Chos dbyings rin po che'i mdzod/Chapter 1/Commentary

།ད་ནི་འཇུག་ཡུལ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ལུས་དངོས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་ལེའུ་བཅུ་གསུམ་གྱིས་གསང་བ་རྒྱལ་པོའི་གནས་བསྟན་པ་ལས། དང་པོ་འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཁའ་མཉམ་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ངང་ལས་འཕོ་འགྱུར་མེད་པར་བསྟན་པ་ལས། རིག་པ་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོའི་ངང་ལས་འཁོར་འདས་སུ་རང་ཤར་ཡང་དབྱིངས་ལྷུན་གྲུབ་ལས་མ་གཡོས་པར་བསྟན་པ་ནི།

ལྷུན་གྲུབ་ཀློང་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི། །ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་མ་འགགས་པ། །ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་སྟེ། །སྐུ་གསུམ་ཀློང་ནས་འཁོར་འདས་རང་ཤར་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བའི་ཞིང༌།

།འདི་ལྟར་རིག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། རང་བཞིན་གསལ་བ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། ཐུགས་རྗེའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང་གསུམ་ནི་ཡེ་ནས་མ་བཙལ་བར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་ནུབ་པ་མེད་པའི་གཏེར་ཆེན་པོ། འོད་གསལ་གཞི་གནས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཏེ། དེའི་ངང་ལས་དག་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་སྣང༌། མ་དག་པ་སེམས་ཅན་གྱི་རང་སྣང་ཅིར་ཡང་ཤར་དུས་ཉིད་ནས། དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རོལ་པ་ཙམ་ལས་གཞན་དུ་ཤར་བ་མེད་དེ། རྨི་ལམ་བཟང་ངན་ཅི་རྨིས་པ་གཉིས་ཀྱི་ངང་ལས་གཡོས་པ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། {{{2}}} སྟོང་པའི་ངང་ལས་རིག་པའི་ཉི་ཤར་བས། །ནུབ་པ་མེད་པའི་གཏེར་ཆེན་དཀྱིལ་འཁོར་ནས། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྐུ་ལྔ་ཤར་གྱིས་བྱུང༌། །རྟོག་པ་མེད་པའི་ངང་དུ་གཉིས་མེད་རོལ། །ཡང་དག་ས་ལ་མ་བཀོད་ཕུང་པོ་ལྔ། །སྣང་བའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཅིར་ཡང་སྟོན་པར་མཛད། །ཅེས་པ་དང༌། {{{2}}} སྐུ་གསུམ་ཀུན་བྱེད་ང་རུ་བསྡུས་པ་དེ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན། །རང་བཞིན་ངོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་མ་བཅོས་གསུམ། །སྐུ་གསུམ་ང་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བསྟན། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་སུ་སྣང་བ་དབྱིངས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དུ་བསྟན་པ་ནི།

སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ནམ་མཁའི་ངང༌། རོལ་པ་ངེས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཀློང༌། །ཐམས་ཅད་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ལས་ལོགས་ན་མེད། །ཕྱི་ནང་འདུ་འཕྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ། །ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་ཅིར་ཡང་འཆར་བའི་ཕྱིར། །ངོ་མཚར་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས།

།སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ངང་ན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་སྣོད་བཅུད་གནས་པ་ལྟ་བུའི་རོལ་པ་འདི་ནི། །སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངང་ནས་འགག་པ་མེད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དུ་ཡེ་ནས་ཤར་བས། ཡ་མཚན་རྨད་ཀྱི་ཆོས་སུ་བསྟན་པ་ནི། {{{2}}} ཀུན་གྱིས་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་རིག་པ་ནི། །ཕྲ་ཞིང་ཤེས་དཀའ་ཀུན་གྱིས་མཐོང་བ་མེད། །འཛིན་མེད་ཀུན་ལ་སྙོམས་པ་རང་བྱུང་བདེ་བའི་ཀློང༌། །འགག་མེད་ངང་དུ་འཁོར་འདས་རོལ་པར་ཤར། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} ཆོས་ཀུན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཡིན་དེ་དཔེ་ནི། །ཀུན་དཔེ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དོན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ནམ་མཁའ་རླུང་ཆུ་ས་མེ་རྣམ་པ་ལྔ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་རྨད་བྱུང་མངོན་སངས་རྒྱས། །སྲིད་གསུམ་ལམ་ལྔ་འགྲོ་དྲུག་སྣང་བ་ཡང༌། །རྣམ་སྨིན་ལས་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་མངོན་སངས་རྒྱས། །ཁམས་གསུམ་ཡེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སྐུ་གསུང་ཐུགས། །དེ་བས་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་ཀུན། །ནམ་མཁའི་ངང་ན་མི་གནས་མེད་པ་བཞིན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཀློང་ཆེན་ཡུལ་ཆེ་བས། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་སྣོད་བཅུད་ཀུན་ཀྱང་མེད། །ཞེས་སོ།

ཕྱི་ནང་སྐྱེ་འགྲོ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་སྐུ་ཡི་འཁོར་ལོར་ཤར། །མ་ལུས་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཀུན། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་གསུང་གི་འཁོར་ལོར་ཤར། །དྲན་རིག་འགྱུ་འཕྲོ་མི་རྟོག་བསམ་ཡས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཤར།

