verse Analysis

[290] ༼ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས།༽

[291] ༼ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས།༽

[292] ༼ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས།༽

[293] **Word-by-word translation:**

[294] **Expanded translation:** "From the Precious Treasury of the Dharmadhatu..."

[295] **Philosophical context:** This identifies the text as an excerpt from the "Chos dbyings rin po che'i mdzod" (Precious Treasury of the Dharmadhatu), one of the Seven Treasuries (མཛོད་བདུན། mdzod bdun) attributed to Longchenpa (1308-1364), the great Nyingma master and systematizer of Dzogchen teachings.

[296] ༼འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།༽

[297] ༼འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།༽

[298] ༼འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།༽

[299] **Word-by-word translation:**

[300] **Expanded translation:** "This is the first chapter: showing how samsara and nirvana do not stir from the basic space."

[301] **Philosophical context:** This chapter title introduces a fundamental paradox in Dzogchen philosophy. While appearances seem to arise and change, from the ultimate perspective, nothing ever actually moves or stirs from the primordial ground. This non-stirring (ma g.yos pa) is a crucial concept indicating that all apparent movement or change is simply the display of the unchanging ground itself.

[302] Key Terms Explained

[303] Key Terms Explained

[304] Tradition Placement

[305] Tradition Placement

[306] Contemporary Relevance

[307] Contemporary Relevance

[45] །ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས། འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པ་སྟེ། ལེའུ་དང་པོའི་འགྲེལ་པའོ།། ༈

[309] Detailed Translation of Tibetan Dzogchen Text

[310] Translation

[311] Translation

[312] Translation

[313] Translation

[314] Translation

[315] Translation

[316] Word-by-Word Analysis

[317] Word-by-Word Analysis

[318] Word-by-Word Analysis

[319] Word-by-Word Analysis

[320] Word-by-Word Analysis

[321] Word-by-Word Analysis

[322] Context and Philosophical Meaning

[323] Context and Philosophical Meaning

[324] Context and Philosophical Meaning

[325] Context and Philosophical Meaning

[326] Context and Philosophical Meaning

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

@@ Line 1: / Line 1: @@
-{{CyzRoot|།ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བཞི་གཞི།<br>།ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས།<br>།ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ།<br>།སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌།<br>།དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-1}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-1}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-1}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-1}}<br><br></ref>
+{{#vardefine:CyzRootChptNum|1}}<nowiki></nowiki>
+{{CyzRoot|།།ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི།<br>།ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས།<br>།ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ།<br>།སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌།<br>།དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-1}}
+{{CyzRoot|།སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌།<br>།རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌།<br>།ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད།<br>།ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ།<br>།ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར།<br>།ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-2}}
+{{CyzRoot|།ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན།<br>།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་ཁོར་ལོར་ཤར།<br>།མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན།<br>།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར།<br>།དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌།<br>།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-3}}
-{{CyzRoot|།སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌།<br>།རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌།<br>།ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད།<br>།ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ།<br>།ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར།<br>།ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-2}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-2}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-2}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-2}}<br><br></ref>
+{{CyzRoot|།འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌།<br>།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད།<br>།སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌།<br>།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ།<br>།རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ།<br>།རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-4}}
-{{CyzRoot|།ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན།<br>།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་ངོ་བོར་ཤར།<br>།མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན།<br>།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར།<br>།དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌།<br>།དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-3}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-3}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-3}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-3}}<br><br></ref>
+{{CyzRoot|།ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར།<br>།ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས།<br>།ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས།<br>།ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌།<br>།བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-5}}
-{{CyzRoot|།འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌།<br>།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད།<br>།སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌།<br>།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ།<br>།རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ།<br>།རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-4}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-4}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-4}}<br><br></ref></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-4}}<br><br></ref>
+{{CyzRoot|།རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི།<br>།གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ།<br>།བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-6}}
-{{CyzRoot|།ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར།<br>།ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས།<br>།ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས།<br>།ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌།<br>།བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-5}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-5}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-5}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-5}}</ref>
+{{CyzRoot|།སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས།<br>།སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན།<br>།བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-7}}
-{{CyzRoot|།རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི།<br>།གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ།<br>།བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།</span>}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-6}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-6}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-6}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-6}}<br><br></ref>
+{{CyzRoot|།གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ།<br>།རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།<br>།དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས།<br>།སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།<br>།ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-8}}
-{{CyzRoot|།སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས།<br>།སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན།<br>།བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-7}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-7}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-7}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-7}}<br><br></ref>
+{{CyzRoot|།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌།<br>།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌།<br>།མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར།<br>།བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད།<br>།ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-9}}
-{{CyzRoot|།གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ།<br>།རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།<br>།དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས།<br>།སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌།<br>།ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-8}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-8}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-8}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-8}}<br><br></ref>
+{{CyzRoot|།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར།<br>།འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌།<br>།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད།<br>།སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།<br>།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད།<br>།སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།<br>།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་ཤི་མེད།<br>།བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།<br>།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-10}}
-{{CyzRoot|།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌།<br>།ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌།<br>།མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར།<br>།བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད།<br>།ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-9}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-9}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-9}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-9}}<br><br></ref>
+{{CyzRoot|།མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས།<br>།རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ།<br>།འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-11}}
-{{CyzRoot|།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར།<br>།འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌།<br>།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད།<br>།སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།<br>།ཀུན་བཟང་ཀློང་སྣང་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད།<br>།སྐྱེ་ཤིང་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།<br>།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་ཤི་མེད།<br>།བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌།<br>།ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།</span>}}<ref>{{#lst:CyzRbRoot|Chp1-10}}<br><br>{{#lst:CyzEpkRoot|Chp1-10}}<br><br>{{#lst:CyzShtrRoot|Chp1-10}}<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-10}}<br><br></ref>
+{{CyzRoot|།ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི།<br>།མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས།<br>།སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས།<br>།སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ།<br>།ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར།<br>།འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-12}}
-{{CyzRoot|།མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས།<br>།རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ།<br>།འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།</span><ref>By fixating what is non-existent as existing,<br>
+{{CyzRoot|།འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད།<br>།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ།<br>།མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།<br>།འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌།<br>།གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད།<br>།མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ།<br>།འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-13}}