།རིག་པའི་ངང་འདི་ན་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་འཁོར་འདས་སུ་སྣང་ངོ་ཅོག་རང་སྣང་རང་ཤར་རྨི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དམ། ཆུ་ཟླའི་རང་བཞིན་ཙམ་དུ་གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་ནི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའི་དཀྱིལ་འཁོར་རམ་རོལ་པ། སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་ནི་གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར། དྲན་རིག་དང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོའི་རོལ་པ་ཙམ་དུ་རང་ཤར་བ་སྟེ། དབང་པོ་དྲུག་ཡུལ་དང་བཅས་པ་བདག་དུ་འཛིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་སུ་སྣང་བའང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་གི་ངང་ལས་མ་གཡོས་པ་ནི། {{{2}}} ཐམས་ཅད་འབྱུང་ཞིང་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་སེམས། །ཐམས་ཅད་གནས་པ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་ཐུགས། །ཐམས་ཅད་སྣང་བ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་སྐུ། །ཐམས་ཅད་གྲགས་པ་འཁྲུལ་སྣང་ང་ཡི་གསུང༌། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}}

ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་སྐུ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་སྣང་ཞིང་གནས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལ་བཀོད། །སྙིང་པོའི་དོན་ལ་བླང་དོར་མེད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡང་ཀུན་བྱེད་ང་ཡིས་བཀོད་པ་ཡིན། །ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་ཤིང་གནས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སྐྱེ་མེད་དབྱིངས་ལ་ཚིག་གིས་གསུང་དུ་བཀོད། །སྙིང་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་གསུང་ལ་འདུས། །དེ་ཡང་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོས་བཀོད་པ་ཡིན། །ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །སྙིང་པོ་རིག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཀོད་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་དྲན་རིག་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །མ་སྐྱེས་ཀུན་བྱེད་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་རིག །ཀུན་བྱེད་ང་ཡི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཉིད་ནི། །མ་བཅོས་རྣལ་དུ་གཞག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ། །མ་བཀོད་དུས་གཅིག་རྫོགས་པའི་དོན་རྟོགས་ནས། །ལྷུན་གྲུབ་སྙིང་པོའི་དོན་ལ་འཇུག་པར་བྱེད།

།ཅེས་སོ། །ད་ནི་དབྱིངས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གཅིག་ཏུ་དོན་བསྡུ་བ་རྟོགས་ཚུལ་དང་བཅས་པ་ནི།

འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྐྱེ་གནས་བཞི་པོ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་གཡོས་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད། །སྣང་སྲིད་ཡུལ་དྲུག་གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཡང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ན་མེད་སྣང་སྒྱུ་མའི་ཚུལ། །རྟེན་མེད་སང་སེང་ཡེ་སྟོང་ཡངས་པ་ཆེ། །རང་གསལ་ཇི་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱན་དུ་ཤར།

།འདི་ལྟར་འགྲོ་བ་དྲུག་ཁམས་གསུམ་སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་ངང་ན། མེད་པ་གསལ་སྣང་གི་ཆོ་འཕྲུལ་ཙམ་དུ་རང་ངོར་སྣང་བ་ནི། སྒྱུ་མའི་གྲོང་དང་སྣང་བ་ཆེན་པོ་སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་སྣང་བ། །སྒྱུ་མ་མཁན་རབ་ཏུ་བཟང་པོའི་སྤྲུལ་པ་དང་འདྲ་སྟེ། སྣང་དུས་ཉིད་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བ་སྟོང་པའི་རང་གཟུགས་ཙམ་དུ་རང་ཤར་ལ། ཚོགས་དྲུག་ཡུལ་གྱི་སྣང་བ་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མའི་རོལ་པར་རིག་པའི་ངང་འདིར་རང་ཤར་བ་ནི། {{{2}}} མཐོང་བ་མ་འགགས་ང་ཡི་གཟུགས་ལྟར་སྣང༌། །ཐོས་པ་མ་འགགས་ང་ཡི་སྒྲ་ལྟར་གྲག །སྣོམ་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་དྲི་ལྟར་ཚོར། །མྱོང་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་རོ་ལྟར་བདའ། །ཚོར་བྱེད་མ་འགགས་ང་ཡི་ཡིད་ལྟར་མགྱོགས། །གསང་བའི་ཉོན་མོངས་ང་ཡི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ང་ཡི་དུར་ས་ཡིན། །ཀུན་བྱེད་ང་ནི་སྣང་བ་རང་གསལ་ཆེ། །སྣང་བ་མེད་པའི་ཐོག་མའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །དཔྱོད་བྱེད་མགྱོགས་པའི་ཡིད་དྲུག་མ་འགགས་པས། །དྲན་བྱེད་མ་འགགས་ཚོགས་དྲུག་ལྷུག་པར་ཤར། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} རྨི་ལམ་ཇི་བཞིན་སྒྱུ་མ་བཞིན། །དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་བཞིན་དུ། །དེ་བཞིན་སྐྱེ་དང་དེ་བཞིན་གནས། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འཇིག་པ་གསུངས། །ཞེས་སོ། །ད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་སུ་འདུས་པས། ཕྱི་ནང་སྣང་བཏགས་ཀྱི་རང་སྣང་རང་ཤར་དུ་ཉིད་ནས། བྱར་མེད་མཉམ་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་བ་ནི།

ཇི་ལྟར་སྣང་གྲགས་དབྱིངས་ཀྱི་ངང་ཆེན་འདིར། །ལྷུན་མཉམ་མི་གཡོ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཡེ་བབས་རང་སྟོང་འཕོ་དང་འགྱུར་མེད་པས། །ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ངང༌། །བྱ་དང་རྩོལ་མེད་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ།

།གང་སྣང་བའི་དུས་ནས་རིག་པའི་ངང་ལས་གཞན་མེད་དེ། །རྨི་ལམ་ཅི་སྣང་བའི་དུས་ནས་གཉིད་ཀྱི་ངང་ལས་གཞན་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རིག་པ་ནི་བདེ་སྟོང་འཕོ་འགྱུར་མེད་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། དེའི་ངང་ལས་སྣང་བའང་མེད་སྣང་སྟོང་པའི་རོལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་མཚན་དུ་གྲུབ་པ་འགའ་ཡང་མེད་པས་སྤང་བླང་དང་རེ་དོགས་མི་དགོས་པའི་གནད་དུ་ཡེ་ནས་ཤར་ཟིན་ཏེ། ད་བསྐྱར་ནས་འབད་རྩོལ་དང་རེ་དོགས་མ་བྱེད་པར་རང་ཡལ་མཉམ་པའི་ངང་དེར་གདལ་བ་ཆེན་པོ་མ་བཅོས་རྣལ་གཞག་གཅིག་ཏུ་གདམས་པ་ནི། {{{2}}} ཁྱབ་གདལ་འུབ་ཆུབ་སྙིང་པོའི་དོན་གྱི་མཆོག །ཆ་སྙོམས་ཡུལ་འཇུག་རང་བྱུང་ངང་དུ་ཐིམ། །མཐའ་ཡས་དོན་སྤྱོད་རང་རིག་བདེ་ཆེན་ས། །ངོ་བོ་སྣང་བ་སྐུ་ཡི་ཀློང་དུ་ཐིམ། །རང་བཞིན་ཀུན་ཁྱབ་དབྱིངས་ལ་སྣང་མཐའ་ཡས། །ཟག་མེད་རང་བྱུང་སྤྲོས་པའི་མཐའ་དང་བྲལ། །དབྱིངས་རིག་གསལ་བ་རང་བཞིན་ཁྱབ་གདལ་ལོ། །བྱ་དང་བྱེད་པའི་ཆོས་མིན་ཡུལ་ལས་འདས། །ལྷུན་གྲུབ་རང་སྣང་མཐར་ཐུག་ཀུན་ལ་རོལ། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} ཀྱེ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །མ་བཅོས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་ལུང་བསྟན་པ། །མ་བཅོས་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀུན་རྩ་བ་ལ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བས་གཏན་ལ་འབེབས་པར་བྱེད། །སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གཅིག་གི་དོན་རྟོགས་ན། །ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་ཀུན་བྱེད་ཉིད་དུ་འདུས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་བླང་དོར་མེད་པའི་ཆོས་སྐུ་བྱ་རྩོལ་ལས་འདས་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང༌། རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ། དེའི་རང་བཞིན་རང་གསལ་དག་པ་ནི་ལོངས་སྐུ་བཅོས་བསླད་མེད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།

རང་གསལ་མི་གཡོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ནི། །གང་སྣང་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་མེད་ལྷུན་མཉམ་གདལ་བའོ།

།རིག་པའི་ངོ་རང་གསལ་དུ་གནས་པ་ནི་ལོངས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རང་ཤར་བས། མ་བཅོས་མཉམ་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། །སྟོང་གསལ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིག་པའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་ཡེ་ནས་ཤར་ཏེ།

སྣ་ཚོགས་མ་འདྲེས་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་ལས། །སྤྲུལ་པ་རང་བྱུང་ཡ་མཚན་འཕྲུལ་གྱི་དོན། །བྱ་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལས་གཡོས་པ་མེད།