-Arises the state that is designated as confusion.<br>
-Its nature is like a dream that is without support.<br>
-That someone should be attached to Sa.msaara and nirvaa.na<br>As independent realities is something very strange!(epk)<br><br>Labeling takes place in confusion, for what is nonexistent is taken to exist.<br>
-Given that the nature of things is similar to that of dream images, which have no basis,<br>
-how exceedingly strange it is to fixate on samsara and nirvana as though they existed in their own right!(rb)<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-11}}<br><br></ref>
-{{CyzRoot|།ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི།<br>།མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས།<br>།སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས།<br>།སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ།<br>།ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར།<br>།འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།</span><ref>Samantabhadra is everything;<br>He is the great self-existence. He was not and is not confused, and never will be so.<br>Sa.msaara is only a name, for what in reality<br>
+{{CyzRoot|།མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས།<br>།རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌།<br>།ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌།<br>།གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌།<br>།དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ།<br>།ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-14}}
-Goes beyond the extremes of existence or non-existence.<br>
-Whoever was not confused about things at an earlier time,<br>
-Will now be unstained by confusion and will not become confused.<br>The intention of this is that the three worlds are alpha-pure.(epk)<br><br>Everything is wholly positive, a supreme state of spontaneous presence.<br>
-Since there never has been confusion, is no confusion, and never will be confusion,<br>
-conditioned existence is merely a label.<br>
-It is beyond the extremes of existence and nonexistence.<br>Since no one has ever been confused at all in the past,<br>
-no one is confused at present and no one will be confused later on.<br>
-This is the enlightened intent of the original purity of the three
-planes of conditioned existence. [14b](rb)<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-12}}<br><br></ref>
-{{CyzRoot|།འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད།<br>།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ།<br>།མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།<br>།འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌།<br>།གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད།<br>།མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ།<br>།འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།</span><ref>With no confusion or any dharmas of non-confusion,<br>There is natural, self-existing, eternal great insight.<br>It never was or is or will be liberated.<br>
+{{CyzRoot|།ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས།<br>།འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།།}} {{CyzRootTranslations|Chp1-15}}
-Nirvaa.na is only a name. No one is liberated;<br>
-Nor will they be, already unbound for eternity;<br>Completely pure like the sky, unlimited and impartial.<br>The intention of this is the total freedom of alpha-purity.(epk)<br><br>Since there is no confusion, nothing exists as some unconfused state.<br>
-Supreme, naturally occurring awareness is timelessly and spontaneously present.<br>
-Since there never has been freedom, is no freedom, and never will be freedom,<br>
-nirvana is just a label and there is no one who has ever known freedom.<br>
-There never will be freedom, for there never has been bondage.<br>Complete purity, like space, is free of being restricted or localized.<br>
-This is the enlightened intent of the original purity of total freedom.(rb)<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-13}}<br><br>
-</ref>
-{{CyzRoot|།མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས།<br>།རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌།<br>།ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌།<br>།གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌།<br>།དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ།<br>།ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།</span><ref>In brief, from the vast and self-existing womb of space,<br>Whatever rises is the skillful play of energy<br>
+{{CyzChaptersNav|{{#var:CyzRootChptNum}}}}
-That is sa.msaara and nirvaa.na equally.<br>
-Nevertheless, from the moment of their mere arising,<br>Sa.msaara as well as nirvaa.na never existed at all.<br>
-As from the power of sleep whatever dreams arise<br>Have no reality, but are just one's own insight,<br>Which naturally exists on the level of mahaasukha,<br>These are great vastness, self-existing equanimity,<br>The total all-encompassing equality.(epk)<br><br>In brief, within the ultimate womb of basic space, spacious and spontaneously present,<br>
-whatever arises as the dynamic energy of its display- as samsara or nirvana-<br>
-in the very moment of simply arising has never known existence as samsara or nirvana.<br>Whatever arises in a dream due to the dynamic energy of sleep does not actually exist.<br>
-There is only self-knowing awareness, the blissful place of rest,<br>extending infinitely as the supremely spacious state of
-spontaneous equalness.(rb)<br><br></ref><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-14}}<br><br></ref>
-{{CyzRoot|།ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས།<br>།འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།།</span><ref>{{#lst:CyzComm|Chp1-15}}<br><br></ref>
+{{CyzCategory}}
-{{ChosYingDzodCategory}}
+{{#set:
+  CyzChp1-1=།།ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི། །ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས། །ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ། །སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།
+ |CyzChp1-2=།སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌། །རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌། །ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད། །ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ། །ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར། །ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
+ |CyzChp1-3=།ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་འཁོར་ལོར་ཤར། །མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར། །དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།
+ |CyzChp1-4=།འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད། །སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ། །རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། །རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།
+ |CyzChp1-5=།ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར། །ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས། །ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌། །བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།
+ |CyzChp1-6=།རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི། །གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།
+ |CyzChp1-7=།སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས། །སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན། །བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།
+ |CyzChp1-8=།གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ། །རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།
+ |CyzChp1-9=།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌། །མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར། །བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད། །ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
+ |CyzChp1-10=།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར། །འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད། །སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད། །སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་ཤི་མེད། །བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།
+ |CyzChp1-11=།མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས། །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ། །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།
+ |CyzChp1-12=།ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི། །མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས། །སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ། །ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར། །འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
+ |CyzChp1-13=།འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད། །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ། །མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ། །འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌། །གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད། །མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ། །འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
+ |CyzChp1-14=།མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌། །ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌། །གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌། །དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ། །ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།
+ |CyzChp1-15=།ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས། །འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།།
+}}
+{{#set:
+  CyzRootChp1=།།ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི། །ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས། །ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ། །སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།
+ |CyzRootChp1=།སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌། །རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌། །ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད། །ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ། །ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར། །ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
+ |CyzRootChp1=།ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་འཁོར་ལོར་ཤར། །མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར། །དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།