།མེ་ལོང་གཡའ་དག་པའི་ངོ་བོ་ལས་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པར་གསལ་ཡང༌། དེ་ལ་གོས་པ་མེད་པ་ལྟར། རིག་པའི་འཆར་ཚུལ་གང་ལྟར་ཤར་ཡང༌། ངོ་བོ་ལ་གོས་པ་མེད་པ་རྩལ་མ་འགགས་པར་འཆར་བ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ། སྐུ་གསུམ་རིག་པའི་ངང་ལ་རྫོགས་པ་ནི། {{{2}}} ཀུན་བྱེད་བྱང་ཆུབ་ང་ཡི་རང་བཞིན་ལས། །མ་བཙལ་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་སྐུ་གསུམ་སྟེ། །ང་ཡི་རང་བཞིན་མ་བཅོས་ཆོས་སྐུར་གྲུབ། །ང་ཡི་ངོ་བོ་མ་བཅོས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས། །ང་ཡི་ཐུགས་རྗེ་མངོན་བྱུང་སྤྲུལ་སྐུ་གསུམ། །བཙལ་ནས་གྲུབ་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་མིན། །སྐུ་གསུམ་ཀུན་བྱེད་ང་རུ་བསྡུས་པ་སྟེ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན། །རང་བཞིན་ངོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་མ་བཅོས་གསུམ། །སྐུ་གསུམ་ང་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བསྟན། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} ང་ལ་སྐུ་ལྔ་རང་སྣང་བས། །ཞིང་ཁམས་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས། །ཞེས་སོ། དེའང་དབྱིངས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རྫོགས་པར་བཤད་དུས། རྨོངས་ལ་ཐོས་བསམ་མ་དག་པ་ཁ་ཅིག་ད་ལྟ་སེམས་ཅན་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོད་ཅིང་རྫོགས་ན་དང་རེ་ལེགས་ཏེ། མི་སྲིད་དོ་ཞེས་རྔམས་པོ་ཆེར་སྨོད་པ་ནི། སྤྲིན་རུམ་གྱིས་བསྒྲིབས་དུས་ཉི་མ་མེད་པར་འཛིན་པ་དང་འདྲ་བས། རྨོངས་པ་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་རྩོད་པར་མི་བྱའོ། །འོན་ཀྱང་ཁྱེད་དངངས་པར་མི་འོས་ཏེ། ཁམས་ལ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུངས་པ་དེ་དག་མེད་ན་སངས་རྒྱས་དུས་ཕྱོགས་གང་ཞིག་ནས་གསར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། {{{2}}} འདུས་མ་བྱས་ཤིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཅེས་བཤད་པ་དང༌། {{{2}}} སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །འོན་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་མས་བསྒྲིབས། །དེ་བསལ་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུང་གིས་ཤེས་ལ། ད་ལྟ་གློ་བར་རྣམ་དག་ཏུ་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་མི་འདོད་པས། རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ལ་བློ་གྲོས་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་ཆོས་སུ་འདུན་པར་རིགས་སོ། །འདི་ལྟར་ཡངས་པ་ཅན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དག་ཆོས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་འདུན་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །ད་ནི་རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་བསྟན་པ་ནི།

།གཡང་ས་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་ལ། །རྩོལ་བ་མེད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ལྷུན་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱང༌། །ཚོགས་ཆེན་ཡེ་རྫོགས་ཡེ་ཤར་ཆེན་པོའི་ཀློང༌།

།ཡེ་གདོད་མ་ཉིད་ནས་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྱིས་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། ཉི་མ་དང་འོད་བཞིན་འཕོ་འགྱུར་མེད་པ་ནི། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་མི་ཟད་པ་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོའི་རང་བཞིན་དུ་རྫོགས་པ་ནི། {{{2}}}

རིག་པ་གཅིག་ལ་དོན་བརྗོད་པས། །སྐུ་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ངོ་བོར་སྣང༌། །སྐུ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཆོ་འཕྲུལ་འབྱུང༌། །སྣང་དང་མི་སྣང་ཆོས་མ་ཡིན། །རྟོགས་དང་མ་རྟོགས་མཐའ་ལས་གྲོལ། །སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་ངོ་བོ་གནས། །འབྱུང་བ་རྐྱེན་གྱིས་མ་གོས་བདག །སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་རོལ། །མཐའ་ཡས་ལམ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ། །སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་ནས། །སྐུ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་སྣང་བར་གསལ། །སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་རབ་འབྱམས་ནས། །གསུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་གྲགས་པར་སྟོན། །སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་འབྱམས་ནས། །ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་པ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་རྟོགས་པར་སངས། །སྐུ་དང་གསུང་དང་རྡོ་རྗེའི་ཐུགས། །སྣང་བ་མེད་ལས་ཐམས་ཅད་སྣང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་འོད། །སྣང་བ་རང་སྣང་ཉིད་དུ་ཡོད། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རང་རིག་པའོ།

།ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་རིག་པའི་ངང་དུ་རྫོགས་པས། །རིག་པ་ཀློང་དུ་གྱུར་པའི་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་ཞིང་དང་མཁྱེན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀྱང་རིག་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ལོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།

ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་ཞིང༌། །ཆོས་དབྱིངས་ངང་ལས་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པ་ཡང༌། །མཁྱེན་པ་མ་འགགས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཤར། །བྱས་ཤིང་བསྒྲུབ་མེད་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཉིད། །ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ངོ་མཚར་རྨད་ཀྱི་ཆོས།

།གང་གི་ཚེ་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་བྱང་ཆུབ་བརྙེས་པ་དེའི་ཚེ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རིག་པ་ཀློང་དུ་ཕེབས་པའི་རང་སྣང་ཙམ་ལས་གཞན་དུ་གྲུབ་པ་མེད་དེ། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་དེ་དག་རང་ལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ཚོགས་གཉིས་ནི་ཡེ་ནས་སྣང་བ་དང༌། སྟོང་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་རྫོགས་ཟིན་པ་ལ་ལྷུན་གྲུབ་ཅེས་བརྗོད་དེ། གློ་བུར་དུ་བསགས་པ་དེ་ནི་དྲི་མ་སེལ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱི་ཆ་ཙམ་ལ་རྒྱུ་ཚོགས་གཉིས་ཞེས་བཏགས་པ་ཙམ་སྟེ། ནོར་བུ་དྲི་མས་གོས་པ་ཁྲུས་རས་དང་འདག་ཆལ་གྱིས་ཕྱི་བ་ལ། ནོར་བུ་མཐོང་བའི་རྒྱུར་བརྗོད་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་སྐུ་གསུམ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བར་འདུས་ལ། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་འཆར་གིའམ་སྟོན་པར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། {{{2}}} རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀུན་གྱི་སྟོན་པར་གཅིག །ང་ཡི་རང་བཞིན་རྣམ་གསུམ་སྣང་བ་ལས། །སྟོན་པའི་གྲངས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བྱུང༌། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སུ་རང་སྣང་རང་ཤར་དུ་འདུས་པས། གང་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ལྟར་གྲུབ་པ་མེད་པས་སྒྱུ་མའི་ལྟད་མོ་ལྟར་བསྟན་པ་ནི།

ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དབྱིངས་རུམ་འདིར། །འཁོར་བ་ཀུན་བཟང་མྱ་ངན་འདས་པ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་འཁོར་འདས་ཡེ་ནས་མེད། །སྣང་བ་ཀུན་བཟང་སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྣང་སྟོང་ཡེ་ནས་མེད། །སྐྱེ་ཤི་ཀུན་བཟང་བདེ་སྡུག་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་སྐྱེ་ཤི་བདེ་སྡུག་མེད། །བདག་གཞན་ཀུན་བཟང་རྟག་ཆད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཀུན་བཟང་ཀློང་ན་བདག་གཞན་རྟག་ཆད་མེད།

།རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ངོ་བོ་ལ་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པས། འཁོར་འདས་དང༌། སྣང་སྟོང་དང༌། སྐྱེ་ཤི་དང༌། བདེ་སྡུག་དང༌། བདག་གཞན་གང་དུའང་སྣང་བ་དང་གྲུབ་པ་མེད། །དེའི་ངང་ངམ་རྩལ་ལམ་རོལ་པ་ཙམ་དུ་དེ་དག་སྣང་བ་མ་འགས་པར་རང་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། ཆུ་ཟླ་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར། འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་སྣང་བ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བ་གཞི་བྲལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་དགོངས་པ་ལས་མ་གཡོས་པ་སྟེ། {{{2}}} ང་ལས་མ་བྱུང་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ང་ནི་འབྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ནི་སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡིས་མི་སྟོན་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ང་ལས་རང་བཞིན་ཐ་དད་འབྱུང༌། །ང་ནི་རང་བཞིན་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ནི་ཐ་སྙད་ཆོས་དང་བྲལ། །ང་ནི་གཅིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ལ་འོད་ཆེན་རྣམ་ལྔ་རྫོགས། །ང་ཡི་རྒྱན་ཆེན་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡིས་དག་པའི་ཞིང་དུ་སྒྲོལ། །ང་ནི་སྒྲོལ་བྱེད་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ང་ཡི་སེམས་ལ་ཅིར་སྣང་རྫོགས། །ང་ནི་རྟོག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རྒྱ་ཆེན་ཀུན་ལ་རོལ། །ཀུན་བཟང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་མེད་གཅིག་གི་ཚུལ། །ཡབ་ཡུམ་གཉིས་མེད་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ། །འཛིན་མེད་བགྲོད་མེད་ཀུན་བཟང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཀུན་བཟང་ཞལ་ནི་ཕྱོགས་བཅུ་ཀུན་ཏུ་གཟིགས། །ཀུན་གཟིགས་ཀུན་བཟང་སྐུ་ལ་མདུན་རྒྱབ་མེད། །ཡུམ་གྱི་བྷ་ག་བདེ་ཀློང་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ། །གང་དུ་མི་གནས་ཚིག་གིས་མཚོན་དུ་མེད། །དོན་དམ་ངང་ལས་ཀུན་བཟང་ཆོ་འཕྲུལ་འབྱུང༌། །ཐམས་ཅད་ཡིད་བཞིན་འབྱུང་བའི་ཀུན་བཟང་གཏེར། །ཟག་མེད་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོའི་ཀློང༌། །དོན་དང་མཐུན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟགས་མཆོག་ལྡན། །མ་བྲིས་དཀྱིལ་འཁོར་འོད་གསལ་བདེ་བའི་ཀློང༌། །ཀུན་བཟང་དཀྱིལ་འཁོར་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ། །ཅེས་པ་དང༌། {{{2}}}

ཆོས་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཡུལ་ལ་སྣང༌། །རྣམ་དག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཡུལ་ལ་སྤྱོད། །ཡེ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་མཁའ་ལ་རོལ། །རིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དབྱིངས་ལ་འཇུག །རྟག་ཆད་མེད་པའི་ཡབ་ཡུམ་རྣམ་པར་དག །རང་སྣང་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་རྒྱ་མ་ཆད། །རྟོགས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས། །འབྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་བདག་ཏུ་སྣང༌། །ཤེས་རབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོས་རང་སྣང་སྟོན། །མཁའ་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་མི་གཡོ་ཞིང༌། །མཉམ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རྟོག་པ་མེད། །འདུས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ། །རིག་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དོན་ལ་འཇུག །ཤེས་རབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་སྣ་ཚོགས་སྡུད། །ཐབས་མཆོག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རིག་པར་སྣང༌། །གསལ་འཚེར་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་འཛིན་པ་མེད། །བཅོམ་ལྡན་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཅིག་ཅར་འཆར། །འཛིན་མེད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་རང་སར་འདུག །ཐིག་ལེ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ངོ་བོས་སྟོང༌། །ཆོས་འབྱུང་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་བྱེད་པ་མེད། །རྟོག་མེད་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་གཡེང་བ་མེད། །ཀུན་རྫོབ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ས་བོན་དངོས། །དོན་དམ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོས་ཆོ་འཕྲུལ་སྟོན། །རྒྱན་མཛེས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཡུལ་ལ་སྣང༌། །དབྱིངས་རིག་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཆོས་སྐུ་དངོས། །རང་བཞིན་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་འགག་པ་མེད། །ངོ་བོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཅིར་ཡང་སྣང༌། །སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཉོན་མོངས་འདུལ། །སྟོང་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཐ་སྙད་བྲལ། །གསལ་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ངོས་གཟུང་བྲལ། །ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀ་ཀུན་བཟང་རིག་པའི་ཀློང༌།

།ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ངང་ལས་འཁྲུལ་སྣང་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བའི་སྣང་བ་རང་སྣང་དུ་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་རང་ཤར་བར་བསྟན་པ་ནི།

མེད་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་བར་བཏགས། །རྟེན་མེད་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་ལ། །འཁོར་འདས་རང་མཚན་ཞེན་པ་མཚར་རེ་ཆེ།

།དེ་ཡང་སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོ་སྟོང་གསལ་ནམ་མཁའ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་མེད་ཀྱང༌། རང་ངོ་མ་ཤེས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མ་རིག་པ་གཉིས་དུས་མཚུངས་པས། གཟུང་འཛིན་འཁྲུལ་པའི་ཆར་སོང་ནས། འཁོར་བའི་འཁྲུལ་སྣང་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་ཏེ། རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་དང་སྣང་བ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལྟར། སྣང་སྲིད་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འདི་དག །མེད་པ་གསལ་སྣང་གི་ཆོས་ལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར། སྒྱུ་མའི་སྣང་བ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། མཚར་ཆེའོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། {{{2}}} འདི་ལྟར་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་རྣམས། །ཐག་པ་ལ་ནི་སྦྲུལ་མཐོང་བཞིན། །དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་བཟུང་བས། །ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་གཉིས་སུ་ཆགས། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} །ཨེ་མ་ཧོ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལས། །རང་གི་རྣམ་རྟོག་ལས་ཀྱིས་སྤྲུལ། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} སེམས་ཅན་ཐ་མ་འབྲིང་དང་མཆོག་གྱུར་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་མ་རིག་ལས་བྱུང་བདེ་བར་གཤེགས་པས་གསུངས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་འཁྲུལ་སྣང་འཁོར་བར་སྣང་དུས་ནས། །དོན་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་མ་མྱོང་བ་རྨི་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་ནི།

ཐམས་ཅད་ཀུན་བཟང་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཡིན། །མ་འཁྲུལ་མི་འཁྲུལ་འཁྲུལ་བར་མི་འགྱུར་བས། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས། །སུ་ཡང་གང་དུ་སྔར་ཡང་མ་འཁྲུལ་ལ། །ད་ལྟ་མི་འཁྲུལ་སླད་ཀྱིས་འཁྲུལ་མི་འགྱུར། །འདི་ནི་སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།

།གང་གི་ཚེ་སྐད་ཅིག་ཉིད་དུ་སོང་བ་ལས་རྨི་ལམ་ན་འགྲོ་བ་དང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་དུས་གཅིག་ལ་ཤར་བ་ཞིག་རྨིས་ན། རང་དུས་དེ་ཉིད་ན་སེམས་ལ་སྣང་སེམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་སེམས་ལ་ཞེན་ཡང༌། དོན་ལ་ཡོད་མ་མྱོང་སྟེ་རང་མལ་དུ་གཉིད་དུ་སོང་བ་ལས་མ་གཡོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་འཁྲུལ་སྣང་ཅི་སྣང་ཅི་ཤར་ཅི་འཛིན་ཡང་རང་དུས་འདི་ཉིད་ནས། རིག་པའི་ངང་ལས་མ་གཡོས་པས། གང་དུའང་མ་གྲུབ་ཅིང་སྣང་བ་ཙམ་དེ་ཡང༌། དང་པོ་ཡོད་མ་མྱོང་སྟེ་མེད་པ་གསལ་སྣང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མེད་པ་ལ་འཁྲུལ་མི་སྲིད་པས་དང་པོ་འཁྲུལ་མ་མྱོང༌། དང་པོ་ལ་མ་འཁྲུལ་ན་ད་ལྟ་འཁྲུལ་པ་དང༌། ཕྱིས་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་མི་སྲིད་དེ། མོ་གཤམ་ལ་བུ་སྐྱེ་བས་སྟོང་པའི་ཕྱིར། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང་པོ་སྐྱེ་མ་མྱོང་བས། ད་ལྟ་དར་ལ་བབ་པ་དང་གནས་པ་མི་སྲིད་ལ། མཐར་རྒས་པ་དང་འཆི་བ་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་ལྟར་སྣོད་བཅུད་དུ་སྣང་ཙམ་འདི་ཡང་ཡོད་མི་སྲིད་དེ། དཔེར་ན་ཐག་པ་ལ་སྦྲུལ་དུ་འཁྲུལ་དུས་འཇིགས་དངངས་སྐྱེད་པའི་ཐག་པ་དེ་ཡང་འཁྲུལ་ངོར་སྦྲུལ་དུ་བདེན་བདེན་ལྟར་མཐོང་བས་ཀུན་རྫོབས་བསླུ་བའི་རང་བཞིན་ཉིད། ཁ་ཅིག་གིས་ཐག་པར་བསྟན་དུས་སྦྲུལ་འཛིན་ལོག་ནས། ཐག་པར་བདེན་པས་འདྲ་བ་དེ་ཡང༌། བརྟགས་ན་སྤུ་ཉག་མ་རེ་རེ་བ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་པས་སྟོང་པ་ལྟར། འཁྲུལ་སྣང་ལས་འཁྲུལ་འཛིན་གྱི་བློ་སྐྱེ་བ་ལས། དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པར་བསྟན་པས་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་དུས་སྦྲུལ་འཛིན་ལོག་པ་ལྟར་བདེན་པ་ལོག་ལ། ཟློག་བྱེད་དང་བཟློག་བྱ་དང་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་བརྟགས་ན་ཅི་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་པ་ནི་ཐག་པ་ཉིད་ཀྱང་མེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཐར་ཟད་མིང་མེད་ཆེན་པོར་ལ་བཟླ་བ་ནི། སྲིད་གསུམ་ཀ་དག་གི་དགོངས་པ་སྟེ། {{{2}}} ཐག་པ་ལ་ནི་སྦྲུལ་མཐོང་བཞིན། །དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་བཟུང་བས། །ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་གཉིས་སུ་ཆགས། །དེ་ཡང་བརྟགས་ན་ཐག་པ་ཉིད། །སྣོད་བཅུད་ཡེ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད། །དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་ཅན་ནོ། །སྦྲུལ་མཐོང་དེ་ཉིད་མཐོང་བས་བདེན། །ཐག་མཐོང་ཡང་དག་ཉིད་དུ་བདེན། །དཔེར་ན་མཐོ་ལ་བྱ་གནས་བཞིན། །བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་སྟེ། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་འབྲེལ་བ་མེད། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ནི། །དེ་ཡི་ངོ་བོར་ཐམས་ཅད་གྲོལ། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} །འཁྲུལ་མ་མྱོང་བའི་མ་རིག་རྩད། །མ་བརྟགས་ཡེ་ནས་ཆོད་ནས་འདུག །གོང་དུ་འདི་ཀུན་སུས་མ་ཚོར། །རགས་པའི་འབྱུང་བ་འདི་ཀུན་ཡང༌། །ཐོག་མ་ཉིད་ནས་རང་དེངས་པར། །འགྲོ་བའི་གནས་མེད་རང་སངས་པས། །རང་ལུས་ཡེ་ནས་མེད་པར་ནི། །སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདིར་ཡང་རིག །ཅེས་སོ། །སྤྱིར་ཕྱི་སྣང་གི་ཆོས་ལ་དབང་པོའི་རིམ་པས་འཛིན་སྟངས་དང་མཇལ་ལུགས་ཐ་དད་དེ། ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གཟུགས་ལྟ་བུ་ལ། རགས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཆ་མེད་དོན་དམ་དུ་འཛིན་ལ། སེམས་ཙམ་དྲི་བཅས་རྣམ་བདེན་པས་རང་གི་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་འདོད་ལ། དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པས་ཀུན་རྫོབ་རྟེན་འབྲེལ་རྒྱུ་འབྲས་ཕྱི་རོལ་ན་སྣང་ཙམ་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བར་འདོད་ལ། ཐལ་འགྱུར་བས། མེད་པ་གསལ་སྣང་ཆུ་ཟླ་དང་སྐྲ་ཤད་ལྟར་འདོད་ར། རྫོགས་ཆེན་སེམས་ཕྱོགས་པས། །རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རོལ་པའི་རྩལ་ཤར་བ་ཙམ་དུ་འདོད་ལ། ཀློང་སྡེ་པས་རིག་པའི་ཀློང་ན་རང་སྣང་བའི་རྒྱན་བཀོད་པ་ལས་རིག་པ་ཉི་ཤར་བར་མི་འདོད་པས་རང་སྣང་ཙམ་དུ་འདོད་ལ། མན་ངག་གི་སྡེས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་རང་སྣང་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྒོ་ལས་རང་ཤར་བས། ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་གང་ནའང་མེད་པའི་རང་སྣང་བ་འདིར་ཡེ་ཤར་དུ་སྣང་བ་ཙམ་དུ་འདོད་པས། སྣང་སྲིད་རིག་པའི་ངང་ན་རང་གསལ་མེད་སྣང་སྒྱུ་མ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ཙམ་དུ་འཇོག་པས། སྣང་བ་འདི་དག་སེམས་དང་དོན་གཞན་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པ་རང་སྣང་འཁྲུལ་པ་ཙམ་དུ་འཇོག་པས། ཁམས་གསུམ་ཡོད་མ་མྱོང་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བར་ཡེ་ནས་དག་པའི་རང་བཞིན། རང་སར་ཡེ་གྲོལ་དུ་གནས་པས། རང་བཞིན་རྟོགས་ནས་ངང་ལ་གོམས་དུས་ཡིན་ཐོག་ཏུ་གྲོལ་བས། འཁྲུལ་པ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་སངས་ནས། རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་རང་མལ་ཀ་དག་གི་ཆོས་སྐུར་བཞུགས་ཏེ། དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པའི་ངང་ལས། གཟུགས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འཆར་བས་དོན་མཛད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་འཁྲུལ་པ་མིང་མེད་པས་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་མ་འཁྲུལ་བ་ཙམ་དུའང་གྲུབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པ་ནི།