+ |CyzRootChp1=།འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད། །སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ། །རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། །རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།
+ |CyzRootChp1=།ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར། །ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས། །ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌། །བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།
+ |CyzRootChp1=།རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི། །གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།
+ |CyzRootChp1=།སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས། །སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན། །བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།
+ |CyzRootChp1=།གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ། །རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།
+ |CyzRootChp1=།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌། །མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར། །བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད། །ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
+ |CyzRootChp1=།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར། །འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད། །སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད། །སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་ཤི་མེད། །བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།
+ |CyzRootChp1=།མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས། །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ། །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།
+ |CyzRootChp1=།ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི། །མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས། །སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ། །ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར། །འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
+ |CyzRootChp1=།འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད། །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ། །མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ། །འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌། །གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད། །མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ། །འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
+ |CyzRootChp1=།མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌། །ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌། །གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌། །དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ། །ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།
+ |CyzRootChp1=།ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས། །འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།།
+}}
+{{#set:
+  CyzRootTxt=01 །།ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི། །ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས། །ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ། །སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།
+ |CyzRootTxt=02 །སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌། །རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌། །ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད། །ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ། །ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར། །ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
+ |CyzRootTxt=03 །ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་འཁོར་ལོར་ཤར། །མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར། །དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།
+ |CyzRootTxt=04 །འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད། །སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ། །རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། །རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།
+ |CyzRootTxt=05 །ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར། །ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས། །ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌། །བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།
+ |CyzRootTxt=06 །རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི། །གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།
+ |CyzRootTxt=07 །སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས། །སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན། །བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།
+ |CyzRootTxt=08 །གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ། །རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།
+ |CyzRootTxt=09 །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌། །མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར། །བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད། །ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
+ |CyzRootTxt=10 །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར། །འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད། །སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད། །སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་ཤི་མེད། །བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།
+ |CyzRootTxt=11 །མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས། །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ། །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།
+ |CyzRootTxt=12 །ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི། །མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས། །སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ། །ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར། །འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
+ |CyzRootTxt=13 །འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད། །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ། །མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ། །འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌། །གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད། །མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ། །འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
+ |CyzRootTxt=14 །མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌། །ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌། །གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌། །དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ། །ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།
+ |CyzRootTxt=15 །ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས། །འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།།
+}}
+{{#set:
+  CyzRootText=01-01 །།ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི། །ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པས། །ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ། །སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།
+ |CyzRootText=01-02 །སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌། །རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌། །ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད། །ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ། །ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་སྣང་བའི་ཕྱིར། །ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
+ |CyzRootText=01-03 །ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་འཁོར་ལོར་ཤར། །མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར། །དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།
+ |CyzRootText=01-04 །འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད། །སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ། །རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། །རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།
+ |CyzRootText=01-05 །ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར། །ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས། །ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌། །བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།
+ |CyzRootText=01-06 །རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི། །གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།
+ |CyzRootText=01-07 །སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས། །སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན། །བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།
+ |CyzRootText=01-08 །གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ། །རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།
+ |CyzRootText=01-09 །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌། །མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར། །བྱས་ཤིང་སྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད། །ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།
+ |CyzRootText=01-10 །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར། །འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད། །སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད། །སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་ཤི་མེད། །བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།
+ |CyzRootText=01-11 །མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་པར་བརྟགས། །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ། །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།
+ |CyzRootText=01-12 །ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ནི། །མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས། །སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ། །ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར། །འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
+ |CyzRootText=01-13 །འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་སུ་མེད། །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ། །མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ལ། །འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌། །གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད། །མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ། །འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།
+ |CyzRootText=01-14 །མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌། །ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌། །གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌། །དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ། །ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།
+ |CyzRootText=01-15 །ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས། །འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་གཡོས་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།།
+}}

Chapter 1

Latest revision as of 08:14, 15 March 2025

Navigation menu

Search