འཁྲུལ་པ་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་ཆོས་མེད་དེ། །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་རིག་པ་ཆེ། །མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བས། །འདས་པ་མིང་ཙམ་སུ་ཡང་གྲོལ་མ་མྱོང༌། །གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བཅིངས་པ་ཡེ་ནས་མེད། །མཁའ་བཞིན་རྣམ་དག་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ། །འདི་ནི་ཡོངས་གྲོལ་ཀ་དག་དགོངས་པའོ།

།དེ་ལ་ལྟོས་གཞི་ལོག་པས་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་ཆོས་ལོག་པ་དང༌། །ལྟོས་ཆོས་ཕན་ཚུན་པ་ལོག་པས་ཀྱང་དེ་ལྟོས་པའི་ཆོས་ལྡོག་པ་ལས། འདིར་མ་འཁྲུལ་པའི་ལྟོས་ཆོས་འཁྲུལ་པ་ལོག་པས། མ་འཁྲུལ་ཉིད་དུའང་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མིང་ཙམ་སྟེ། འཁོར་འདས་བཅིངས་གྲོལ་ལས་འདས་པར་བསྟན་པ་ནི། {{{2}}} དོན་དམ་ཆོས་ཞེས་ལྷག་པའི་གནས་ཞེས་བཤད་པའང་མེད། །འཁྲུལ་དང་བྱང་ཆུབ་ལམ་དེ་རྟོགས་པས་ཐོབ་པའང་མེད། །རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱང་ཚིག་གི་མཐའ་དང་བྲལ། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} སངས་རྒྱས་མེད་ཅིང་སུ་ཡིས་བཅིངས་པའི་རྒྱ། །འཁྲུལ་དང་མ་རིག་སེམས་ཅན་སུ་ལ་སྲིད་མིང་མེད། །དེ་ཕྱིར་ཡེ་ནས་མ་བཀྲོལ་ཕྱིར་གྲོལ་མེད་སྣང་བའོ། །གཞི་མེད་ལམ་ཞེས་འབྲས་བུ་སུ་འདོད་པ། །འདོད་ཕྱིར་ཐར་པའི་གནས་ལ་འདི་ཡིས་སྒྲིབ། །སྟོང་མུ་གསལ་དང་ཡོད་དང་མེད་པ་ཉིད། །རྟག་ཆད་རྒྱུ་འབྲས་བཞི་སྟེ་བརྒྱད་རྣམས་ལ། །མཐའ་བྲལ་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་དང་མཚུངས་པ་ཉིད། །ཅེས་པ་དང༌། {{{2}}} སུས་ཀྱང་མ་བཅིངས་བཅིངས་མེད་དེ། །བཅིང་བར་བྱ་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །བཅིངས་མེད་རྣམ་པ་བཀྲོལ་མེད་པ། །ཡེ་ནས་ལྷུན་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཆོས། །བསྟན་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་མཛད། །ཅེས་སོ། །ད་ནི་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང་བས་དབྱིངས་ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་དོན་བསྡུ་བ་ནི།

མདོར་ན་ལྷུན་གྲུབ་ཡངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །རོལ་པའི་རྩལ་གྱི་འཁོར་འདས་ཅི་ཤར་ཡང༌། །ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་འཁོར་འདས་ཡོད་མ་མྱོང༌། །གཉིད་ཀྱི་རྩལ་ལས་རྨི་ལམ་ཅི་ཤར་ཡང༌། །དོན་ལ་མེད་དེ་རང་རིག་བདེ་བའི་མལ། །ལྷུན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་ཕྱམ་གདལ་ལོ།

།ལེའུ་འདིའི་གནས་ནི་དབྱིངས་དང་དེའི་ངང་ནས་ཤར་བའི་འཁོར་འདས་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བས་གཞི་མེད་མཉམ་པ་ཆེན་པོ་མཇལ་བ་ལས། དེ་དག་གི་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བ་སྟེ། རིག་པའི་ངང་ནས་འཁོར་འདས་སྣང་སྲིད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅི་ཤར་ཡང༌། ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྒོ་ལ་རོལ་པའི་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས་པར་རང་ཤར་བ་ཙམ་ལས། དོན་ལ་གང་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་པར་བསྟན་པ་ནི། རྨི་ལམ་བཟང་ངན་ཅི་ཤར་ཡང་རང་གི་རིག་པ་མལ་ན་ཉལ་བ་ལས་གུད་དུ་སོང་བ་མེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྒྱ་ཆད་དང་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་རང་སྣང་བདེན་མེད་དུ་རང་ཤར་བ་ནི། {{{2}}} ཡེ་ནས་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་མེད་པའི་སེམས། །འཁོར་དང་ངན་སོང་སུ་ལ་གྲུབ་སྣང་བ། །མི་བདེན་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་བཞིན། །རྫུན་སྣང་བདེན་པའི་ནུས་པ་འདི་ལ་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། {{{2}}} སངས་རྒྱས་མེད་པས་སངས་རྒྱས་མིང་ཡང་མེད། །སྲིད་པ་མིང་ཙམ་བཏགས་པའི་ཆོས་ལས་འདས། །ཞེས་སོ།

།ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས། འཁོར་འདས་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པ་སྟེ། ལེའུ་དང་པོའི་འགྲེལ་པའོ། །